Filmgeschiedenis 2 (2022-2023)

Belangrijke personen, films, termen en theorieën

==Nouvelle vague==

* Boeiperiode → relatief kort (1959-63)
* (!) niet: ‘groep kunstwerken met dezelfde kenmerken’
* Genre kent geen stilistische samenhang
* ≠ neorealisme
* Eerder: individuele cineast in kijker zetten
* Wel: gemeenschappelijke manier van kijken naar wereld, film
* Henri Langlois
* André Bazin
* Jean Rouch
* Cinema de papa
* Belang genres
* Lagere budgetten
* Jonge hoofdpersonages
* In eigentijdse grootstedelijke wereld
* Echo’s van existentialisme
* Ironische/ sarcastische ondertoon
* Improvisatorisch karakter
* (!) wat improvisatie lijkt → niet altijd zo
* Geen risico’s nemen → filmen = duur
* Versterkt in montage: jump cuts, freeze-frames, …
* Natuurlijk licht
* Long takes
* Natuurlijke locaties
* => doet denken aan taal van televisie

^^Henri Langlois^^ (==Nouvelle Vague==) - __**TIP:**__ ***De lange Fransman***

Grondlegger Cinémathèque Française

^^André Bazin^^ **-** __**TIP**__**:** ***De baas***

* teksten geschreven over film(makers)
* (naoorlogse) Filmtheoreticus
* Cahiers du Cinéma → filmtijdsschrift
* (oorsprong Nouvelle Vague in teksten)

Cinéma de papa (==Nouvelle Vague==)

* Verwijst naar de naoorlogse Franse productie
* Ontevreden met naoorlogse Franse cinema
* Verwerping
* Hollywood → veel interessanter
* Bv. Italiaans neorealisme
* Filosofie

Jump cuts (==Nouvelle vague==)

Sprong in de tijd die gekoppeld is aan standpunt camera (je blijft in dezelfde hoek!)

Freeze frames (==Nouvelle vague==)

Beeld lijkt even stil te staan

Bv. scene jongen aan zee

Long take

= een ononderbroken shot in een film, die duidelijk langer duurt dan een gemiddeld shot in dezelfde film of films in het algemeen

^^Jean-Luc Godard^^ (==Nouvelle Vague==) - __**TIP**__: ***De nieuwe meta-man***

* Experimenten
* Saaie boodschappen, aandacht voor sensuele schoonheid
* Films → meer essay dan verhaal
* Ook: relatie personage - kijker
* bv. praten tegen camera
* Soms: stem filmmaker te horen
* Elke Godardfilm = metafilm
* Link met politiek!
* Sociale problemen
* Vervreemding
* Marxisme
* Dekolonisatie
* Films (-)
* Maoïstische periode
* Reizen
* Samenwerkingen
* Jaren 70: terug naar Zwitserland
* Samenwerking Anna-Marie Miéville
* Jaren 80
* Weer nieuwe Godard
* beeldcultuur → katholicisme

\

Metafilm (meditatie op film)

een manier van filmmaken waarbij de film het publiek laat weten dat ze naar een fictief werk kijken. Metacinema verwijst vaak naar zijn eigen productie en gaat in tegen narratieve conventies die erop gericht zijn de opschorting van ongeloof van het publiek in stand te houden

@@A bout de souffle@@ \*

* ^^Jean-Luc Godard^^ (==Nouvelle Vague==)
* 1959
* Grote doorbraak
* Klein budget
* Dunne verhaallijn
* Gebruik locaties → verfrissend
* Metacommentaar (filmposters, …)
* ongewone manier van filmen
* Personages kijken in camera, mobiele camera, …
* Verhaal:
* Autodief doodt politieagent
* Schuilen in Parijs bij jonge Amerikaanse vrouw
* Uiteindelijk: geeft hem aan
* Wordt neergeschoten (einde! → mensen rondom hem, rare lippen)
* = *buiten adem*

@@Le mépris@@

* ^^Jean-Luc Godard^^ (==Nouvelle Vague)==
* 1963
* Geen typische Godardfilm uit jaren 60
* Intro!
* Dicht bij Hollywoodfilm
* Internationale productie (Brigitte Bardot)
* Kleur!
* Acteur → Fritz Lang
* Film over film en wat filmmaken kan zijn
* De onmogelijkheid van communicatie
* Personage dat tolk is
* Personages tegenover elkaar gezet
* Meditatie op film
* = *de verachting*

@@Les carabiniers@@

* ^^Jean-Luc Godard^^ (==Nouvelle Vague==)
* 1963
* Meditatie op film
* ‘Brechtiaans’ werk
* over post-apocalyptische wereld
* Scene: personage nog nooit film gezien → in film kruipen
* Verwijzing: mythe eerste filmvertoning
* Ritme (verhaal, beeld en geluid)
* Interacties personages en beelden

