spreekwoorden en gezegdes (p.78-96)

zelfstudiepakket

Het zwaard van Damocles

een voortdurend dreigend gevaar

op zwart zaad zitten

geen geld meer hebben

het zwarte schaap van de familie

het verstoten familielid

iemand de zwartepiet toespelen

iemand verantwoordelijk maken voor een onaanlokkelijke taak/ iemand tot zondebok maken

zwijgen als het graf

geen enkele informatie geven, zwijgen

parels voor de zwijnen gooien

iets goeds doen, terwijl dat verspilde moeite is, omdat het toch niet wordt gewaardeerd

spreken is zilver, zwijgen is goud

het is goed om ergens niet over te praten

water naar zee dragen

overbodig werk doen

met iemand in zee gaan

samenwerken met iemand

zeeën van tijd hebben

erg veel tijd voor hebben

recht door zee gaan

eerlijk zijn

om zeep helpen/ brengen/ zijn

doden/ mislukken

de wind in de zeilen hebben

goede voorgang boeken, vooruitgaan

alle zeilen bijzetten

alles op alles zetten

bakzeil halen

aan een ander toegeven

onder zeil gaan

gaan slapen

de zeilen hijsen

opstaan, vertrekken

de wind uit de zeilen nemen

iemand dwarszitten

een oogje in het zeil houden

ergens goed opletten

ergens verzeild raken

ergens onbedoeld terecht komen

er is geen land met hem te bezeilen

hij laat zich niet corrigeren. Hij gedraagt zich zo, dat er niet met hem kan gewerkt worden/ je kan er niets mee aanvangen

ergens zijde bij spinnen

voordeel uit halen, goede winst bij iets maken

zoden aan de dijk zetten

daadwerkelijk hulp verschaffen

onder de (groene) zoden stoppen

iemand begraven

het zonnetje in huis

iemand die zorgt voor een goede sfeer

het zondagskind

iemand die steeds geluk heeft

het zout in de pap niet waard zijn

niets presteren

op iedere slak zout leggen

overal opmerkingen over maken

iets met een korreltje zout nemen

iets niet helemaal voor waarheid aannemen

het zout in de pap niet verdienen

heel weinig verdienen

iemand ongezouten de waarheid vertellen

iemand openhartig vertellen wat je over hem denkt

zout in de wonde strooien

iemands leed verergeren

Gods wegen zijn ondoorgrondelijk

er gebeuren soms rare dingen

zich de wet niet voor laten schrijven

geen bevelen accepteren van een ander

haar wil is wet

als wat zij wil niet gebeurt, dan ontstaan er grote conflicten

wet van Meden en Perzen

een onwrikbare gewoonte, die altijd gevolgd wordt. Of: een samenhang die zich altijd voordoet/ onveranderbare regel (vaak wordt de uitdrukking ontkennend gebruikt: ‘^^Dat is geen ….’^^)

boven de wet staan

niet gebonden zijn aan de wet

het wiel opnieuw uitvinden

dubbel werk doen

water bij de wijn doen

compromissen zien te sluiten

oude wijn in nieuwe zakken

de zaken zijn anders gepresenteerd, maar niet wezenlijk veranderd/ vorm is nieuw, maar inhoud hetzelfde

