TAN107 - General Terminology

Hvaða vefi er hver einasta tönn gerð úr?

Enamel, Dentin, Cement og Pulp (the nerve).

Hvaða vefir tanna er skilgreint sem “dental hard tissues”

Enamel, Dentin og Cement.

Hvaða vefir tanna er skilgreint sem “dental soft tissue”?

Pulp

Dentin (íslenkst heiti)

Tannbein

Cavum oris (Íslenskt heiti)

Munnhol

Enamel (Íslenskt heiti)

Glerungur

Cavum Oris Proprium (Íslenskt heiti)

munnhol mínus formunnur (formunnur er bil milli tanna og vara / kinnar).

Cement (Íslenskt heiti)

Beinungur / Tannbeinungur

Hvaða tannvefur klæðir ræturnar?

Cement / Tannbeinungur

Hvaða tannvefur festir þræði tanntengis?

Cement / Tannebeinungur

Pulp (Íslenskt heiti)

Tannkvika / Taugin

Hvaða tannvefur er innihald tannholdsins?

Pulp / Tannkvika

Hvað samanstendur Pulp af?

Mjúkum fíngerðum bandvef, æðum og taugum.

Í hvaða hluta skiptist tönnin í?

Crown (kóronan), Cervical enamel line (glerungsmörk), Root complex (rótakerfi tanna), Pulp chamber (Krónu hol) og Root canal system (gangar í rótum tanna).

Cervical enamel line (Íslenskt heiti)

Glerungsmörk

Hver er munurinn á root canal system í einróta tönnum og fjölróta tönnum?

Í einróta tönnum er það sá hluti tannholsins sem liggur í rótakerfinu.
Í fjölróta tönnum er það sá hluti tannholsins sem er broddlægt við rótarstofnina.

Root Complex (Íslenskt heiti)

Rótarkerfi tanna

Hvaða hluti tanna er root complex staðsett? Og er oftast klæddur?

Root complex (ísl. rótarkerfi tanna), er sá hluti tanna sem er broddlægur við glerungsmörkin og er oftast klæddur cement (ísl. beinungi).

Hvað heitir sá hluti tann sem er þakinn glerungi?

Crown (ísl. kóronan)

Meginhluti tannarinnar samanstendur af hverju?

Dentin (ísl. tannbein)

Hvað samnstendur tannholið af?

Pulp chamber (ísl. krónuhol) og root canal system (ísl. gangar í rótum tanna)

Pulp chamber (Íslenskt heiti)

Krónuhol

Hver er munurinn á pulp chamber í einróta og fjölróta tönnum?

Í einróta tönnum er pulp chamber (ísl. krónuhol) sá hluti tannholsins sem liggur innan í krónunni.

Í fjölróta tönnum er pulp chamber (ísl. krónuhol) sá hluti tannholsins sem liggur innan í krónunni OG rótarstofninum. (e. root trunk).

Hvaða vefur tanna er staðsettur inni í tannholinu?

Pulp (ísl. tannkvika / taugin)

Hvað er “dentition” og hvað er Íslenska heitið?

Það eru tennur einstaklings sem í heild sinni mynda tannbogan. T.d. fullorðinstennur eða barnatennur.

Íslenska heiti “dentiton” er “tannsafn”

Hvað er “dental arch” ?

Tennur í kjálkanum sem saman myndar tannboga (e. dental arch).

“Dentition” er myndar af tveimum tannbogum (e. dental arch).

Hvað er “tooth group” ?

Tennur sem tilheyra sama tannsafni og eru með sama einkenni / hlutverk og / eða útlit sem sést án smásjáar. (ísl. tannhópur).

Þá er verið að tala um incisors, canines, premolars og molars.

Hvað er “tooth type” ?

Tvær tennur sem hafa sama númer í tannboga eru einstök “tooth type” (ísl. tanntegund)

T.d. í fullorðnum tannsafni eru 16 tanntegundir. 8 tanntegundir í hverjum tannboga og eru: miðbit, hliðarbit, augntönn, fyrsti forjaxl, annar forjaxl, fyrsti jaxl, annar jaxl og þriðji jaxl.

Hvað er átt með hugtakinu “single tooth” ?

Það er hægri eða vinstri tönntegund. Svo t.d. væri “single tooth” hægri efri augntönn.

Hvað er átt með “tooth designation” ?

Það er almennt talið að “tooth designation” sé eftirfarandi: incisors, canines, premolars and molars.

En svo er líka hægt að flokka tennurnar enn frekar og er þá oft gert innan hugtaksins “tooth designation”.
Þá er tildæmis hægt að tala um “front teeth” sem er incisors og canines, eða “back teeth” sem inniheldur premolars og molars.

Svo er líka hægt að flokka tennurnar ennfrekar og þá er talið um central incisor, lateral incisor canine, first premolar, second premolar, first molar, second molar og third molar.

Hvað eru margar tennur í deciduous tannsafninu?

Það eru 20 tennur. Tvær framtennur, ein augntönn og tveir jaxlar í hvorum helming tannbogans.

Hvað eru margar tennur í fullorðins tannsafninu?

Það eru 32 tennur. Það eru tvær framtennur, ein augntönn, tveir forjaxlar og þrír jaxlar.