@@Une femme mariée@@

* ^^Jean-Luc Godard^^ (==Nouvelle Vague==)
* 1964
* beeldcultuur (reclame, popart, posters, neonverlichting)
* Zintuigelijke en sensuele film
* Beroemde beeldsequentie (afluisteren cafetaria)
* Kleuren Franse vlag
* (Fluisterende) stem van Godard zelf
* 10minutenlange camerabeweging langs file
* Situatie vrouw jaren 60

^^Anne-Marie Miéville^^ **-** __**TIP**__**:** ***de aanbidster***

* Samenwerking ^^Jean-Luc Godard^^
* Experimenten
* Thema: communicatie
* Hybride vormen
* Belang van tekst
* @@Ici et ailleurs (1975)@@

@@Ici et ailleurs@@

* ^^Godard^^ en ^^Miéville^^
* Maoïstische periode
* 1975
* = *hier en elders*
* Hier= Frankrijk, elders = Palestina
* Essayfilm
* Studie over onmogelijkheid om hierover film te maken
* Toont hoe Palestijns-Israëlisch probleem in huiskamers speelt
* Verwijt van antisemitisme

@@Passion@@

* ^^Jean-Luc Godard^^ (Jaren 80)
* 1981
* Scenario niet af → gewoon beginnen filmen (tableaux vivants)
* Over filmregisseur die bekende schilderijen tot leven wekt/ nabootst op video

@@L’histoire du cinema@@

* ^^Godard^^ (jaren 80)
* 1998
* Wandelende encyclopedie van beelden (ook al in *Passion*, hier meer)
* Proces van 10j
* Monumentaal videowerk
* Fragmenten uit films, stills, foto’s, portretten, …. in verwerkt
* Meerlagige soundtrack
* Typisch postmodern werk
* Beeldenstroom
* Twee geschiedenissen
* Zijn visie op filmgeschiedenis
* wereldgeschiedenis zoals deze zich voor camera afspeelt

%%Visie op filmtaal en ontwikkeling film%% (^^Godard^^)

^^Godard^^

* Elke film → documentaire
* Zegt iets over hoe film gemaakt is
* En hoe naar wereld gekeken wordt
* Wereldgeschiedenis x filmgeschiedenis

\

@@Notre musique@@

* ^^Godard^^
* 2004
* Drie delen → hel, paradijs (hemel) & vagevuur
* Verdwijnen einde twintigste eeuw met die burgeroorlog

==New Hollywood==

* 1966-1982 (80)
* Neergang studio’s (begin jaren 60)
* (!) wat ze gewoon waren werkte niet meer
* Merger mania
* Nieuw publiek
* Politiek klimaat
* Vietnamoorlog
* Burgerrechtenbeweging (Afro-Amerikanen)
* Tegencultuur jongeren
* => tegenovergestelde van wat getoond wordt in films
* Low budget films
* @@Bonnie and Clyde (1967)@@
* Production code
* Erodeert jaren 50
* MPPA: ratings
* => vrijer
* Invloed Europese art cinema 60s

Merger mania (==New Hollywood==)

= periode van hoge activiteit in bedrijfsfusies en overnames

Oefening Fusies (==New Hollywood==): Universal → …

→ MCA (Music Corporation of America)

Oefening fusies (==New Hollywood==): Paramount → …

→ Gulf & Western Industries

Oefening fusies (==New Hollywood==): United Artists → …

→ Transamerica Corporation

Oefening fusies (==New Hollywood==): Warner Bros. → …

→ Kinney Services

oefening fusies (==New Hollywood==): MGM → ….

→ Las Vegas financier Kirk Kerkorian

@@Bonnie and Clyde\*@@

* ==New Hollywood==
* ^^Arthur Penn^^ **-** __**TIP**__**:** ***de Je m’en fous man***
* 1967
* Meer openheid (presenteren van seks en geweld in films)
* Einde van film!
* Bekendste en bloederigste scene
* Vernieuwend toen
* Verhaal:
* Op dit moment: Grote Depressie
* Gangster Clyde Barrow
* Bonnie Parker (palmt haar in - machogedrag)
* Winkels en benzinestations overvallen (amateuristisch)
* Uitbreiding ‘bende’: broer van Clyde, Buck, en verwarde C.W. Moss + Blanche, vrouw van Buck)
* Achtervolgd door de wet (‘onaantastbaar’)
* Texas Ranger Frank Hamer gevangen
* Vernederen en foto’s verspreiden
* Politie valt bende aan in hun slaap
* Buck: dodelijk gewond
* Blanche: gevangen
* Bonnie, Clyde en Moss: ontsnappen
* Hamer → hinderlaag
* Met hulp vader Moss
* Band auto leeglopen aan kant van weg
* B en C willen hem helpen
* => doorzeefd met kogels
* Invloed *A bout de souffle (1960)* - Godard
* Sleutelfilm
* Vernieuwend (stijl en inhoud)
* Einde → vier camera’s met verschillende snelheden en lenzen (complexe montage)

