ligjerata 2

llojet e dijes

rritja e dijes / modeli i rritjes se dijes

rritja e dijes / modeli i rritjes se dijes

rritja e dijes: proces i vazhdueshem i akumulimit te njohurive, ideve dhe kuptimeve rreth fenomeneve qe na rrethojnë.

modeli i rritjes se dijes: shpjegojn se si individet dhe shoqerite zhvillojne dhe shperndajne dijen përmes mjeteve të ndryshme, si arsimi, kerkimi dhe inovacioni, bashkepunimi.

çka eshte dija?

nje koncept i gjere qe perfshin informacionin, njohurite, dhe pervojat qe individet ose shoqerite mbledhin dhe i perdorin per te kuptuar boten qe i rrethon

cilat jane llojet e dijes?

• Dija e shprehur (Explicit knowledge) - Dija qe mund te shkruhet dhe te ndahet lehtesisht, si p.sh ne forme dokumentesh, librash, manualesh, dhe të dhënash të strukturuara ..

• Dija e heshtur (Tacit knowledge) - Dija qe eshte e pashkruar, personale dhe e fituar permes pervojes. Kjo eshte e veshtire per t'u dokumentuar apo ndare, pasi perfshin intuitë dhe perceptime personale

tipologjite e dijes

1. dija faktike

2. dija teorike

3. dija praktike

1. dija faktike

Përfshin njohuri mbi fakte të verifikueshme dhe të pranuara, siç janë: data historike, rezultate shkencore etj,

2. dija teorike

Përfshin koncepte dhe teori që bazohen në studime të mëparshme, krijojnë kuptim të thellë për fenomene, dhe janë rezultat i kërkimeve dhe reflektimeve, si: teorite shkencore, modelet sociale etj

3. dija praktike

Përfshin aftësi të fituara përmes përvojës dhe aplikimeve praktike, si: zanate, teknika profesionale etj.

teorite kryesore per rritjen e dijes?

• Modeli linear: Dija rritet ngadalë dhe në mënyrë të vazhdueshme.

• Modeli eksponencial: Dija rritet më shpejtë dhe përshpejtohet me zhvillimin teknologjik.

• Modeli ciklik: Dija rritet dhe rifreskohet nëpërmjet cikleve të përsëritura.

shkaqet e ekspancionit te dijes (faktoret kryesore qe nxisin rritjen e dijes)?

• Inovacioni teknologjik:

  • Interneti ofron burime të shumta dije online.

  • Big Data dhe AI ndihmojnë në analizimin e të dhënave për nxjerrjen e njohurive të reja.

  • Globalizimi: Mundëson qasje të shpejtë dhe të gjerë në dije përmes rrjeteve ndërkombëtare të kërkimit dhe transferimin e teknologjive nga vendet e zhvilluara në ato në zhvillim.

  • Arsimi dhe kërkimi shkencor: Jep aftësi dhe njohuri, duke formuar një shoqëri të bazuar në dije.

roli i inovacionit ne rritjen e dijes

permireson sistemet e ndarjes se dijes dhe nxit krijimin e platformave te reja ne shperndarjen e dijes

rendesia e MD ne organizata

ndihmon organizatat te ruajne njohurite e vlefshme, te permiresoje produktivitetin dhe te marrin vendime me te mira bazuar ne informacione te sakta.

platformat dixhitale ne organizata

teknologjia moderne ( si cloud, intranet dhe softueret per menaxhimin e dijes) permireson ruajten dhe shperndarjen e dijes brenda organizates, duke mundesuar me shume bashkepunim dhe inovacion

ekonomia e bazuar ne dije

Ekonomitë moderne po përqendrohen në kapitalin intelektual dhe dijen si burimi kryesor i vlerës.

Industria e bazuar në dije përfshin teknologjinë, bioteknologjinë dhe inovacionin.

Investimi në kërkim dhe zhvillim (R&D) është çelësi për rritjen e këtyre ekonomive.

roli i dijes ne zhvillimin e shoqerise

permireson standardin e jetes, qasje me e mire ne arsim dhe shendetesi, zvogelon pabarazite, forcon demokracin dhe rrit mireqenien e pergjithshme te shoqerise.

sfidat e zgjerimit te dijes.

• Mbiinformimi: Sasia e madhe e të dhënave mund të shkaktojë konfuzion dhe mungesë fokusi.

• Cilësia e dijes: Dallimi midis dijes së besueshme dhe burimeve të dyshimta.

• Privatësia dhe etika: Sfida lidhur me mbrojtjen e të dhënave dhe përdorimin etik të dijes.

perfitimet kryesore qe sjell teknologjia per perhapjen e dijes

1. qasje globale ne dije- teknologjia permes internetit mundeson qasje te barabarte ne dije per njerezit kudo ne bote

2. shpejtesia dhe efikasiteti- dija mund te shperndahet ne çast permes platformave digjitale

qendrueshmeria e dijes ne organizata ne periudha te gjata

Arkivat dixhitale: Ruajtja e dijes përmes sistemeve të menaxhimit të përmbajtjes dhe databazave të sofistikuara.

Kontinuiteti i dijes: Transferimi efektiv i njohurive midis brezave të punonjesve dhe menaxhereve per te parandaluar humbjen e dijes.