aardrijkskunde begrippen hoofdstuk 8

bevolkingsexplosie

Sterke toename van de bevolking door natuurlijke bevolkingsgroei.

bevolkingsprognose

Berekende voorspelling van het bevolkingsaantal.

broeikaseffect

Het vasthouden van de zonnewarmte door de dampkring.

broeikasgas

Gas in de atmosfeer – zoals waterdamp, koolstofdioxide, methaan, lachgas en ozon – dat warmte kan opnemen en geleidelijk weer kan afgeven, waardoor het bijdraagt aan het broeikaseffect.

dampkring

De lucht om ons heen. Heet ook atmosfeer.

demografisch transitiemodel

Model dat de overgang laat zien van een samenleving met hoge geboorte- en sterftecijfers naar lage geboorte- en sterftecijfers.

draagkracht

Het vermogen van de natuur om mensen te voorzien in hun bestaan, zonder dat het natuurlijke evenwicht wordt verstoord.

duurzaam / duurzaamheid

Niet meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan dat er bij komen, zodat mensen er ook in de toekomst nog gebruik van kunnen maken.

duurzame energiebron

Energiebron die bij het gebruik ervan nooit opraakt en die het broeikaseffect niet versterkt. Heet ook hernieuwbare energiebron.

ecologische voetafdruk

De hoeveelheid ruimte op aarde die wordt gebruikt door één persoon of een heel land.

family planning

Geboortebeperking.

fossiele brandstof

Brandstof die in miljoenen jaren is gevormd uit resten van afgestorven planten, bomen en dieren (aardgas, aardolie, bruinkool en steenkool).

geothermische energie

Duurzame energie uit de natuurlijke hitte in het binnenste van de aarde.

Geografisch Informatie Systeem (GIS)

Computersysteem dat informatie over een bepaalde plaats kan opslaan en in beeld kan brengen.

intensivering

De productie per hectare of per dier vergroten met machines, kunstmest, bestrijdingsmiddelen en beter zaai- of pootgoed.

irrigatie

Het kunstmatig nathouden van landbouwgronden.

koolstofdioxide (CO2)

Broeikasgas dat warmte vasthoudt op aarde.

leeftijdsopbouw

De samenstelling van een bevolking in verschillende leeftijdsgroepen.

natuurlijk broeikaseffect

Het vasthouden van zonnewarmte door de dampkring.

natuurlijke hulpbron

Product uit de natuur dat mensen goed kunnen gebruiken.

ontwikkelingsland

Arm land met een laag ontwikkelingspeil.

overbevolking

Als er in een gebied meer mensen zijndan de middelen van bestaan toelaten.

ozonlaag

Onderdeel van de dampkring waar gevaarlijke ultraviolette straling wordt gefilterd.

Renni-energie

De energiebron die ontstaat uit de chaos van explosies in Bagdad (Irak).

temperatuurgradiënt

Het aantal graden Celsius temperatuurverandering per 100 m hoogteverandering in de dampkring.

verdamping

De overgang van water (vloeibaar) in waterdamp (gasvormig).

Verenigde Naties (VN)

Een mondiale organisatie van 193 landen die zich richt op vrede en veiligheid, economische en sociale ontwikkeling, mensenrechten, humanitaire zaken en internationaal recht.

vergrijzing

Toename van het aandeel ouderen (65+) in de totale bevolking.

versterkt broeikaseffect

De versterking van het natuurlijke broeikaseffect door de toename van CO2 in de lucht.

voedselafdruk

Het aantal hectare dat nodig is om voedsel te verbouwen per inwoner of per land.

vruchtbaarheidscijfer

Het gemiddelde aantal kinderen dat een vrouw krijgt.

welvaart

Mate waarin iemand genoeg geld heeft om in zijn behoeften te kunnen voorzien. Gaat over het inkomen van mensen.

windenergie

Duurzame opwekking van elektriciteit met windmolens.

zeespiegelstijging

Stijging van de zeespiegel door het afsmelten van gletsjers en landijs en het uitzetten van het zeewater.

zonne-energie

Duurzame opwekking van elektriciteit met zonnepanelen.