@@The wild bunch@@ ==(New Hollywood)==

* ==New Hollywood==
* Sam Peckinpan
* 1969
* Verschillende lenzen en camera’s - + verschillende snelheden (slomo)
* Gechoreografeerd als balletten à la *Seven Samurai* (Kurosawa)
* Samen met einde B&C: meest complexe en schokkende montagesequenties uit naoorlogse Amerikaanse cinema
* Conventie en cliché
* Mexicaanse burgeroorlog, maar leden WIld Bunch niet echt op zoek naar doel, enkel actie

@@The graduate@@ (==New Hollywood==)

* ==New Hollywood==
* Mike Nichols
* 1967
* Wat B&C en The wild Bunch deden op vlak van geweld, nu op vlak van seks
* *Seksrelatie* tussen pas afgestudeerde en oudere vrouw (vriendin moeder)
* behandelt seksualiteit op manier die slechts enkele jaren daarvoor nog ondenkbaar was

^^Roger Corman^^ **-** __**TIP**__**:** ***De hitman***

* ==New Hollywood==
* Onafhankelijke productie en distributie B-films (AIP)
* Geen lonen, maar: betaalt acteurs en medewerkers in pellicule en lenen van camera
* Jonge drive-in publiek
* Ene hit na andere
* @@Easy rider (1969)@@ - Dennis Hopper

@@Easy rider@@ (==New Hollywood== - ^^Roger Corman^^ - ^^Hopper^^)

* Dennis Hopper
* 1969
* Technieken uit experimentele film
* Shot einde in midden van film (flash forward)
* Jump cuts
* Open, los narratief
* Spaarzame dialoog
* Minimale personage-ontwikkeling
* Geen traditioneel plot

The big three (70s)

* ^^Francis Ford Coppola^^, ^^Steven Spielberg^^ & ^^George Lucas^^
* Komt van ^^Roger Corman^^
* @@The godfather (Paramount, 1972)@@
* Risico’s
* Godfather → temporeel complexe film
* Nog andere films

New era of the blockbuster

* ==New Hollywood==
* Decennium van kassuccessen en nieuwe technologie => enorm publiek
* Producenten → regisseurs minder laten experimenteren
* 1970: enorm succes twee conventionele formulefilms
* Inflatie in productiekosten en budget
* Steeds grotere hits maar ook: steeds grotere flops
* Inperken creatieve vrijheid

^^David Cook^^ **-** __**TIP**__**:** ***de spontane David***

* ==New Hollywood==
* Voortduren renaissance tot 70s
* Volgens Cook: ondanks visuele en technische verfijning en talent: te berekend op effect → mist spontaniteit

==Rive Gauche==

* Frankrijk
* Verwijst naar plek in Parijs
* Ongeveer gelijktijdig met Nouvelle Vague (Godard)
* Term bedacht door Richard Roud
* ^^Resnais^^, ^^Marker^^, ^^Varda^^, …
* ^^Jean Rouch^^
* Focus tijdens les op langspeelfilms niet op hun documentaires
* Belang van documentaire!
* Sociaal en politiek bewust (meer dan Cahiersgroep van Nouvelle Vague)
* Traditie van modernisme in kunsten
* Verwantschap met experimentele kunsten van deze jaren
* Thematiek: we kijken naar wereld, maar: is gekleurd!

\

^^Agnès Varda^^ **-** __**TIP**__**:** ***de (linkse) fotografe***

* ==Rive Gauche==
* 1955: begin carrière
* Korte poëtische documentaires
* Later: langspeelfilms
* Veel films over fotografie, beelden, …
* Cinécriture
* Ruime culturele bagage
* Invloed surrealisme
* ‘feministisch’ (thematiek ook bij Godard aanwezig!
* Eerste langspeelfilm: @@Cléo de 5 à 7 (1961)@@

Cinécriture (^^Agnès Varda^^)

= als cineast een eigen ‘handschrift’ proberen ontwikkelen

@@Cléo de 5 à 7@@

* Eerste langspeelfilm ^^Agnès Varda^^
* 1961
* Oppervlakkig personage (popzangeres)
* Die resultaten medisch onderzoek afwacht
* Waarzegster - onheilspellende berichten
* Thematiek die bij Rive Gauche films aan bod komt (we bekijken wereld, maar: is gekleurd)
* Hele film → meditatie op werkelijkheid
* Structuur: soort zwerftocht (gelijkenis Godard)
* Hoe vrouwen worden geobjectiveerd door beelden
* Vgl. Godard
* Creëren van identiteit via beelden
* Veel stijlelementen die je ook bij Nouvelle Vague ziet
* Jump cuts bijvoorbeeld

