Nectar H4, HAVO 4 | Quizlet

aanranding

het gedwongen ondergaan of plegen van ontuchtige handelingen

abortus

afbreken van een zwangerschap

aids

ziekte, veroorzaakt door hiv, waarbij het afweersysteem niet meer goed werkt

anticonceptie

voorkomen van bevruchting

anticonceptiemiddel

middel om de ovulatie te voorkomen na onbeschermde geslachtsgemeenschap

anticonceptiepil

kunstmatige geslachtshormonen

baarmoederslijmvlies

de binnenste laag van de baarmoeder

bevruchting

het samensmelten van de kern van een zaadcel met de kern van een eicel

biseksueel

zich seksueel aangetrokken voelen tot individuen van beide geslachten

blastula

beginnend embryonaal stadium: een blaasje dat bestaat uit een holte omgeven door een laag cellen

cellen van Leydig

interstitiële cellen tussen de zaadbuisjes; produceren testosteron

coming-out

het vertellen dat je sekse afwijkt van de norm

diploïd (2n)

alle chromosomen komen in paren voor

eicel

vrouwelijke voortplantingscel

eisprong

zie 'ovulatie'

embryo

het eerste ontwikkelingsstadium na de bevruchting

foetus

stadium na embryo, twee maanden oud, alle organen zijn aangelegd

follikel

een blaasje in de eierstok met daarin de voorlopercel van een eicel omringd door follikelcellen

FSH

follikelstimulerend hormoon, hormoon van de hypofyse, stimuleert de ontwikkeling van follikels bij de vrouw en de vorming van zaadcellen bij de man

gele lichaam

restant follikelcellen van de follikel nadat de eicel is vrijgekomen bij de ovulatie

geslachtschromosomen

chromosomen (X en Y) waar het geslacht van afhangt

haploïd (n)

van alle chromosomen is één exemplaar aanwezig

HCG

humaan choriongonadotrofine, hormoon van cellen in de beginnende placenta

heteroseksueel

zich seksueel aangetrokken voelen tot iemand van het andere geslacht

homoseksueel

man die zich seksueel aangetrokken voelt tot een andere man

hypofyse

hormoonklier tussen beide hersenhelften in, vormt onder andere de hormonen FSH en LH

incest

ongewenste intimiteit met een familielid

ingedaald

de baby ligt met het hoofdje in het bekken in de richting van de baarmoedermond

innesteling

het ingroeien van het embryo in het baarmoederslijmvlies (met behulp van vlokken)

intersekse

iemand met een combinatie van mannelijke of vrouwelijke geslachtsdelen

ivf

in-vitrofertilisatie ('in glas'), bevruchting buiten het lichaam

klievingsdeling

een deling (mitose) waarbij de cellen niet groeien

kunstmatige inseminatie (ki)

het inbrengen van sperma via een spuitje

lesbisch

vrouw die zich seksueel aangetrokken voelt tot een andere vrouw

LH

luteïniserend hormoon, hormoon van de hypofyse, stimuleert bij vrouwen de ovulatie en bij mannen de productie van testosteron

masturberen

zelfbevrediging

meiose

kerndeling in twee stappen, waarbij uit één diploïde cel vier haploïde cellen ontstaan

meiose I

eerste deel van de meiose waarbij de chromosoomparen uit elkaar gaan (2n → n + n)

meiose II

tweede deel van de meiose waarbij de chromatiden van elk chromosoom uit elkaar gaan (n → n + n)

menstruatie

afstoten van het baarmoederslijmvlies door samentrekkingen van de spieren van de baarmoeder

morning-afterpil

pil voor gebruik na onbeschermde seks, voorkomt de ovulatie

nageboorte

placenta, resten van vruchtvliezen en navelstreng komen naar buiten

navelstreng

verbinding tussen embryo/foetus en placenta

naweeën

samentrekkingen van de spieren van de baarmoeder die de nageboorte naar buiten drijven

norm

gedragsregel op basis van waarden

oestrogenen

vrouwelijke geslachtshormonen

ontsluiting

openen van de baarmoedermond voorafgaand aan de bevalling

ontsluitingsweeën

samentrekkingen van de baarmoederspieren waardoor de baarmoedermond zich opent

orgasme

klaarkomen

overtijdbehandeling

bewust afbreken van een ongewenste zwangerschap in een vroeg stadium

ovulatie

het vrijkomen van de eicel uit de eierstok

oxytocine

hypofysehormoon dat de samentrekking van de spieren in de baarmoederwand stimuleert, zodat de geboorte van het kind begint

periodieke onthouding

methode om zwangerschap te voorkomen die berust op de vruchtbare en onvruchtbare dagen in een menstruatiecyclus

persweeën

samentrekkingen van de spieren van de baarmoeder en buikspieren

pessarium

kapje om de baarmoedermond

placenta

orgaan waar tijdens de zwangerschap uitwisseling van stoffen tussen moeder en kind plaatsvindt; bevat bloedvaten van moeder en kind

prenatale diagnostiek

onderzoek om bij een foetus een aangeboren of erfelijke afwijking op te sporen

primaire geslachtskenmerken

de kenmerken op basis waarvan je het geslacht kunt bepalen

progesteron

vrouwelijk geslachtshormoon, speelt onder andere een rol bij de zwangerschap

recombinatie

de herverdeling van erfelijke eigenschappen van de (voor)ouders bij de bevruchting

reductiedeling

zie 'meiose'

secundaire geslachtskenmerken

de kenmerken van het geslacht die in de puberteit ontstaan

seropositief

besmettelijke drager van hiv, heeft nog geen aids

sperma

zaadcellen met vocht van prostaatklier en zaadblaasjes

spiraaltje

middel, geplaatst in de baarmoeder, dat de innesteling van een embryo voorkomt

steriliseren

methode om zwangerschap te voorkomen door het onderbreken van de eileiders of zaadleiders

tertiaire geslachtskenmerken

geestelijke kenmerken, ontstaan bij de ontwikkeling naar een zelfstandige volwassene

testosteron

mannelijk geslachtshormoon

transgender

iemand die zich beter voelt bij het andere geslacht dan het biologische

trilhaarcellen

cellen die in de eileider de bevruchte eicel met behulp van trilharen naar de baarmoeder transporteren

uitdrijving

door de persweeën komt de baby ter wereld

uitwendige geslachtsorganen

de zichtbare primaire geslachtskenmerken

verkrachting

ongewenst seksueel binnendringen in het lichaam van een ander

vlokken

uitstulpingen van de blastula die het baarmoederslijmvlies ingroeien

voorbehoedmiddel

zie 'anticonceptiemiddel'

vruchtvliezen

vliezen rondom het vruchtwater; beschermen samen met het vruchtwater het embryo tegen stoten en uitdroging

vruchtwater

vloeistof binnen de vruchtvliezen waarin het embryo/de foetus drijft; beschermt samen met de vruchtvliezen het embryo tegen stoten en uitdroging

waarde

opvatting over wat belangrijk is

X-chromosoom

een van beide geslachtschromosomen (het grootste)

Y-chromosoom

een van beide geslachtschromosomen (het kleinste), onder invloed waarvan het embryo uitgroeit tot een jongen

zaadbal (teelbal)

orgaan bij de man, vormt zaadcellen

zaadcel

mannelijke voortplantingscel

zaadlozing

het vrijkomen van sperma, zaadcellen met vocht uit de zaadblaasjes en de prostaat

zygote

de bevruchte eicel