FILI 102-Yunit 1

Tagalog

Pilipino

Filipino

TATLONG NAGING WIKANG OPISYAL:

tagalog

katutubong wikang pinagbatayan ng pambansang wika ng pilipinas. (1935)

Pilipino

1. - unang tawag sa pambansang wika ng pilipinas. (1959)

Filipino

kasalukuyang pambansang wika ng pilipinas

Negrito, Indones, at Malay

MGA PANGKAT NA DAYUHAN SA ATING BANSA

Negrito

ambag ay ang pasalindilang anyo .

Indones

maunlad na kabihasnan na nagdala ng kanilang alamat, epiko na naiupunla rin ang kanilang dalang wika.

MAlay

- nagmula ang sistema ng pamamahala, wika at sistema ng pagsulat

Malayo-Polinesyo

ayon kay Gleason, dito nagmula ang wika sa Pilipinas.

- Nabibilang dito ang mga wika at wikain sa Pilipinas na kinabibilangan ng ss. na wika:

a. Tagalog d. Pampanga

b. Visayan e. Samar-Leyte

c. Ilocano f. Bicol

Miguel Lopez de Legazpi

ang kanyang pagdating sa Pilipinas ay ang pormal na pananakop ng Kastila.

spices, kristyanismo, Prayle

Mga layunin ng mga kastila:

Saligang Batas ng Biak na Bato

Ang batas na nagpahayag na ang gamiting wikang opisyal sa panahon ng himagsikan ay Tagalog.

TAgalog

Sinabi sa saligang batas ng biak na bato ang naturang wikang ito ay naging midyum sa mga pagbatid-sulat at dokumentong kilusan.

Batas Blg. 74 Komisyon Ng Pampilipinas

- Batas na nag-utos na gamitin ang wikang Ingles bilang wikang panturo sa mga itatag na paaralang bayan.

Panahon ng Amerikano

anong panahon pinasabatas ang Batas Blg. 74 Komisyon Ng Pampilipinas

Batas Komonwelt Blg. 184

- Ito ay ipinatuad bilang probisyong pangwika sa Saligang Batas 1935 na pinamunuan ni Manuel L. Quezon noong Nobyembre 13, 1936 na naglalayong bumuo ng samahang pangwika.

Batas Komonwelt Blg. 333

- Ito ang batas na nagpapatibay sa pagkakaroon ng nasabing samahan ng Surian ng Wikang Pambansa.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134

- Ito ay pinagtibay ni Pang. Quezon noong Disyembre 30, 1937 na Tagalog ay batayan ng Wikang Pambansa

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263

- Sa bisa nito nabuong ganap ni Lope K. Santos ang talatinigang may pamagat na "A TagalogEnglish Dictionary" at "Ang Balarila ng Wikang Pambansa"

Kautusang Pangkagawaran Blg. 1

Inutos ni Jorge Bacubo na ituro ang wika base sa Tagalog sa taong panuruan 1940-1941 sa lahat ng paaral

Order Militar Blg. 13

- Ipinabisa ang paggamit ng wikang Hapon at Tagalog sa bansa noong Hulyo 1942 dahil sa pagsiklab ng ikalawang digmaang pandaigdig.

- Naging masigla sa mga panahong ito ang mga manunulat ng mga ibang genre ng panitikan na kanikanilang wika ang ginamit sa katha.

Teoryang Bow-Wow

Teoryang Yum-Yum

Teoryang Pooh-Pooh

Teoryang Yoheho

Teoryang Tarara-Boom-De-Ay

Teoryang Ta-Ta

Toeryang Ding-Dong

teoryang Sing-Song

MGA TEORYA HINGGIL SA PINAGMULAN NG WIKA:

1935

Saligang Batas ng Pilipinas

Seksyon 3, Artikulo XIV

Noong __________, sa ________________________, nagtatadhana tungkol sa wikang pambansa: ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral a katutubong wika (_____________________________________)

Saligang Batas, Artikulo XIV, Seksyon 3

Pambansang Asamblea

Ang Saligang Batas____________________ na ito ay dapat ipahayag sa Ingles at Pilipino, ang dapat na mga Wikang Opisyal, at isalin sa bawat diyalektong sinasalita ng mahigit na limamung libong taong-bayan, at kastila at Arabik.

Ang _____________________ ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang Pambansa na makikilalang Filipino

P-FEM

SWF

limampung libong (50,000)

Nag-atas ang ________________________sa _______________ na ang Saligang Batas ay isalin sa mga wikang sinasalita ng may ilang mamamayan. (Seksyon 3, Artikulo XIV)??

ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas ang Artikulo XIV, Seksyon 6

Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.

ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas ang Artikulo XIV, Seksyon 8

§ Ang konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang pangrehiyon, Arabik at Kastila.

