AP: 4th Quarter - MT #1

Economic Development (2012)

Aklat ni Michael B. Todaro at Stephen C. Smith

Tradisyonal na Pananaw

Pag-unlad bilang pagtatamos ng pagtaas ng antas ng income per capita o kita ng bansa

Makabagong Pananaw

Malawakang pagbabago sa buong sistemang panlipunan

Development as Freedom (2008)

Ayon kay Amartya Sen matatamo lamang kung ang yaman ng buhay ng mga tao kaysa sa yaman ng ekonomiya nito

Human Development Index (HDI)

• Sukatan ng kaunlaran ng bansa ayon sa United Nations

• Pangkalahatang sukat ng kakayahan ng bansa na matugunan ang Full Human Potensyal

Maunlad na Bansa (Developed Economies)

Mga bansang may mataas na GDP, IPC, at HDI

Umuunlad na Bansa (Developing Economies)

Bansang may industriyang pinauunlad ngunit hindi pa gaano kataas

Papaunlad na Bansa (Under Developed Economies)

Mababa ang antas ng industriyalisasyon, agrikultura at mababang GDP at HDI

Sektor Agrikultura

Nagproprodyus ng mga hilaw na produkto

Paghahalaman

Mga pananim na kabilang ang produktong palay, mais, atbp.

Paghahayupan

Binubuo ng pag-aalaga ng kalabaw, baka, kambing, baboy, atbp.
Layunin na mag-supply ng mga pangangailangan sa karne

Pangingisda

Panghuhuli ng isda at iba pang hayop dagat sa isang katawan ng tubig

Komersyal na Pangingisda

Gumagamit ng bangka na may kapasidad na higit sa tatlong tonelada at sakop ay 15 km sa labas ng nasasakupan ng pamahalaang bayan

Munisipal na Pangingisda

Sa loob ng 15 km sakop ng munisipyo at gumagamit ng bangka na may kapasidad na tatlong tonelada o mas mababa

Aquaculture

Pag-aalaga ng mga isda at ibang uri nito

Paggugubat

Tumutukoy sa yaman na nanggagaling sa kagubatan

Comprehensive Agrarian Reform Law (CARL)

• RA 6657 ng 1988, na inaprobahan ni Pangulong Corazon Aquino

• Ipinamamahagi ng batas ang lahat ng lupang agrikultural sa mga walang lupang magsasaka

Department of Agriculture (DA)

Gumagabay sa mga magsasaka ukol sa makabagong teknolohiya at wastong pagtatanim

Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR)

Nagpapaunlad sa pangingisda

Bureau of Animal Industry (BAI)

Nangangasiwasa larangan ng paghahayupan

Ecosystem Research and Development Bureau (ERDB)

Nananaliksik sa ecosystem upang mapalagaan ang kapaligiran

Sektor Industriya

Nagproproseso ng hilaw na materyal upang makabuo ng produkto

Pagmimina

Ang mga enerhiyang mineral at kinukuha at pinoproseso

“extractive industry”

Pagmamanupaktura

Nagkakaroon ng pisikal o kemikal na transpormasyon ang mga materyal

Konstruksyon

Pagtatayo ng gusali at estruktura

Utilities

Pangunahing pangangailangan tulad ng tubig, kuryente, at gas

Cottage Industry

Produktong gawang kamay at hindi hihigit sa 100 na manggagawa

Small and Medium-Scale Industry

Binubuo ng 100-200 na manggagawa at gumagamit ng payak na makinarya

Large-Scale Industry

Binubuo ng higit sa 200 na manggagawa at ginagamitan ng kumplekadong makinarya sa isang malaking planta o pabrika

Department of Trade and Industry (DTI)

Gumagabay sa mangangalakal sa pagtatatag ng negosyo

Board of Invesments (BOI)

Tinutulungan ang mga nagsisimulang industriya at humihikayat sa mga foreign investors

Philippine Economic Zone Authority (PEZA)

Tumutulong sa mga mamumuhunan na maghanap ng lugar para sa kanilang negosyo

Securities and Exchange Commission (SEC)

Nagtatala at nagrerehistro sa mga kompanya sa bansa

Absolute Advantage

May lubos na kalamangan ang isang prodyuser sa paglikha ng produkto o serbisyo at nakakapaglikha ito gamit ang kaunting sangkap pamproduksyon

Comparative Advantage

Nakabase sa opportunity cost

Taripa

Espesyal na buwis na ipinapataw sa mga kalakal na inaangkat

Quota

Bilang o dami ng produkto na puwedeng iangkat o iluwas

Ginto

Unang ginagamit na basehan sa pangangalakal

Bretton Woods Agreement (1944)

Paglalaan ng bagong sistema sa pandaigdigang pagpapalitan

Flexible Exhange Rate System

Hindi tiyak ang antas ng palitan

Managed Exchange Rate System

Tiyak ang antas ng palitan

Balance of Payment

Sukatan ng pandaigdigang gawaing pang-ekonomiya

Balance of Trade

Nakukuha sa pamamagitan ng pagbabawas ng halaga ng kalakal na inaangkat sa iniluluwas

Republic Act 1995

Philippine Mining Act of 1995

Dipleneraryo

Sierra Madre

Lawan

Batangas

Bakawan

Palawan

CARPer

Programang pang-agraryo pinalawig ni Pinoy

Land Emancipation Act of 1972

Programang pang-agraryo ni Pangulong Ferdinand Marcos

Carlos P. Garcia

Nagtatag ng open-door policy

Fidel V. Ramos

Naging miyembero tayo ng GATT, first country tayo hosting APEC

Espesyalisasyon

Maraming gawain ang mga tao ang hindi nila matugunan sa sarili lamang kaya’t malaking tulong ang paghahatid ng iba’t ibang paglilingkod mula sa iba

Business Process Outsourcing

Pagkuha ng serbisyo ng pribadong kompanya upang gampanan ang ilang aspekto ng operasyon ng isang kliyenteng kompanya

Brain Drain

Pagkaubos ng mga manggagawa patungo sa ibang bansa