^^Alain Resnais^^ **-** __**TIP**__**:** ***de horlogemaker***

* ==Rive Gauche==
* Sleutelfiguur binnen Europees modernisme
* Op basis van scenario
* Trage manier van werken (+ meticuleuse planning)
* Thematiek: tijd, temporaliteit (beleven tijd, verstrijken van tijd, …)
* Dus films als meditatie op tijd en temporaliteit
* beïnvloedt door ^^Henri Bergson^^
* Belangrijkste thema: effect van tijd op menselijk geheugen
* ^^Proust^^
* Specifieke stijl
* Lange tracking shots
* Berekende shotcomposities
* Ingenieuze montage
* Adembenemende schoonheid gecombineerd met intellectuele diepte
* @@Hiroshima mon amour (1959)@@

@@Hiroshima mon amour (1959)@@

* ==Rive Gauche==
* ^^Alain Resnais^^
* Baanbrekende film
* Verhaal over geheugen en tijd in relatie tot traumatische gebeurtenis
* Scenario: ^^Margueritte Duras^^
* Verhaal:
* Liefdesverhouding tussen Franse actrice en Japanse architect
* Film speelt zich af over twee dagen
* Dimensie tijd wordt opengetrokken door herinneringen
* Wereldoorlog op andere manier meegemaakt
* Geleidelijk aan details geven
* ‘kunnen we herinneringen hebben zonder beelden?’
* Beelden in bed → beelden oorlog
* Visuele parallellen
* Handen
* Meisje → hoofd afgeschoren (collaboratie) - haren uitvallen atoombom
* Bloedende handen - menselijke huid (Hiroshima)

@@L’année dernière à Marienbad@@\*

* ==Rive Gauche==
* ^^Alain Resnais^^
* 1961
* Verhaal:
* Man X ontmoet vrouw A in barok kasteel
* X beweert haar en haar man M eerder ontmoet te hebben
* A ontkent dit
* X probeert A te overtuigen
* Boodschap? → herinneringen = betrouwbaar?
* => onduidelijk onderscheid tussen echte en ingebeelde scenes
* Begin: decor in beeld brengen
* Voice over
* Film → meer begaan met mentale processen, dan met verhaal
* Camera in hoofd personages plaatsen
* Personages geen namen!
* Verschillende manieren op film te bekijken/ interpreteren
* Voice over → strookt niet met wat er gebeurt op beeld
* Kasteel = geheugen?
* Hectische montage → jump cuts
* Overbelichting
* Film over tijd
* Vaak: stilzetten van tijd (tableaux vivants)
* Chosisme

Chosisme

* ==Rive Gauche - Resnais (film)==
* = concepten behandelen via fysieke objecten en niet via bewustzijn

^^Chris Marker (1921-2012)^^ **-** __**TIP**__ **:** ***de schuwe man***

* ==Rive Gauche==
* Cineast, fotograaf, schrijver, mediakunstenaar, reiziger
* Mysterieus → weinig publieke verschijningen
* Schuwde interviews
* Verbonden met documentaire
* Essayfilm
* Enkele ‘langspeelfilms’
* Maar: beantwoorden niet aan typische beeld
* @@La Jetée (1961-64)@@

\

@@La Jetée@@\*

* ==Rive Gauche==
* ^^Chris Marker^^
* 1961-64
* Eén van weinige fictiefilms van Marker
* Ongewone vorm
* Gebouwd uit stills
* Sciencefiction film
* Experimenteel
* ‘fotoroman’ (aftiteling
* Verhaal:
* Wat is verleden en wat werkelijkheid
* blijkt herinnering aan zichzelf te zijn
* gebruik van veelzeggende locaties
* Montage
* Transities


* = de pier/ steiger
* Zie notities en samenvatting film (teveel om op te sommen)

Invloeden ^^Chantal Akerman^^

* Mekas (tijdschrift)
* ^^Andy Warhol^^
* Structural film
* ^^Michael Snow^^
* Performance-kunst

^^Andy Warhol^^ (==Chantal Akerman==) - __**TIP**__**:** ***de winkelier***

* Schilder (popart - kunst gebaseerd op massacultuur)
* 1963: cineast
* Primitief (*‘do it yourself filmmaking’*)
* Terug naar oorsprong film (Lumière)
* Geen montage
* ‘Boring things’
* Gaat niet om wat er getoond wordt, maar hoe
* ‘Banale werkelijkheid’
* Vaak: onbeweeglijke dingen
* ≠ Lumière (trein)
* bv. Empire (1964)
* Screentest
* ‘Niet acteren, gewoon zijn’
* Structural film

Popart

* ^^Andy Warhol^^ (==Chantal Akerman==)
* Kunst gebaseerd op massacultuur (kritiek)
* Consumptiecultuur
* Getuigenis van nemen
* => afstandelijke stijl
* Versterkt door herhaling van beelden (soepblikken)
* Popart kijkt wel naar werkelijkheid, maar zijn beelden van beelden (!)
* Onderwerpen: Commerciële tekens, verkeersborden, reclame, …
* Dingen die zelf al beeld zijn