klare wijn schenken

de waarheid zeggen

voor elk wat wils

er zit voor iedereen wel wat bij

waar een wil is, is een weg

als je het wil, is alles mogelijk

de wind in de zeilen hebben

succes boeken dankzij gunstige omstandigheden

de wind van voren krijgen

een stevig standje in ontvangst nemen/ flink de waarheid te horen krijgen

voor de wind gaan

succesvol zijn in zaken

door de wol geverfd zijn

zeer ervaren zijn

het zal mij worst wezen

het maakt voor mij geen enkel verschil/ het maakt me niets uit

in zak en as zitten

terneergeslagen zijn

de kop in het zand steken

de waarheid of het gevaar niet willen zien. @@TIP:@@ struisvogels

de hakken in het zand zetten

tegenwerken, koppig zijn

een huis op zand bouwen

een dwaze fout maken

in het zand bijten

sneuvelen, neervallen, verliezen

iemand zand in de ogen strooien

iemand bedriegen of misleiden

zand erover

we praten er niet meer over en vergeten het

olie of het vuur gooien

een controverse verder doen escaleren

met vuur spelen

iets ondernemen dat waarschijnlijk slecht zal aflopen

als klap op de vuurpijl

als iets extra’s

buiten de waard rekenen

geen rekening houden met een belangrijke factor

iemand de wacht aanzeggen

iemand waarschuwen dat er op hem/ haar gelet zal worden of hij/ zij onaanvaardbare dingen doet

iets in de wacht slepen

iets verkrijgen waarvoor men moeite heeft gedaan, bv; een prijs of een beloning

dat raakt kant noch wal

dat is geen zinnig argument

van twee walletjes eten

overal zijn voordeel mee doen (negatief)

aan lager wal geraken

fortuin verliezen; arm en berooid worden

tussen de wal en het schip geraken

in de knel komen

de beste stuurlui staan aan wal

wie het werk niet uitvoert heeft het meeste commentaar over hoe het uitgevoerd zou moeten worden

van wanten weten

goed kunnen aanpakken (bv; ‘Als hij het oppakt, komt het wel goed, want dat is iemand …..’)

er warmpjes bijzitten

over ruime financiële middelen beschikken

de vuile was buiten hangen

over de eigen onaangename zaken spreken met buitenstaanders

goed in de slappe was zitten

rijk zijn

het water loopt hem in de mand

hij heeft er heel veel trek in

het warm water (her)uitvinden

iets wat al reeds lang bekend is , presenteren alsof het een originele innovatie is

in het water vallen

falen (een opzet, een voornemen, een plan), mislukken, niet doorgaan

boven water komen

tevoorschijn komen, verschijnen

geen water is hem te diep

hij durft alles te ondernemen

alle wegen leiden naar Rome of Vele wegen leiden naar Rome

er zijn meerdere methoden om iets te bereiken

elkaars vliegen afvangen

wederzijds wijzen op onbeduidende fouten bij een ander

geen vlieg kwaad doen

uitsluitend goede bedoelingen hebben, niemand tot last zijn

sterven als vliegen

sterven in grote aantallen

twee vliegen in één klap slaan

met een enkele handeling, twee keer winst behalen

voet bij stuk houden

niet toegeven

ten voeten uit

letterlijk: de volledige gestalte is afgebeeld; figuurlijk: een getrouwe persoonsbeschrijving (helemaal zoals hij is)

op de grote voet leven

een te ruim uitgavenpatroon hebbend

zich in de eigen voet schieten

zichzelf benadelen

aan iemands voeten liggen

iemand vereren/ aanbidden, absolute fan zijn van iemand

met voeten treden

onbehouwen (grof weinig verfijnd) te werk gaan

met iemands voeten spelen

iemand voor de gek houden

voeten in de aarde hebben

moeilijk te realiseren zijn

een vogel voor de kat

een hulpeloos slachtoffer, dat niet meer gered kan worden

de vogel is gevlogen

de dader is al weg

beter 1 vogel in de hand dan 10 in de lucht

kleinere concrete resultaten zijn beter dan grootse plannen

elk vogeltje zingt zoals het gebekt is

iedereen drukt zich uit op zijn eigen manier

voorkomen is beter dan genezen

bij een keuze is het beter om de veilige weg te kiezen, dan om achteraf schade te beperken/ op te lossen

er is geen vuiltje aan de lucht

optimale omstandigheden

op de vuist gaan

knokken

voor de vuist gaan

onvoorbereid

in zijn vuistje lachen

op ietwat stiekeme wijze ergens voordeel van hebben

een vuist maken

krachtig opstellen

als een lopend vuurtje

zich snel verspreiden (van een bericht of nieuwtje)

ergens de hand voor in het vuur durven steken

ergens zonder bedenkingen van overtuigd zijn