Wstęp do socjologii (ćwiczenia i wykłady, pojęcia różne)

Człowiek jako istota społeczna

Patrzenie na człowieka pod względem jego tła- czyli pochodzenia, tradycji, norm w których został wychowany

Wyobraźnia socjologiczna

Mieć perspektywę, patrzeć na człowieka pod względem obserwacji, a nie go oceniać

Funkcję socjologii

Poznawcza (poznaje społeczeństwo), prognostyczna (umie przewidzieć przyszłość na podstawie badań), demaskatorska (odkrywanie nowych zjawisk)

Narodziny socjologii

Dwa wydarzenia: rewolucja francuska (1789) oraz rewolucja przemysłowa (XIX); masowe migrację chłopów ze wsi do miast

Założenia Comte-go

1. Chciał stworzyć naukę o społeczeństwie, taką jak nauki przyrodnicze

2. Wymyślił słowo Socjologia

3. Uważał, że odkrywanie społeczeństwa ma nam pomóc w kształtowaniu naszych losów i służyć dobru ludzkiemu

4. Wiedza o społeczeństwie powinna się opierać na danych empirycznych uzyskanych dzięki obserwacji, porównaniom i eksperymentom

Założenia Durkheima

1. Socjologia powinna badac fakty społeczne, czyli aspekty życia społecznego takie jak stan gospodarki, które kształtują nasze działania jako jednostki

2. Zachęta do konstruowania nowych koncepcji pokazujących prawdziwą naturę świata społecznego

3. Społeczna moralną solidarność

4. Studium o samobójstwie

5. Solidarność mechaniczna i organiczna

Społeczna moralna solidarność

To co spaja społeczeństwo i pozwala mu na nie pogrążanie się w haosie

Solidarność mechaniczna

Większość społeczeństwa wykonuje te same zadania, dlatego każde ostępstwo od normy jest karane

Solidarność organiczna

Ekonomiczna współzależności od siebie tzn. że ludzie potrzebują innych, gdyż każdy produkuje coś innegi

Anomia

Poczucie bezcelowości i rozpaczy

Założenia Marksa

1. Najistotniejszy zmianą jest kapitalizm

2. Mimo że kapitaliści i proletariat potrzebują siebie nawzajem, to kapitaliści i tak będą na wygranej pozycji, gdyż to co otrzymają, nadal będą mogli rozmnażać i się wzbogacać

3. Materialistyczna koncepcja dziejów

Kapitalizm

produkcja dóbr i usług dla szerokich odbiorców

kapitał

wszelka własność, którą można zainwestować do tworzenia nowej rzeczy

praca zarobkowa

ludzie, którzy nie mogą się sami utrzymać, więc szukają pracy u kapitalistów

kapitaliści

klasa rządząca

proletariat

klasa robotnicza

Materialistyczna koncepcja dziejów

zmiana społeczna wynikająca z warunków ekonomicznych; przechodzenie systemów społecznych jest wynikiem narastających w nich sprzeczności ekonomicznych

założenia Webera

1. Czynniki ekonomiczne są ważne, lecz najważniejsze są idee i wartości

2. Socjologia powinna badać działania społeczne, a nie struktury

3. typ idealny

4. racjonalizacja

5. odczarowanie

typ idealny

modele pojęciowe i analityczne które pomagają w zrozumieniu rzeczywistości

Racjonalizacja

rozwój nauki, nowowczesnej techniki i biurokracji

Odczarowanie

zanik dawnego sentymentalizmu poprzez naukowe myślenie

Funkcjonalizm

społeczeństwo współdziała ze sobą, tworząc stabilną całość; socjologia powinna badać różne elementy społeczeństwa w stosunku wzajemnym oraz do całości

Konsens moralny

większość społeczeństwa podziela te same wartości- podstawa dla funkcjonalistów

teorie konfliktu

podkreślenie znaczenia struktur społecznych oraz propozycja ogólnego modelu społeczeństwa→ społeczeństwo składa się z różnych grup realizujących własne interesy. Odmienność tych interesów sprawia, że zawsze istnieje potencjalny konflikt między nimi i że pewne grupy mają większą szansę na lepsze korzyści niż inne.

Teorie działania społecznego

struktury społeczne formują się poprzez działania i interakcje członków społeczeństwa; skupiają się na analizie zachowań poszczególnych jednostek oraz ich stosunku do innych czy społeczeństwa

Interakcjonizm symboliczny

zainteresowanie językiem i znaczeniem; ludzie żyją w świecie pełnym symboli, dlatego się nimi posługują. Należy się skupić na tych interakcjach i zastanowić nad tym co mówią i robią inni