Structural film

* Angelsaksische wereld
* 1965-1980
* In kielzog van ^^Warhol^^ ontwikkelt
* Equivalent van minimale kunst/ muziek
* Aandacht → structuur en procesmatige aspecten van *filmmaking*
* Repetitieve, seriële of modulaire structuur
* Nadruk op materialiteit
* Fascinatie voor reële tijd
* Vaste cameraposities, strakke framings

^^Michael Snow^^ **-** __**TIP**__**:** ***De sneeuwman (van Akerman)***

* ==Chantal Akerman==
* Heeft haar het meest beïnvloed
* Zoombeweging
* @@Wavelength (1967)@@
* shot van loft
* Hele film lijkt te bestaan uit continue zoombeweging (van breed naar smal)
* Maar: camera soms verzet, effecten, ..
* Ruimtelijk experiment
* Wel: narratief element
* Personages: mannen verhuizen kasten, iemand valt dood neer
* Soort mystery thriller
* Nog iets wat film bij elkaar houdt: geluidsgolf
* Laag/ stil → hoger (nog steeds onhoorbaar)
* Kijker → anticiperen

\

Performancekunst

* ==Chantal Akerman==
* *Performance, happenings, body art, …*
* Late jaren 60
* Nood aan documentatie: foto, film, video
* Nieuw medium deze jaren
* Menselijk lichaam van kunstenaar
* Aandacht → relatie lichaam & ruimte (& objecten)
* ^^Yvonne Rainer^^

^^Yvonne Rainer^^ - __**TIP**__**:** ***de (handen)ballerina***

* Danseres
* Performancekunst
* @@Hand Movie (1966)@@

^^Chantal Akerman^^ - __**TIP**__**:** ***Het standbeeld***

* Geboren in Brussem
* Joodse ouders
* Film Godard
* Saute ma ville (1968)
* Invloed duidelijk zichtbaar


* Daarna: invloed structural cinema duidelijk zichtbaar
* @@La chambre (1972)@@
* Jaren 70: mature modernistische stijl
* @@Jeanne: Dielman (1975)@@
* Vanaf jaren 80: toenadering tot publieksfilm
* Documentaires
* Eerste film waar je haar typische stijl ziet: @@la chambre (1972)@@
* 360graden-pan
* Is zelf te zien (eet appel)
* Simpele camerabeweging
* Invloed structural film
* Stil leven
* Ook in deze traditie: @@Hotel Monterey (1972)@@

@@La chambre (1972)@@

* ==Chantal Akerman==
* Typische Akerman
* 360graden-pan
* Is zelf te zien (eet appel)
* Simpele camerabeweging
* Invloed structural film
* Stil leven

@@Hotel Monterrey (1972)@@

* ==Chantal Akerman==
* Geen geluid
* Soort documentaire van hotel
* Zonder verhaal
* Camera registreert ruimten van het hotel (vgl. *Empire*)
* Hotelgasten passeren
* Bijna even statisch als architectuur

@@Je tu il elle (1975)@@

* ==Chantal Akerman==
* Impact performance-kunst
* Bestaat uit verschillende delen
* Statische camera

@@News from home (1976)@@

* ==Chantal Akerman==
* Beelden NY
* Statische shots, strakke frames
* Enkele paning shots
* Brieven → routineus karakter
* Openingsscene film
* Soundtrack
* Soms verstoord (auto’s)
* Artificieel (geruisloos)

@@Jeanne Dielman, 23 quai de commerce, 1080 Bruxelles@@

* ^^Akerman^^
* 1975
* ‘Beste film’
* Adres in titel
* Portret vrouw
* Warm onthaald en tegelijkertijd: controversiële film
* Actrice → weduwe, woont samen met zoon
* Weinig communicatie tussen beide
* banale dagelijkse handelingen
* Soundtrack die mechanisch karakter versterkt (geluid klok, dichtslaan deuren, …)
* Dagelijkse sleur
* Prostitué
* Seks even routineus als eten klaarmaken
* Op derde dag → routine verbroken
* Laat dingen vallen, te vroeg wakker → aanwijzingen dat er iets fout gaat gaan
* => Komt klaar tijdens seks (ontdaan van identiteit) => vermoord man
* Feministisch?
* Perfecte framings en composities
* Materialiteit van het beeld
* Beïnvloedt door ^^Bresson^^ (materialiteit van geluid)

\

(1) Expository mode (==documentaire==)

* Standaard modus
* Nadruk op commentaar (niet op beeld)
* Bv. voice over
* Hele stijl van film in dienste retoriek
* Als er niets meer te zeggen valt → snijden

(2) Poetic mode (==documentaire==)

