H8: taal

Prelinguïstieke taalontwikkeling

Ontwikkeling van de taal van kinderen in de eerste 18 maanden

0-8 weken

Reflexief huilen en vegetatieve geluiden

8-20 weken

Kirren en lachen

16-30 weken

Vocale spelletjes, eenvoudige, duidelijk herkenbare lettergrepen

25-50 weken

Herhaaldelijk brabbelen

8-18 maanden

Expressief jargon, patroon van klemtonen en intonatie

18-24 maanden

Woordcombinaties van 2-3 woorden → telegrafische spraak (gebaseerd op inhoudswoorden)

21 maanden

200 woorden

7 jaar

5000-8000 woorden, 1000-1500 per jaar. Langzamerhand nauwkeurigere grammatica

5-9 jaar

Quasi

Hebbian learning

‘What fires together, wires together’ → welk woord hoort bij welk concept

Statistical learning

Bepaalde regelmatigheden oppikken

Taalontwikkelingsstoornis

Problemen met het verstaan/praten zonder andere onderliggende stoornis → 7% van kinderen

Spraakproductiemodel van Pim Levelt

Stelt dat spraak begint met een preverbale boodschap die een lemmata activeert, die dan het lexemen activeert en bepaalt, zodat het kan worden omgezet in een articulatorische code. Het wordt geëvalueerd door de spraakmonitor

Lemmata

Abstracte representatie van een woord behalve de uitspraak

Lexemen

Informatie over hoe een woord klinkt, opgebouwd uit fonemen

Hapering

Fout in het spreken, doordat a) concepten niet op tijd worden geactiveerd, b) het lexeem niet kan worden gevonden, of c) er moeilijkheden zijn bij de verwerking

Duplicatie

Spreekfout waarbij een letter wordt gekopieerd

Omissie

Spreekfout waarbij een letter wegvalt

Synactische priming

Het overnemen van het syntact van de gesprekspartner (herhalen)

Syntact

Woordvolgorde

Afasie

Probleem met de taalverwerking

Afasie van Broca

Problemen met taalproductie

Afasie van Wernicke

Problemen met taalbegrip

Model van spraakherkenning

Alle mogelijke input wordt geactiveerd via een neuraal netwerk wanneer iets wordt gezegd

Cohort

Lijst van alle mogelijke woorden binnen de context

Mentaal lexicon

Woordenboek in geheugen

Skipping

Het overslaan van korte en voorspelbare woorden tijdens het lezen

Dyslexie

Achterstand in lezen en schrijven, niet door andere problemen en niet op te lossen door therapie

Gekristalliseerde intelligentie

Aangeleerde vaardigheden

Vloeiende intelligentie

Probleemoplossend vermogen, logisch en abstract beredeneren

Semantiek

Handconfiguratie en plaats, onderdeel van gebarentaal

Syntactische indexatie

Woordvolgorde, onderdeel van gebarentaal

Model van Kroll en de Groot

Stelt dat er aparte lexicons zijn voor elke taal en dat deze assymetrisch kunnen zijn

Model van Dijkstra

Stelt dat er een gedeeld lexicon is

Cross-linguale syntactische priming

Vervlechting van woordvolgorde van twee of meerdere talen