Batas Komonwelt Blg. 184;

Ang Surian ng Wikang Pambansa ay nagpatibay ng isang resolusyon na roo'y ipinahahayag na ang Tagalog ay siyang halos lubos na nakatutugon sa mga hinihingi ng ____________________________________- , kaya naman ito ay pinagtibay bilang saligan ng wikang pambansa.

: Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134

- Bilang alinsunod sa tadhana ng Batas Komonwelt Blg. 184, sa pamamagitan ng _______________________________________ ay ipinahayag ng Pangulong Quezon ang Wikang Pambansa ng Pilipinas na batay sa Tagalog.

Kautusang Pangkagawaran Blg. 7

- nagsasaad na kailan ma't tutukuyin ang Wikang Pambasan, ang salitang PILIPINO ay siyang gagamitin.

Resolusyon 96-1 ng Komisyon ng Wikang Filipino

ayon dito, ganito ang batayang deskripsyon ng FILIPINO: Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon ng mga etnikong grupo.

BAtas Komonwelt Blg. 184

Pinagtibay ng Batasang Pambansa ang baras na ito na siyang - lumilikha ng isang Surian ng Wikang Pambansa at itinatakda ang mga kapangyarihan at tungkulin niyon.

: Kautusang Tagapagpaganap Blg. 304

Nilagdaan ni P-FEM ang kautusang ito na nagpapanauli sa Surian ng Wikang Pambansa at nililiwanag ang kanyang mga kapangyarihan at tungkulin

Artikulo XIV, Sek. 9 ng Konstitusyong 1987

Ayon dito, - Dapat magtatag ang Kongreso ng isang Komisyon ng Wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba't ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika ara sa kanilang pagapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili.

Batas Komonwelt Blg. 570

Pinagtibay ang batas na ito na syang ,nagtatadhana na ang Pambansang Wika (Tagalog) ay magiging isa na s amga wikang opisyal ng Pilipinas simula sa Hulyo 4, 1940.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187

ang kautusang ito ay ang nag-aatas sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan at iba pang sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hangga't maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksyon ng pamahalaa

Artikulo XIV, Sek. 7 ng Konstitusyong 1987:

ayon dito, ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga't walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335

Nilagdaan ni Pangulong C.C. Aquino ang kautusang ito na nagtatagubilin sa lahat ng departamento, kawanihan, tanggapan, ahensya at kaparaanan ng pamahalaan na gumawa ng mga kinakailangang hakbang para sa paggamit ng wikang Filipino sa mga opisyal na transaksyon, komunikasyon at korespondensya

Kautusang Pangkagawaran Blg. 84

kautusan na nag-aatas sa lahat ng opisyal ng DECS na isakatuparan ang Kautusang Tagaagpaganap Blg. 335

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335

§ na nag-uutos na gamitin ang Filipino sa lahat ng komunikasyon at transaksyon ng pamahalaan.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263

1. Ang pagpapalimbag ng isang Diskyunaryo na "A TagalogEnglish Vocabulary" at isang Gramatika ng Wikang Pambansa (Ang Balarila ng Wikang Pambansa).

2. Itinakdang mula sa Hunyo 19, 1940 pasimulan nang ituro ang Wikang Pambansa sa lahat ng paaralangbayan at pribado sa buong bansa.

hunyo 19, 1940

dito sinimulang ituro ang pambansang wikang nakabatay sa Tagalog sa mga paaralang pribado at pampubliko.

Kautusang Pangkagawaran Blg. 25

- Nilagdaan ni Kalihim Juan L. Manuel ng Edukasyon at Kultura ang kautusang ito na nagtatadhana ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng patakarang edukasyong bilingguwal sa mga paaralan na magsisimula sa taong-aralan 1974-1975.

Ang kautusang ito ay alinsunod sa mga tadhana ng Saligang-Batas ng 1972.\

Kautusang Pangministri Blg. 22

iniutos na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum

Kautusang Pangministri Blg. 22

Unang semestre ng taong-aralan (1979- 1980) lahat ng pangmataas na edukasyong institusyon ay magbubukas ng anim (6) na yunit sa Pilipino sa iba't ibang kurso, maliban sa mga kursong pagtuturo sa labindalawang (12) yunit

CHED Memorandum Blg. 59

- Pinalabas ng Commission on Higher Education ang emorandum na ito na nagtatadhana ng siyam (9) na yunit na pangangailangan sa Filipino sa pangkalahatang edukasyon at nagbabago sa deskripsyon at nilalaman ng mga kurso:

1. Filipino 1 (Sining ng Pakikipagtalastasan)

2. Filipino 2 (Pagbasa at Pagsulat sa Iba't Ibang Disiplina)

3. Filipino 3 (Retorika)

- nagbabago sa deskripsyon at nilalaman ng mga kurso:

Kautusang Pangkagawaran Blg. 81

Sa rekomendasyon ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (ang dating Surian ng Wikang Pambansa na tinawag na KWF ngayon), nilagdaan ng Kalihim Lourdes R. Quisumbing ng Departamento ng Edukasyon, Kultura at Palakasan ang kautusang ito na - nagtatakda ng bagong alphabeto at patnubay sa pagbabaybay ng Wikang Filipino.

