Methode en Onderzoek I : schrift, schriftsystemen en vocabularia

jiaguwen 甲骨文

orakelbeenderen

Karakters op schildpadschalen (buikschilden), runder- en schapenknoken
(schouderstukken) uit de Shang-dynastie (1500-1100 v. Chr.)
Geen oudere schriftsoort bekend (behalve claninsignes en logografische
tekens met onduidelijke betekenis)
Teksten werden door religieuze autoriteit in het vuur gelegd; uit de barsten
werden raad en mening van de goden geïnterpreteerd → interpretatie door
scribent (li 吏, shi史) van de koning ingekerfd bij de barste
alternatieve term: orakelinscripties (buci 卜辭)
Term uit de oudheid: qi 契→ jiaguwen = yinqi 殷契

Wang Yirong 王懿榮

een expert in bronsinscripties, was de eerste die de historische waarde herkende

jinwen 金文

inscripties op brons
vaak op offervaatwerk en klokken (zhongdingwen 鐘鼎文
vroegste vaatwerk uit Shang-tijd
vorm lijkt sterk op jiaguwen
Westelijke Zhou (ca. 1100-771 v. Chr.): jinwen-karakters talrijker en
vorm typischer
ronder en dikker dan jiaguwen
minder pictogrammen, meer picto-fonetische karakters
nog steeds veel varianten voor hetzelfde karakter

dazhuan 大篆

Groot Zegel-schrift
Ruime betekenis: alles vóór het ‘Kleine Zegel’
Enge betekenis: Groot Zegel-schrift van de Lente-Herfst-periode
(771-481 v. Chr.) en het rijk Qin tijdens de Strijdende Staten
(484-221 v. Chr.)
Verdere ontwikkeling uit jinwen
Lijnvoering van de karakters is nog meer uniform en de
constructie is nog preciezer dan bij jinwengroot zegel-schrift

xiaozhuan小篆

klein zegel-schrif
standaardschrift onder de eerste keizer (na de vereniging van
China)
slechts korte tijd in gebruik; in Han-dynastie (206 v. Chr.-220 n.
Chr.) al in onbruik geraakt
vandaag nog steeds gebruikt voor het graveren van stempels
karakters nog mooier geproportioneerd en verder vereenvoudigd

lishu 隸書

ambtenarenschrift
vereenvoudigde vorm van ‘Klein Zegel’
ontstaan in Qin-dynastie
hoekige karakters
soms ook vereenvoudiging van ‘Klein Zegel’
Boven/onder (Klein Zegel) → links/rechts

kaishu 楷書

normschrift
ontstond op einde van Han-dynastie
uniformisering van het schrift tot op vandaag
karakters allemaal even groot en vierkant van vorm

caoshu 草書

Grasschrift
Vluggere en onzorgvuldigere variant van het schrifttype dat
gangbaar was in een bepaalde periode (hetzij Zegelschrift,
Ambtenarenschrift of Normschrift)
Term grasschrift dateert van na de Oostelijke Han (23-220 n.
Chr.)
Karakters geschreven in één ononderbroken trek
→ kalligrafie

xingshu 行書

'vlottende hand'-schrift
ontstond na het Normschrift
tussen normschrift en grasschrift
vandaag nog steeds gebruikt
meest frequente vorm van karakters

Liuguo wenzi 六國文字

schrift vd zes rijken

Keizerin Wu Zetian 武則天

had eigen schriftvorm

Erya 爾雅

groepering van woorden volgens genres

Onder een genre wordt een grote groep woorden samengebracht die semantisch samenhoren

rijm

- Woordenboeken die de woorden rangschikken op het eindrijm van een woord
-Woorden behoren zo tot rijmgroepen; binnen elke rijmgroep nog verdere onderverdeling op beginklank
-vanaf 5de eeuw

Qieyun 切韻 -woordenboek

Lu Fayan

Fanqie 反切 -methode

-omgekeerd knippen
-opgave van twee karakters die het lemma (karakter) verklaren: 1 met dezelfde beginklank; 1 met dezelfde eindklank

peiwen yunfu 佩文韻府

- 1704-1711
-Titel = naam van Kangxi's favoriete bibliotheek in zijn buitenverblijf Changchunyuan
-10.253 individuele hoofdkarakters geordend in 106 rijmgroepen
-doel: als hulp bij dichtcomposities; standaarduitspraak vastleggen voor examenkandidaten

kenmerken van jiaguwen

bepaald door het schrijfmateriaal (been en mes)
karakters hebben dunne lijnvoering
alternering van ronde en hoekige contouren,
langwerpige en smalle karakter
grootte van zelfde karakter verschilt soms
karakters niet éénvormig

schrifthervorming

Na 1949: vereenvoudiging karakters onder impuls van de
CCP → alfabetisering
Eerste aanzet al voor 1949
Eerste lijst van vereenvoudigde karakters verscheen in 1955
1965: vereenvoudigde karakters geofficialiseerd
Diverse methodes om de karakters te vereenvoudigen

vierhoeken woordenboeken

vaak gebruikt in verklarende woordenboeken
karakters geordend volgens een vier-cijfer-code
aan ieder van de vier hoeken van een karakter wordt een cijfercode gegeven
(0→9); cijfercode correspondeert met een specifieke vorm van een trek van het karakter
code gevormd in de orde: links boven, rechts boven, links onder, rechts onder
bv. Shi 十 = 4000; yin 因 = 6043; fei 非 = 1111
vier-hoeken-systeem: heden ten dage altijd voorzien van een index op sleutels

sleutel woordenboek

Oudste is de Shuowen jiezi 說文解字 (Uitleg bij
eenvoudige karakters en analyse van samengestelde
karakters) uit 100 n.Chr. van de geleerde Xu Shen 許慎
(ca. 58-147)
Shuowen telt 540 sleutels of klassehoofden

sleutel + rijm woordenboek

Kangxi zidian 康熙字典 : geredigeerd in 1716; Zhang Yushu 張玉書 = 30 specialisten olv keizerlijk gezag, doel was om voorgaande woordenboeken te verbeteren , bestuur door middelvvan schriftstandaardisering
geordend op basis van 214 sleutels

sleutels

Samengestelde woorden staan na het hoofdwoord gerangschikt
volgens het aantal trekjes dat volgt na de sleutel. Bij gelijk aantal
trekjes wederom geordend volgens rangorde sleutel.

KLASSIEKE WOORDENBOEKEN: ANDERE SYSTEMEN

Vooral gebruikt bij westerse vertalende woordenboeken → geordend op uitspraak en voorzien van
een index op sleutels; alfabetische ordening op basis van transcriptie
Chinezen gebruiken zelf het Chinese fonetische alfabet