Hvað eru margar “tooth types” af deciduous tannsafninu?

Það eru 10 tooth types (ísl. tanntegund).

Hvað eru margar “tooth types” í fullorðins tannsafninu?

Það eru 16 tooth types (ísl. tanntegund).

Hversu mörg “yfirborð” hefur króna tannar og hvað nefnast þessi “yfirborð” ?

Það eru fjögur “yfirborðs fletir” krónu tannar. En þeir nefnast facial surface (snýr að vörum), lingual surface (snýr að tungu), mesial surface (snýr nær miðlínu tannbogans) og distal surface (snýr fjær miðlínu tannbogans).

Hvað eru “approximal surfaces”?

Það er verið að tala um yfirborðs fleti krónu tanna. Distal og mesial surfaces teljast sem “approximal surfaces”. En distal surface er fjær miðlínu tannbogans og mesial surface er nær miðlínu tannbogans.

Hvað er “incisal edge” ?

Það er aðeins á incisors (ísl. framtennum) og canines (ísl. augntönnum). En það er kantur / brún þar sem facial surface og lingual surface mætast.

Hvað er “occlusal surface” ?

Það er yfirborðs flötur á krónu tanna en er reyndar aðeins á premolars (ísl. forjaxl) og molars (ísl. jaxl). Það er láréttur flötur á krónu tannar. Á íslensku er þessi flötur þekktur sem “bitflötur” eða “tyggingarflötur”.

Hver er munurinn á “aspect” og “surface” ?

Þegar tönn er skoðuð frá ákveðnu sjónarhorni sést aðeins hluti af tönninni. Þessi sýnilegi hluti er kallaður “aspect”. Þannig sést meira af tönninni en bara ákveðið “surface”.

Það sést meira af tönninni frá facial aspect en bara facial surface. Það sést líka eitthvað af mesial og distal surfaces.

Hvað er “surface division” ?

“Surface” tanna er hægt að skipta í þrjá jafna lárétta og loðrétta hluta. Þá er hægt að tilgreina betur staðsettningu á t.d. tannskemmd.

Þegar horft er á tönn frá facial aspect er tönninn skipt í 3 loðrétta hluta sem kallast “mesial”, “central”, og “distal”. Svo er krónan og rótin frá þessu sjónarhorni einnig skipt í 3 lárétta hluta. Á rótinni kallast þessir hlutar “apical”, “middle”, og “cervical”. Á kórónunni eru þessi hlutir kallaðir “cervical”, “middle”, og “incisal”.

Hvaða “dental symbolic system” notum við í skólanum?

Systemið sem við notum kallast “letter system”. Þá erum við með I, C, P, M. Svo erum við með sup (upper) eða inf (lower) og dext (right) eða sin (vinstri). Svo er númer sem segir hvaða tönn í tann hópnum er verið að tala um.

P1 sup sin = fyrsti premolar í efri kjálka vinstra meginn.

Hvaða “dental symbolic system” er mest notað í heiminum?

Það heitir “two digit system”.

Þá eru bæði efri og neðri tannboginn skipt í tvennt (í gegnum miðlínuna). Vinstri efri er númer 1, hægri efri er númer 2, hægri neðri er númer 3 og vinstri neðri er númer 4. Þessi tala kemur fyrst og svo kemur önnur tala sem segir til hvaða tönn í hálfa tannboganum er verið að tala um. Svo í fullorðnum tannsafni eru það 8 mismunandi tanntegundir. þá getur seinni stafurinn verið 1-8.

Efri fyrsti forjaxlinn hægra megin væri þá 14.

Hvað er átt með “sample” í samhengi tannlækningar?

Tiltölulega lítill hópur einstaklinga eða atriða sem er valinn úr þýði í því skyni að afla upplýsinga um eiginleika þess.

Hvað er átt við “variable” í samhengi tannlækningar ?

Eiginleiki tannar sem getur verið breytilegur milli einstaklinga.

Hvað er átt við “continuous variable” í samhengi tannlækningar?

Eiginleiki tannar (t.d. lengd) sem getur tekið hvaða gildi sem er á ákveðnu bili.

Hvað er átt við “discrete variable” í samhengi tannlækningar?

Eiginleiki tannar (t.d. fjöldi róta) sem aðeins er unnt að tákna með heilli tölu, aldrei með broti.

Hvað er átt við “mean” í samhengi tannlækningar?

Meðaltal

Hvað er átt við “mode” í samhengi tannlækningar?

Tindatala, tíðasta gildi. Notað um afmarkaðar breytur.

Hvað er átt við með “macromorphological variable” í samhengi tannlækningar?

Eiginleiki tannar sem unnt er að sjá með berum augum.

Raphe Palatini (Íslenskt heiti)

Gómsaumur

Palatum Durum (Íslenskt heiti)

Harði gómurinn / beingómur

Palatum Molle (Íslenskt heiti)

Mjúki gómurinn / holdgómur

Buccal Frenum

Bandvefur sem festir kinnar við alveolar mucosa

Arcus Alveolaris (Íslenskt heiti)

Tanngarðsbogi

Sá hluti beinsins sem inniheldur tannholurnar á kjálkabeinum.

Alveoli Dentales

Tannholur

Holur í kjálkanum þar sem rætur tannannna eru haldnar í.