biologie: thema 4

biotoop

gebied waar een levensgemeenschap zich kan ontwikkelen en voortplanten

habitat

plaats waar een organisme voorkomt omdat die plaats voldoet aan de eisen die dat organisme stelt om te kunnen overleven en zich voor te planten

niche

het bijzondere gebied of functie binnen een habitat bezet door een organisme

vb niche

eekhoorns gaan noten verstoppen (aan zichzelf denken) maar eekhoorn vergeet het soms en zo groeit er bomen

biotische factoren

invloeden van organismen op andere organismen uit de levensgemeenschap of van organismen op de niet-levende omgeving 

abiotische factoren

invloeden van de niet-levende omgeving op de organismen in een biotoop

ecosysteem

is het geheel van een biotoop en de voorkomende levensgemeenschap, wordt beïnvloed door biotische en abiotische factoren van dat biotoop en de levensgemeenschap, is een geheel waarin de levensgemeenschap zichzelf kan onderhouden en op lange termijn constant blijft

voedselketen

is een aaneenschakeling van organismen, waarbij een organisme uit de keten zich voedt met de vorige schakel en zelf voedsel is voor de volgende schakel

producent

produceert energierlijke, organische stoffen (= biomassa) met behulp van zonlicht en energiearme anorganische stoffen aanwezig in lucht, water en bodem, doet aan fotosynthese 6H2O + 6CO2 —> 6O2 + C6H12O6, is autotroof, staat aan het begin van elke voedselketen

organische stoffen, anorganische stoffen

levende stoffen, niet levende stoffen

autotroof

organisme produceert zelf energierlijke, organische stoffen

consument

halen energierlijke organische stoffen bij andere organismen, is heterotroof

onderverdeling 1: consument

herbivoren, carnivoren, omnivoren, detrivoren

onderverdeling 2: consument

consument van de eerste orde = herbivoren, omnivoren - consument van de tweede orde = carnivoren, omnivoren

detrivoren

eten plantaardige of dierlijke resten en hun uitwerpselen bevatten nog steeds onvolledig verteerd organisch materiaal

heterotroof

halen energierlijke organische stoffen bij andere organismen

ecologisch of biologisch evenwicht

het aantal organisme wordt op lange termijn constant gehouden

voedselpiramide

is een kwantitatieve voorstelling van voedselrelaties, elk laag is één schakel uit voedselketen of trofisch niveau, voedselpiramide van aantallen, piramide van biomassa

verklaring verlies van biomassa

verbranding van biomassa voor: levensprocessen, lichaamswarmte, transport van stoffen,… + niet opgegeten materiaal: organismen sterven zonder dat ze opgegeten worden, prooien worden niet volledig opgegeten, uitwerpselen bevatten nog onverteerd materieel

reducenten

zijn bacteriën en schimmels, breken organisch materiaal af tot kleine anorganische verbindingen, sluiten zo materiekringloop omdat anorganische verbindingen weer kunnen opgenomen worden door autotrofe organismen, geen verlies van materie voor het ecosysteem

stikstof

een essentieel element in eiwitten, in DNA, en in bladgroen, dit zijn organische verbindingen

anorganisch stikstof is aanwezig in een ecosysteem onder de vorm van:

N2 in de atmosfeer, N03- (nitraat-ion) in de bodem, NH4+ (ammonium-ion) in de bodem

stikstofgas → ammonium

stikstoffixatie ( bacteriën )

ammonium → nitraat

stikstofdissimilatie ( bacteriën en schimmels)

nitraat + fotosyntheseproducten → eiwitten

stikstofassimilatie (planten)

afbraak eiwitten in dode organismen → ammonium

stikstofdissimilatie ( schimmels + bacteriën)

nitraat → stikstofgas

dentrificatie (bacteriën)