* Subjectieve ‘artistieke’ benadering
* Emotionelere dingen soms
* Lyrische dingen
* ‘Wat zien we precies?’ (onduidelijkheid info)

(3) Observational mode (==doc==)

* Raam op de werkelijkheid
* poging om werkelijkheid te observeren zoals die zich aandient
* Afstandelijk, objectiverend
* Camera registreert
* geen voice over, tussentitels, interviews
* Long takes (geen montage → wordt gezien als sturend)
* Personages camera negeren
* Kijker zelf conclusies maken

(4) paticipatory mode (==doc==)

* Compleet tegenovergestelde van 3
* Filmmaker aanwezig (vaak tot kijkers richten)
* => betekenis wordt gecreëerd door confrontatie filmmaker en gefilmden

(5) Reflexive mode (==doc==)

* Soort metafilm , reflexief
* Statement over maken van film over wereld
* Problematiek van het filmen
* Vaak: vervreemdingseffecten

(6) Performative mode (doc)

* Persoonlijke kijk filmmaker
* Emotionele complexiteit
* maker vaak zelf betrokken (‘autobiografisch’)
* Nadruk op creëren bepaalde sfeer
* moeilijk te onderscheiden van (4)
* (4): maker zelf echt aanwezig in film, maar wil niet perse zijn of haar ideeën weergeven

^^Flaherty^^ - __**TIP**__**:** ***de humanist***

* Belangrijke persoon binnen ==documentaire==
* Humanistische inslag
* Gewone mensen
* Types
* Duidelijk maken wat filmen was (lange tijd zijn)
* Maakte dus eigenlijk film samen met de mensen
* Oprechte intenties, maar ‘superioriteitsgevoel’ (vergelijking Westen)
* Manipulatie (kledij, acteurs, …)

^^Dziga Vertov^^ - __**TIP**__**:** ***de opticien***

* ==Documentaire==
* tekst overboord
* Camera beter geschikt dan menselijk oog
* Geen scenario’s
* Direct inspelen op wat er gebeurt
* Reflexive mode (4)
* Camera is geen onpartijdige toeschouwde
* taak van filmmaker om dat duidelijk te maken aan kijker
* Gebruik geluid
* Niet synchroon met beeld
* De man met de camera (1929)

@@De man met de camera (1929)@@

* ==Documentaire==
* ^^Dziga Vertov^^
* Invloed Sovjetmontage
* Cameraman die stad filmt is te zien
* Freezeframe
* Film over een film over een stad
* Reflexive mode (film maken + bekijken)
* Verkeersongeval

^^John Grierson^^ - __**TIP**__**:** ***de organisator***

* ==Documentaire==
* Filmmaker en organisator
* humanistisch ideaal
* Verspreiden via cinema
* Onder indruk van Sovjetexperimenten
* Propagandist
* vergelijking ^^Flaherty^^ en Britse documentaire!

British Documentary Movement

* groep Britse filmmakers geleidt door John Grierson
* basisprincipes → gebaseerd op Griersons opvattingen over documentairefilm
* film gebruiken om burgers inzicht te geven in de democratische samenleving.
* Sociaal engagement
* vormexperimenten
* Sponsoring overheid en industrie
* Flaherty
* Langspeelfilms
* Poetic mode
* Britse documentaires
* Kortfilms
* onpersoonlijke, sociale processen
* Nabije en moderne wereld

==Documentaire==

* Verschillende modes (6)
* ^^Vertov, Flaherty,John Grierson^^
* British Documentary Movement
* Periodes:
* Jaren 30
* Documentaire - avant-garde
* Progressieve kunstenaars richten zich weer op werkelijkheid
* ^^Joris Ivens^^
* 1945-1970
* Innovaties
* Impact poëtisch realisme, neorealisme en nouvelle vague
* Nieuwe relatie tot werkelijkheid
* ‘Modernistische’ auteurs en documentaire
* ^^Rosselini, Antonioni, Pasolini, Resnais, ..^^
* Jaren 50/60
* Essayvorm
* twee stromingen in documentaire cinema
* Direct cinema (ciné vérité)
* Essayfilm

Direct cinema

* ==Documentaire (1)==
* Amerika
* late jaren 50

\
* Werkelijkheid getrouw presenteren
* Spontane stijl
* Directe confrontatie met werkelijkheid
* Directheid van televisie

\
* Ciné vérité

Ciné vérité

(direct cinema)

* Stijl van documentaire maken (^^Rouch^^)
* Frankrijk
* Reflexieve element (wat zich onderscheid van direct cinema)
* verbonden met essayfilm
* Rouch, Marker, …
* Bewustzijn dat camera niet zomaar werkelijkheid dupliceert

Essayfilm

* ==Documentaire (2)==
* Ontwikkelt binnen ciné vérité
* Filmisch equivalent van het literaire essay
* persoonlijke subjectieve context
* Bazin (eerste - term)
* Nauw verweven met Rive Gauche