2001 Revisyon ng Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispelling ng Wikang Filipino (KWF)

ito ang ipinalabas ng KWF tungo sa mabilis na estandardisasyon at intelektuwalisasyon ng Wikang Filipino,

Gabay sa Ortograpiyang Filipino

- Ipinalabas ng Komisyon sa Wikang Filipino sa pamamagitan ng kanilang Sangay ng Lingguwistika ang _______________________ at Tuluyan nang isinasantabi ang 2001 Revisyong Alfabeto at 1987 Alpabeto, bagamat ano mang tuntunin sa 1987 at 2001 na hindi binago sa 2009 gabay ay mananatiling ipatutuad

2001 Revisyon ng Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispelling ng Wikang Filipino

- Sa okasyon ng pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Filipino, ipinagbigay-alam ng Komisyon sa Wikang Filipino ang pagsusupinde sa _________________________

Proklama ng Blg. 186

Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang proklamang ito na nagsususog sa Proklama Blg. 12, serye ng 1954,

Proklama Blg. 12, serye ng 1954

Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang Proklama ng Blg. 186 ito na nagsususog sa proklamang ito, - na sa pamamagitan nito'y inililipat ang panahon ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang pambansa taon-taon simula sa ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto. Nakapaloob sa panahong saklaw ang pagdiriwang ng kaarawan ni Quezon (Agosto 19).

Memorandum Sirkular Blg. 488

- humihuling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan na magdaos ng palatuntunana sa pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa, Agosto 13 hanggang 19

Proklamasyon Blg. 19

ito ay nilagdaan ni Pangulong Corazon Aquino na kung saan ito ang kumikilala sa Wikang Pambansa na gumawa ng napakahalagang papel sa himagsikang pinasiklab ng Kapangyarihang Bayan na nagbunsod sa bagong pamahalaan.

Proklama Blg. 1041

proklamang pinalabas ni PPangylong Fidel V. Ramos na nagtatakda na ang buwan ng Agosto taon-taon ay magiging Buwan ng Wikang Filipino at nagtatagubilin sa iba't ibang sangay/ tanggapan ng pamahalaan at sa mga paaralan na magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa taunang pagdiriwang.

Artikulo XIV, Sek. 6

Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa mga umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.

Resolusyon 96-1

Ang Filipino ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon ng mga etnikong gruo. Katulad ng iba ang wikang buhay, ang Filipino ay dumaraan sa proseso ng paglinang sa pamamagitan ng panghihiram sa mga wika sa Pilipinas at mga di-katutubong wika at ebolusyon ng iba't ibang barayti ng wika para sa iba't ibang saligang sosyal at para sa mga paksa ng talakayan at iskolarling pagpapahayag.

ingles

o kompyuter, taxi, fax, cellphone

Franses

tsuper, kudeta

Intsik

pansit, siopao, lomi

Latin

acquarium, gymnasium, modus operandi

Kastila

silya, libro, kubyertos, sibuyas

Muslim

jihad

Bisaya

Buang

Ilocano

manong/manang

cebuano

taron-katarungan

saling pag-aambag

Mas akmang gamitin ang ___________________ sa halip na panghihiram

Kautusang Pangkagawaran Blg. 7, Kagawaran ng Edukasyon)

- Ang Filipino (1987 Constitution) ay hindi na Pilipino (______________________________) na batay sa Tagalog.

Esperento

Ginawa ng Europa na lumikha sila roon ng isang artipisyal na wika mula sa pagsasamasama ng mga salita ng halos lahat ng wika sa Europa.

Ortograpiya

Sining ng pagsulat ng mga salita na may tumpak na titik alinsunod sa wastong gamit at wastong baybay.

1935

taong kung kailann naging wikang opisyal anng tagalog

1959

taong kung kailann tinawag na pilipino ang wikang opisyal ng bansa

Nobyembre 13, 1936

pinagtibay ang Batas Komonwelt Blg. 184

Disyembre 30, 1937

Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ng Pangulong Quezon, ang Wikang Pambansa ay ibabatay sa Tagalog.

Hulyo 1942

Order Militar Blg. 13

Kailan Ipinabisa ang paggamit ng wikang Hapon at Tagalog sa bansa at anong batas ito?

teoryang Bow-Wow

o Ang wika ay nagmula sa pamamagitan ng panggaya ng tao sa mga tunog ng kalikasan.

