Studied by 10 people
rritja e dijes / modeli i rritjes se dijes
rritja e dijes: proces i vazhdueshem i akumulimit te njohurive, ideve dhe kuptimeve rreth fenomeneve qe na rrethojnë.
modeli i rritjes se dijes: shpjegojn se si individet dhe shoqerite zhvillojne dhe shperndajne dijen përmes mjeteve të ndryshme, si arsimi, kerkimi dhe inovacioni, bashkepunimi.
çka eshte dija?
nje koncept i gjere qe perfshin informacionin, njohurite, dhe pervojat qe individet ose shoqerite mbledhin dhe i perdorin per te kuptuar boten qe i rrethon
cilat jane llojet e dijes?
Dija e shprehur (Explicit knowledge) - Dija qe mund te shkruhet dhe te ndahet lehtesisht, si p.sh ne forme dokumentesh, librash, manualesh, dhe të dhënash të strukturuara ..
Dija e heshtur (Tacit knowledge) - Dija qe eshte e pashkruar, personale dhe e fituar permes pervojes. Kjo eshte e veshtire per t'u dokumentuar apo ndare, pasi perfshin intuitë dhe perceptime personale
tipologjite e dijes
dija faktike
dija teorike
dija praktike
dija faktike
Përfshin njohuri mbi fakte të verifikueshme dhe të pranuara, siç janë: data historike, rezultate shkencore etj,
dija teorike
Përfshin koncepte dhe teori që bazohen në studime të mëparshme, krijojnë kuptim të thellë për fenomene, dhe janë rezultat i kërkimeve dhe reflektimeve, si: teorite shkencore, modelet sociale etj
dija praktike
Përfshin aftësi të fituara përmes përvojës dhe aplikimeve praktike, si: zanate, teknika profesionale etj.
teorite kryesore per rritjen e dijes?
Modeli linear: Dija rritet ngadalë dhe në mënyrë të vazhdueshme.
Modeli eksponencial: Dija rritet më shpejtë dhe përshpejtohet me zhvillimin teknologjik.
Modeli ciklik: Dija rritet dhe rifreskohet nëpërmjet cikleve të përsëritura.
shkaqet e ekspancionit te dijes (faktoret kryesore qe nxisin rritjen e dijes)?
Inovacioni teknologjik:
Interneti ofron burime të shumta dije online.
Big Data dhe AI ndihmojnë në analizimin e të dhënave për nxjerrjen e njohurive të reja.
Globalizimi: Mundëson qasje të shpejtë dhe të gjerë në dije përmes rrjeteve ndërkombëtare të kërkimit dhe transferimin e teknologjive nga vendet e zhvilluara në ato në zhvillim.
Arsimi dhe kërkimi shkencor: Jep aftësi dhe njohuri, duke formuar një shoqëri të bazuar në dije.
roli i inovacionit ne rritjen e dijes
permireson sistemet e ndarjes se dijes dhe nxit krijimin e platformave te reja ne shperndarjen e dijes
rendesia e MD ne organizata
ndihmon organizatat te ruajne njohurite e vlefshme, te permiresoje produktivitetin dhe te marrin vendime me te mira bazuar ne informacione te sakta.
platformat dixhitale ne organizata
teknologjia moderne ( si cloud, intranet dhe softueret per menaxhimin e dijes) permireson ruajten dhe shperndarjen e dijes brenda organizates, duke mundesuar me shume bashkepunim dhe inovacion
ekonomia e bazuar ne dije
Ekonomitë moderne po përqendrohen në kapitalin intelektual dhe dijen si burimi kryesor i vlerës.
Industria e bazuar në dije përfshin teknologjinë, bioteknologjinë dhe inovacionin.
Investimi në kërkim dhe zhvillim (R&D) është çelësi për rritjen e këtyre ekonomive.
roli i dijes ne zhvillimin e shoqerise
permireson standardin e jetes, qasje me e mire ne arsim dhe shendetesi, zvogelon pabarazite, forcon demokracin dhe rrit mireqenien e pergjithshme te shoqerise.
sfidat e zgjerimit te dijes.
Mbiinformimi: Sasia e madhe e të dhënave mund të shkaktojë konfuzion dhe mungesë fokusi.
Cilësia e dijes: Dallimi midis dijes së besueshme dhe burimeve të dyshimta.
Privatësia dhe etika: Sfida lidhur me mbrojtjen e të dhënave dhe përdorimin etik të dijes.
perfitimet kryesore qe sjell teknologjia per perhapjen e dijes
qasje globale ne dije- teknologjia permes internetit mundeson qasje te barabarte ne dije per njerezit kudo ne bote
shpejtesia dhe efikasiteti- dija mund te shperndahet ne çast permes platformave digjitale
qendrueshmeria e dijes ne organizata ne periudha te gjata
Arkivat dixhitale: Ruajtja e dijes përmes sistemeve të menaxhimit të përmbajtjes dhe databazave të sofistikuara.
Kontinuiteti i dijes: Transferimi efektiv i njohurive midis brezave të punonjesve dhe menaxhereve per te parandaluar humbjen e dijes.