%%Verschil essayfilm, direct cinema en ciné vérité%%

* CV: zelfreflexieve elementen belangrijk
* DC: cineast = waarneembaar
* CV: cineast = participant

^^Jean Rouch^^ **-** __**TIP**__**:** ***de antropoloog***

* 1917-2004
* Cineast + antropoloog
* Werkzaam in Afrika
* Reflexieve element in ciné vérité (handcamera, cineast niet onzichtbaar)
* Ethisch bewustzijn van filmmakers propageert
* Mensen die gefilmd werden
* Inzicht geven in wat hij wou doen
* voice over)
* La pyramide humaine
* Essayfilm

==Hollywoodfilm==

* Klassieke filmtaal/ klassieke narratieve film
* Begin geluidsfilm (1)
* Langspeelfilms (2)
* Experimenten (3)
* Studio’s vestigen (4)
* __Kenmerken__:
* (1) Klassieke verhaalstructuur
* Enigma
* Evenwicht herstellen
* Personages
* Belang heteroseksuele koppel
* Causale relaties
* Psychologische motivatie
* => identificatie
* (2) Temporele en ruimtelijke continuïteit/ coherentie
* Logica
* Montage (onzichtbaar)
* Technieken (5)
* Classical Hollywood system
* Gedragen door studio’s
* oligopolie
* 5 majors + 3 minors + independents
* Verticaal geïntegreerd
* Genres
* Filmsterren
* Problematiek van de auteur (collectief auteurschap)
* Systeem van zelfcensuur (MPPDA - Hays Office & Production code)
* na WOII: neergang (*6*)

Continuity editing

= verwante shots combineren

180graden-regel

= vertelt kijkers waar personages zich bevinden (zodat wanneer de camerahoek verandert, onze hersenen weten wie waar is) - zie tekening in notities voor duidelijkheid

Match-on-action

= actie gaat verder in een ander shot (knippen tijdens actie)

establishing shot

= brede opnamen van gebouwen of landschappen

Classical Hollywood system

* ==Hollywoodfilm==
* = productie-, distributie-en consumptiesysteem
* Vanaf moment studio’s vestigen
* Enorme output (bioscoopbezoekers, filmavond)

Oligopolie

* ==Hollywoodfilm==
* = product/ dienst door slechts een paar grote aanbieders wordt aangeboden

Verticaal geïntegreerd

Alle onderdelen in één bedrijf (productie, distributie en vertoningen)

Block booking

* Meerdere films als eenheid worden verkocht (A en B films)

Majors (5) + minors (3) + independents (4)

(Hollywood - oligopolie)

* Majors: MGM, Paramount Pictures, Warner Brothers, 20th century Fox & RKO
* Minors: Universal Pictures, Columbia pictures & United artists
* Independents: Samuel Goldwyn Pictures, Republic Production, Selznich Release & Monogam Pictures

Systeem van zelfcensuur (Hollywood)

* Beperkingen
* MPPDA
* Production code
* => Impact op inhoud en stijl van film
* Er moest meer gesuggereerd worden
* Ze gaan uit van de perversiteit van de kijker!

Production Code

* Joseph Breen
* Meer repressieve vorm van zelfcensuur
* Alles tot in detail vastgelegd
* Certificaat
* Langdurig proces

MPPDA

* 1922
* Will Hays
* Hays Office
* Scenario → goedkeuren
* Advies (don’ts & be careful)

Neergang Hollywoodsysteem

* Economische factoren
* Televisie → concurrent
* Politiek: pogingen op oligopolie op te heffen
* Anti-trustwetten
* Wetgeving → tegengaan dat bepaalde bedrijven teveel macht krijgen
* McCarthyisme
* Communistisch gevaar in NY
* Hollywood blacklist
* Production Code
* Niet langer houdbaar
* Losser en losser
* target audiences (doelgroepen)
* Jeugdcultuur (zie New Hollywood)

==Musical== (subgenre: ==Hollywoodfilm==)

* Bloeiperiode: 1930-1955
* Singing-dancing-talking musical pictures
* Problemen:
* Microfoon
* Geluid dicteert de montage
* Camera
* geluidsdichte boxen
* (nog) statischer
* Vroege geluidsfilm!
* Ernest Lubitsch
* Jaren 30:
* Gehele evolutie
* Groeit uit tot belangrijk genre
* Zelfreflexief element!
* Personen:
* B. Berkeley
* Fred Astaire
* Jaren 40 - 50
* MGM
* Vincent Minelli
* John Alton
* Arthur Freed

^^Ernest Lubitsch^^

* Musicals
* The love Parade (1929)
* Muzikale komedies
* ‘The Lubitsch touch’

