H1: Basisconcepten en definities

kenmerken (leren)

• Leren vs. gedragsverandering → niet elke gedragsverandering = leren

• Leren ≠ performantie → gedrag = afhankelijk van motivatie, context en stimulus

• Leren = relatief duurzame gedragsverandering door ervaring

• Maturatie en evolutie ≠ leren (geen directe invloed van ervaring)

Leren

• Alledaags gebruik: studeren, schoolse kennis, vaardigheden … (bv. fietsen, muziek)

• Van Dale (2015): 11 betekenissen, o.a. studeren, vaardigheid verwerven, gewoonte aannemen

• Leerpsychologie: omvat bewust én onbewust …, bij mensen én dieren, zowel motorisch, cognitief als emotioneel

Soorten leren

• Motorisch: leren lopen, fietsen

• Perceptueel: gezichten/geluiden herkennen

• Cognitief: talen, wiskunde, oriëntatie in een stad

• Emotioneel/affectief: angst voor spinnen, voorkeur voor smaken

• Levenslang leren door steeds veranderende omgeving

• Zowel doen als niet-doen leren (bv. zwijgen in les)

Definitie van leren (Domjan, 2018)

“Leren is een relatief duurzame verandering in het potentieel om een bepaald gedrag te stellen, toe te schrijven aan ervaring met gebeurtenissen in de omgeving die specifiek gerelateerd zijn aan dat gedrag.”

habituatie, sensitisatie

• type ervaring

• Stimulus zelf [S] → …

klassieke conditionering

• type ervaring

• Relatie tussen stimuli [S1-S2] → …

operante conditionering

• type ervaring

• Relatie gedrag–gevolg [R-S] → …

Fundamenteel leerexperiment

• Experimentele groep vs. controlegroep

• Random toewijzing (between-subject) of stabiele basislijn (within-subject)

‘algemeen-proces’ benadering

• Aanname: universele leerprocessen gelden voor alle diersoorten

• Verschillen: type stimuli, responsen, moeilijkheidsgraad, biologische beperkingen

proefdieren

• gebruik … in leerpsychologie

  • Voordelen:

    • Controle over leergeschiedenis, omgeving, taak

    • Mogelijkheid tot herhaald testen

    • Controle over genetica en motivatie

    • Weinig invloed van taal of sociale verwachtingen