Prawa człowieka - Wos

Czym są prawa człowieka?

Powszechne, przyrodzone i niezbywalne uprawnienia przysługujące każdemu człowiekowi od urodzenia.

Co znaczy, że prawa człowieka są „przyrodzone”?

Przysługują każdemu od urodzenia, nie są nadane przez państwo.

Co znaczy, że prawa człowieka są „powszechne”?

Przysługują wszystkim ludziom bez wyjątku.

Co znaczy, że prawa człowieka są „niezbywalne”?

Nie można się ich zrzec ani ich komuś odebrać.

Co znaczy, że prawa człowieka są „nienaruszalne”?

Państwo musi ich bezwzględnie przestrzegać.

Jakie są główne kategorie praw człowieka?

Prawa i wolności osobiste, polityczne, ekonomiczne, socjalne i kulturalne.

Co to są prawa osobiste?

Prawa chroniące życie, wolność, bezpieczeństwo i nietykalność jednostki.

Co to są prawa polityczne?

Uprawnienia pozwalające obywatelom uczestniczyć w życiu publicznym.

Co to są prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne?

Prawa zapewniające godne warunki życia, pracy, nauki i kultury.

Jakie jest znaczenie wolności osobistej?

Zakazuje bezprawnego pozbawiania wolności przez państwo.

Na czym polega wolność sumienia i religii?

Możliwość wybrania religii lub jej braku i swobodne praktykowanie.

Na czym polega wolność słowa?

Możliwość wyrażania opinii i rozpowszechniania informacji.

Co oznacza prawo do prywatności?

Ochrona życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia.

Co to jest tajemnica korespondencji?

Zakaz przeglądania listów, e-maili i wiadomości bez zgody sądu.

Co oznacza prawo do sądu?

Prawo do rzetelnego procesu przed niezależnym sądem.

Na czym polega czynne prawo wyborcze?

Prawo do głosowania.

Na czym polega bierne prawo wyborcze?

Prawo do kandydowania.

Co to jest wolność zgromadzeń?

Możliwość organizowania i udziału w pokojowych demonstracjach.

Co to jest wolność zrzeszania się?

Prawo tworzenia partii, stowarzyszeń i związków zawodowych.

Na czym polega prawo do nauki?

Państwo zapewnia bezpłatną naukę w szkołach publicznych.

Na czym polega prawo do pracy?

Prawo do swobodnego wyboru zawodu i miejsca pracy.

Co to jest zabezpieczenie społeczne?

Świadczenia w razie choroby, bezrobocia i niezdolności do pracy.

Na czym polega prawo do ochrony zdrowia?

Dostęp do usług medycznych gwarantowany przez państwo.

Co to jest prawo do kultury?

Dostęp do dóbr kultury, bibliotek i muzeów.

Jakie instytucje chronią prawa człowieka w Polsce?

RPO, RPD, sądy, Trybunał Konstytucyjny, policja, prokuratura, NGO.

Jaką funkcję pełni RPO?

Przyjmuje skargi i interweniuje w sprawach naruszeń praw człowieka.

Kto może złożyć skargę do RPO?

Każdy, także niepełnoletni.

Co robi Trybunał Konstytucyjny?

Bada zgodność prawa z Konstytucją.

Jaka jest rola sądów?

Chronią prawa obywateli i rozstrzygają spory.

Jaka jest rola Rzecznika Praw Dziecka?

Chroni prawa dzieci i interweniuje w ich sprawach.

Jaką rolę odgrywają NGO?

Monitorują prawa człowieka i pomagają ofiarom naruszeń.

Czym jest skarga konstytucyjna?

Środek prawny pozwalający zaskarżyć naruszenie praw przez prawo niezgodne z Konstytucją.

Co to jest petycja?

Wniosek obywatela w ważnej sprawie do organów władzy publicznej.

Co to jest skarga?

Zgłoszenie naruszenia prawa lub zaniedbania urzędnika.

Co to jest wniosek o informację publiczną?

Prawo do wiedzy o działaniach władzy.