^^B. Berkeley^^

* ==Musical==
* Kind → op planken met ouders
* Militaire academie
* Tijdens WO → dienstplicht
* driloefeningen → fascinatie synchronisatie
* registreren grote groepen mensen
* Na oorlog: naar Broadway → choreograaf
* Blijft choreograaf → vaak: dansregie in films van andere regisseurs
* in functie van camera!
* Danspatronen die enkel filmisch kunnen werken
* Regisseert zelf aantal films
* Massachoreografie
* Surrealisten → fan
* Flamboyante visuele stijl
* Vogelperspectief/ crane photography
* Gaten boren
* Ongeziene perfectie
* Caleidoscopische lenzen
* Diagonale lenzen
* Expressieve camerabeweging
* Traveling shots
* Gesofisticeerde ritmische montage
* Avant-garde
* Dunne verhaaltjes
* Dans
* Dagelijkse realiteit (vs. dansen)
* Volks
* Film= visuele kunstvorm
* Groot contrast verhaal en dansen
* Backstage musical
* Muzikale onderbrekingen
* off-stage love affairs
* Zelfverwijzende karakter van musicals
* Cinema of attractions

Crane photography

Vogelperspectief (B. Berkeley)

^^Fred Astaire^^

* ==Musical==
* Danser!
* Acteur, regie, choreografie
* Integratie muziek en dans binnenin verhaal
* Gesofisticeerde maar zeer functionele camerastijl
* Verschil Berkeley
* Risico’s
* Orson Welles
* RKO
* Heteroseksuele romance
* Antagonistische personages
* Chique nachtclubs, pakketboten, residentiële hotels, …
* Dansnummers als paringsdans
* Dansregie (in functie van camera)
* Mobiel camerawerk
* Vaak: dezelfde personen
* Top Hat (1935)

\

^^Arthur Freed^^

* Musical
* Producer
* Begon: schrijver van liedjesteksten en stage musical-regisseur
* Vanaf 1939: producer MGM
* Glitter en hoge kwaliteit

@@An American in Paris@@

* Musical
* Vincent Minelli
* 1951
* Amerikaanse schilder die in Parijs verblijft
* Invloed schilderkunst!

==Frans Poëtisch realisme==

* Jaren 30 Frankrijk
* Vergelijking Hollywoodcinema
* Filmcultuur
* Franse cinema → gelaagder
* Avant-garde
* Geen sterke monopolyvorming
* Continuüm
* Dulac
* Gedecentraliseerde studio’s
* geluid
* Economie
* Economische en artistieke crisis
* Positieve effecten:
* Klankfilm
* Zwakke studiosysteem )> vrijheid
* Kritische waardering
* Andere soort film gepropageerd
* => totaal andere situatie
* Franse filmstudio’s → kosmopolitisch
* Emigreren
* Parijs → culturele hoofdstad
* Sadoul → term
* Ontwikkeling en historische situering
* (1) optimistische fase (35-37)
* Overwinning linkse front
* Solidariteit, menselijke empathie, … → in films
* Bv. La vie et a nous - Renoir
* bv. La Belle équipe - Duvivier (1936)
* (2) pessimistische fase (na 37)
* Mislukking volksfront → economische crisis, armoede, oorlogsdreiging, fascisme, …
* Inhoud:
* Typische verhaalstructuur
* Noodlottig
* Typische personages
* Rand van samenleving
* Kleine criminelen → sympathie
* Liefde
* Door liefde in fataliteit terecht komen
* Filmstijl:
* Evocatie dagelijkse context
* Gestileerd realisme
* Decors, sets → energie en geld
* Poëtische stemming
* Zorgvuldige mise-en-scene
* Trauner en Marcel Carné
* Niet loskoppelen van kunstfotografie
* Belangrijke personen:
* Lotar, Kertesz
* Voorlopers: rené Clair, Jean Vigo
* Midden jaren 30: Feyder, Duvivier, Carné, Renoir, Grémillon
* Jacques Prévert
* Charles Spaak
* Marcel Pagnol

^^Jacques Prévert^^

* ==Frans poëtisch realisme==
* Dichter
* Gewone dagelijkse leven (Parijs)
* Taal van straat
* Surrealisme
* Zwakkeren in samenleving
* Scenario’s

^^Charles Spaak^^

* ==Frans Poëtisch realisme==
* Belg
* vanaf 1928: Frankrijk
* Scenario → Belle équipe

^^Marcel Pagnol^^

* ==Frans poëtisch realisme==
* Toneelstukken gesitueerd in Provence
* Volkse karakter, regionalisme
* Trilogie over volkse figuren in Marseille

^^Marcel Carné^^

* ==Frans poëtische realisme==
* Begonnen: 1929
* 1939
* Aantal films → enorme canonieke status
* Esthetiek voor poëtisch realisme, sfeer perfect weergegeven
* Joodse medewerkers onder het minimum in dienst houden
* Le jour se lève (1939)
* Flashbackstructuur
* Fascinatie voor stoom, licht en water


* Fabrieken = industrialisering

\