Teoryang Bow-wow

Salat sa salita ng mga sinaunang tao at dahil dito natutunan nilang gayahin ang mga tunog ng mga bagay-bagay sa paligid

Teoryang yum-Yum

o Ito naman ay ginaya ng tao ang iba't ibang galaw ng mga bagay sa paligid sa pamamagitan ng kanyang bibig na kalaunan ay may kaakibat ng tunog at ang tunog ay nilapatan ng kahulugan.

teoryang Pooh-Pooh

Ito naman ay sa pamamagitan ng kagustuhan ng taong maipahayag ang kanyang damdamin, siya ay nakalilikha ng tunog na may kahulugan

Teoryang Yo-he-ho

o Ang tao ay nakalilikha ng tunog kapag siya ay gumagamit ng puwersang pisikal.

A.S. Diamond

o Ayon sa lingguwistang si_____________-(mula sa Origin of Language, 2003), ang paglikha ng tunog ng isang tao na may kasamng galaw ng katawan ay maaaring may kahulugang paghingi ng atensyon o tulong sa ibang tao.

Teoryang Tarara-boom-de-ay

o Mula sa mga primitibong tao na may mga ritwal.

o Hindi pawawala sa mga ritwal ng mga sinaunang tao ang bulong o incantations.

o Ang teoryang ito ang mga unang wika ay nag-ugat sa mga bulong ng mga sinaunang tao kapag sila ay nagsasagawa ng ritwal

Teoryang Ta-TA

o Sa impluwensya ni Darwin, si Sir Richard Paget (mula sa Origin of Language, 2003) ay may paniniwala na ang galaw ng katawan ay may kaakibat na wika.

o Ang wika ay nag-ugat sa paggaya ng dila sa iba't ibang galaw ng kamay

teoryang Ding Dong

o Ito ay may kaugnayan sa teoryang bow-wow subalit ang teoryang ito ay hindi limitado sa mga tunog ng kalikasan. Sa teoryang ito, lahat ng bagay ay may kaakibat na tunog na siyang ginaya ng mga primitibong tao na kalauna'y nagpabago-bago at nabigyan o nalapatan ng iba't ibang kahulugan.

Teoryang Sing-song

Dito naman ay ang wika ay nabuo sa pamamagitan ng mga awit at sayaw ng sinaunang tao`

1935

DAte:

o Sa Saligang Batas ng Pilipinas, nagtatadhana tungkol sa wikang pambansa: ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral a katutubong wika (Seksyon 3, Artikulo XIV)

1937

Date:

Sa Saligang Batas, Artikulo XIV, Seksyon 3:

1. Ang Saligang Batas na ito ay dapat ipahayag sa Ingles at Pilipino, ang dapat na mga Wikang Opisyal, at isalin sa bawat diyalektong sinasalita ng mahigit na limamung libong taong-bayan, at kastila at Arabik.

2. Ang Pambansang Asamblea ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang Pambansa na makikilalang Filipino

Disyembre 1972

Date:

Nag-atas ang Pangulong Ferdinand E. Marcos sa Surian ng Wikang Pambansa na ang Saligang Batas ay isalin sa mga wikang sinasalita ng may limampung libong (50,000) mamamayan. (Seksyon 3, Artikulo XIV)

Dec. 30, 1937

date:

- Bilang alinsunod sa tadhana ng Batas Komonwelt Blg. 184, sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ay ipinahayag ng Pangulong Quezon ang Wikang Pambansa ng Pilipinas na batay sa Tagalog.

- Ayon din sa Surian ng Wikang Pambasan, mayaman ang Tagalog sapagkat sa pamamagitan ng paglalapi at pagtatambal ay dumarami ang mga salita niyon.

Aug. 13, 1959

date:

Kautusang Pangkagawaran Blg. 7

1996

date:

Resolusyon 96-1 ng Komisyon ng Wikang Filipino

Hunyo 19, 1940

Itinakdang ng KT Blg 263 na mula sa _____________ pasimulan nang ituro ang Wikang Pambansa sa lahat ng paaralangbayan at pribado sa buong bansa.

Hunyo 19, 1974

: Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 (Juan L. Manuel)

2001

2001 Revisyon ng Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispelling ng Wikang Filipino

2009

kailan Ipinalabas ng Komisyon sa Wikang Filipino sa pamamagitan ng kanilang Sangay ng Lingguwistika ang Gabay sa Ortograpiyang Filipino?

2006

pagsusupinde sa 2001 Revisyon ng Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispelling ng Wikang Filipino

Aug. 19

kaarawan ni quezon

1940

ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa ikaapat na taon sa lahat ng pampubliko at pribadong paaralan at sa mga pribadong institusyong pasanayang pangguro sa buong bansa.

1987

- Pinagtibay na ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.