Symbol

coś, co zastępuje coś innego

Kultura

Ogół tego, co wytworzył człowiek

Kultura narodowa

Wytwory charakterystyczne dla narodu

Subkultury

Grupy odróżniające się wzorem kulturowym, nie negują kultury dominującej

Kontrkultury

Grupy odróżniające się wzorem kulturowym, negują kulturę dominujacą

Kultura masowa

Ogół treści i obrazów przekazywanych za pośrednictwem środków masowego przekazu

Uniformizacja

Nadanie komuś jednolitego wyglądu lub charakteru, jednakowej postaci

Egalitaryzm

Dostęp do szerokich mas społecznych

Socjalizacja

Proces wprowadzenia jednostki w bycie częścią grupy, w której żyjemy

Socjalizacja pierwotna

Pierwszy etap procesu socjalizacji odbywający się w dzieciństwie, poprzez obserwację i naśladowanie, mający na celu nauczenie jednostki podstawowych norm panujących w społeczeństwie

Socjalizacja wtórna

Jest to kolejny etap procesu, zaczynający się od uświadomienia sobie pełnienia różnych ról społecznych, wprowadzający jednostkę w nowe grupy i role

Znaczący inni

Osoby pośredniczące w procesie socjalizacji, przekazujący jednostce społecznej normy, wartości I postawy

Instytucjonalizacja inicjacji, nowicjat

Procedura, która ma na celu pełne zaangażowanie jednostki w nową rzeczywistość

Wiedza i przekonania, wartości, normy, znaki, symbole

Składniki kultury

Wartości uznawane

Atrakcyjne dla grupy, narzucane jednostce przez grupę

Wartości odczuwane

Atrakcyjne dla jednostki, niekoniecznie dla grupy

Zwyczaje, obyczaje, tabu, prawa

Co sklada się na normy?

Trywalizacja symboli

Zanikanie ważności i odrębności jakiegoś znaczącego symbolu

Etnocentryzm kulturowy

Nasza kultura jest najlepsza, bo oceniamy inne wg. kryteriów własnych

Relatywizm kulturowy

Nie ma kultur lepszych i gorszych, nie stosujemy kryteriów własnej kultury w ocenie innych

Kultura postfiguratywna

Dzieci uczą się norm od dorosłych

kultura koofiguratywna

Dzieci uczą się od równieśników

kultura prefiguratywna

rodzice uczą się od dzieci

Rola społeczna

zbiór pewnych oczekiwań wobec jednostki będącej w danym otoczeniu

rodzina, klasa społeczna

Przykłady ról przypisanych

zawodowe, naukowe, pasje, relacje z innymi

Przykłady ról osiąganych

Mistyfikacja

pokazanie pewnego rodzaju dystansu

dramatyzowanie

podkreślanie swojego działania, aby wywołać określone wrażenie na innych

społeczeństwo

zbiór ludzi o wspólnej kulturze, terytorium i tożsamości

struktura społ

trwały układ pomiędzy elem. społ. np. statusem, rolą czy organizacją

status społ

pozycja jaką dana jednostka zajmuje w grupie społ

organizacja społ

formalna grupa wtórna powołana do realizacji konkretnego celu

rodzina elementarna

dwupokoleniowa jednostka składająca się z pary małżeńskiej i dzieci

przykłady funkcji rodziny

Regulacja zachowań seksualnych; Biologiczne odtwarzanie populacji; Zapewnienie materialnych środków do życia; Socjalizacja nowego pokolenia; Ochrona i wsparcie emocjonalne; Sytuowanie w przestrzeni społecznej i określanie tożsamości społecznej

definicja rodziny pod względem pokrewieństwa biologicznego

Obejmuje "bliskich" i "dalekich" krewnych oraz powinowatych.

definicja rodziny pod względem wspólnego gospodarstwa domowego

struktury społecznej, która uwzględnia różne formy rodzinne, takie jak rodziny nuklearne, wielopokoleniowe oraz ich relacje i interakcje w społeczeństwie.

Poligynia

Jeden mężczyzna ma kilka żon

Poliandria

Jedna kobieta ma kilku mężów.

stratyfikacja społ

system hierarchiczny który dzieli ludzi na różne warstwy lub klasy społecznej, na podstawie takich czynników jak bogactwo, status społeczny i dostęp do zasobów.

nierówności społ

różnice między jednostkami spowodowana czynnikami, które wpływają na dostęp do zasobów i możliwości jednostki

zróżnicowanie społ

różnica pomiędzy kategoriami społecznymi

warstwa społ

grupa ludzi o podobnym statusie społecznym, często związana z określonymi zasobami, wartościami i stylem życia

Jakie instytucje utrzymują stratyfikacje?

ekonomia, rodzina, religia, system prawny

kooptacja

powołanie jednostki do zespołu, które mogłoby mu zaszkodzić poprzez dawanie jej dóbr

zasada kumulatywnych korzyści

jednostki posiadające dobra przekazują je następnym pokoleniom, aby i one czerpały z nich dodatkowe korzyści

Pozioma ruchliwość społeczna

zmiana miejsca w strukturze społ, która nie wiąże się ze zmianą pozycji społ.

Pionowa ruchliwość społeczna

zmiana miejsca w strukturze społ. która wiąże się ze zmianą pozycji społ np. w formie awansu

ruchliwość wewnątrzpokoleniowa

odnosi się do zmiany pozycji społ. w trakcie życia pojedynczej jednostki

ruchliwość międzypokoleniowa

dotyczy porównania pozycji społ. między pokoleniami np. dziecka i rodzica