Functieleer - H2

Blinde vlek

Thv optische zenuw, geen lichtgevoelige receptoren op deze plaats dus ook geen beeld

Fixatie

Registratie, het oog staat stil

Saccade

Sprongen, het oog beweegt; 2 à 4 per seconde

Smearing

Het beeld wordt uitgeveegd door projectie van invallend licht terwijl de oogbol draait naar een nieuwe positief (tijdens saccade)

Saccadische suppressie

Actieve onderdrukking door hersenen die op dat moment de prikkels die binnenkomen negeert, het oog neemt even niet waar en je bent even blind

Sequentiële retinale input

Opeenvolging van fixaties die maar korte samples zijn van verschillende plaatsen uit het visueel veld; ontstaan van ‘gaps’ die opgevuld worden tijdens verwerking door ‘filling-ins’

Gewaarwordingen

Prikkels zoals ze geregistreerd worden door het zintuig

Waarneming

De verwerking en interpretatie van de prikkels

Proximale stimuli

Nabije prikkels, zoals geregistreerd thv het eigen lichaam

Distale stimuli

Externe oorzaken van prikkels in buitenwereld, zoals ze geïnterpreteerd worden tijdens de waarneming

Psychofysica

Wetenschap van meting van elementaire gewaarwordingen (sensoriële), samenhang tussen fysische grootheden en intensiteit van gewaarwordingen en ontwikkeling van wetenschappelijke methoden hiervoor

Outer psychophysics

Relatie tussen intensiteit van fysische prikkels (meetbare lichtinval, geluidssterkte) (R) en intensiteit overeenkomende sensatie (S)

Inner psychophysics

Relatie tussen intensiteit neurale excitatie (sterkte elektrische hersenactiviteit) en intensiteit overeenkomende sensatie

Drempel

Een grenswaarde tussen stimuli die één soort respons uitlokken en stimuli die een ander soort respons uitlokken; overgang tussen ene en andere respons

Absolute drempel (RL)

Algemeen begrip; grenswaarde die overgang markeert tussen afwezigheid en aanwezigheid van sensatie (van niets waarnemen naar wel iets waarnemen door hogere prikkelintensiteit)

Differentiële drempel (DL)

Vanaf boven absolute drempel; kleinste toegevoegde stimulusintensiteit die toelaat om een verschil waar te nemen (eens boven drempel, kan kleine extra prikkel leiden tot andere waarneming)

Onderdrempel

Vorm van absolute drempel; minimale stimulusintensiteit (of signaalsterkte) die nodig is om waargenomen te worden (= laagste absolute drempel)

Bovendrempel

Vorm van absolute drempel; maximale stimulusintensiteit (of signaalsterkte) die toegelaten is om waargenomen te worden (= hoogste absolute drempel)

Onzekerheidsinterval

Interval van vergelijkingsstimuli die zo dicht bij de standaardstimulus liggen dat er onzekerheid bestaat omtrent de grootte van de vergelijkingsstimulus in vergelijking met de standaardstimulus

Wet van Weber

De stimulusintensiteit moet met een constante fractie van zijn waarde verhoogd worden om een juist merkbaar verschil te bekomen

Weberfractie / Weberconstante (k)

Het percentage dat aan een intensiteit toegevoegd moet worden om het kleinst merkbare verschil te veroorzaken

k = ∆R/R

Wet van Weber-Fechner

Om de sterkte van de gewaarwordingen (S) te laten toenemen als een rekenkundige reeks (= opgeteld met een constante) moet men de stimulusintensiteit (R) laten toenemen volgens een meetkundige reeks (= vermenigvuldigen met een vaste factor)

Signaaldetectietheorie

Manier om enkel de gevoeligheid te meten, onbeïnvloed door de antwoordtendens

Gevoeligheid (sensitivity)

De mate waarin proefpersonen een onderscheid kunnen maken tussen signaal- en gissingsbeurten

SENS = v(u(H) - u(F)) → d’ = z(H) - z(F)

Antwoordtendens (response bias)

De mate waarin proefpersonen geneigd zijn om één antwoord meer te geven dan het andere

BIAS = v(u(H) + u(F)) → c = -0.5 × (z(H) + z(F))

Criteriumwaarde c

Een plaats op een beslissingscontinuüm waar de proefpersoon voor zichzelf beslist om de lat te leggen (waaronder ‘nee’ en waaronder ‘ja’)

Simple cells

Reageert enkel op heel specifieke stimuluskarakteristieken, smal responsbereik (buiten responsbereik geen antwoord)

Complex cells

Reageert op meer verschillende stimuluskarakteristieken, breed responsbereik (buiten responsbereik geen antwoord)

Hypercomplex cells

Reageert enkel als prikkel overeenkomt met grootte veld

Neuronen als ‘feature detectors’

Ze signaleren de basale kenmerken van een klein stukje stimulus in hun receptief veld (kenmerken prikkels zitten ingebakken in systeem van daarvoor gevoelige neuronen)

Retinotopie

De plaats in het visuele veld waar de prikkel aanwezig is, wordt ook gecodeerd

Re-entrant processing

Combinatie van top-down met bottom-up informatie

Perceptuele organisatie

Een verzameling processen die instaan voor het organiseren van de fragmentarische proximale stimuli, in grotere, gestructureerde, samenhangende gehelen die geïnterpreteerd kunnen worden

Gabor display

Een verzameling van willekeurige lijnen waarin de omtrek van bestaande voorwerpen verstopt wordt

Attractiefunctie

Relatieve keuze voor bepaalde oriëntatie neemt exponentieel af bij toename relatie afstand in die richting

Pure Distance Law (Kubovy et al., 1998)

Groeperingssterkte neemt exponentieel af ifv groter wordende afstand

Probleem van grootteconstantie

Hoe kan je zien dat iets in werkelijkheid eenzelfde fysische grootte heeft met steeds wisselende groottes in het netvliesbeeld?

New Look Psychology

Sterke nadruk op rol van subjectieve factoren en persoonlijke waarden bij waarneming

→ overgangsperiode behaviorisme - cognitieve psychologie

Recovery problem

3D-dimensie wordt afgeleid uit 2D-input maar ‘ill-poses problem’

→ elke waarneming als vraagstuk met te veel onbekende

→ typische oplossingsstrategie: bijkomende assumpties maken over onbekenden

Probleem van vormconstantie

Hoe kan je zien dat iets in werkelijkheid eenzelfde fysische vorm heeft met steeds wisselende vormen in het netvliesbeeld

Necker-Kubus

Ambigue lijntekening die gezien kan worden als 2 verschillende kubussen met verschillende ruimtelijke posities

Onmogelijke figuren

Ambigue lijntekening die visueel systeem spontaan in 3 dimensies interpreteert, ook als dit leidt tot objecten die in echte 3D-wereld onmogelijk zijn

Posterior

Kans op bepaalde 3D-hoek, gegeven bepaalde 2D-hoek

Likelihood

Kans op bepaalde 2D-hoek, gegeven bepaalde 3D-hoek

Prior

Onvoorwaardelijke kans op voorkomen 3D-hoek → in echte wereld is kans het grootst op hoek van 90°

Normaliseringsconstante

Onvoorwaardelijke kans op voorkomen 2D-hoek

Theorema van Bayes

Posterior = (likelihood x prior) / normaliseringsconstante

Objectherkenning

Het semantisch herkennen van de identiteit van een voorwerp of het kunnen aangeven tot welke basiscategorie van voorwerpen het behoort

Matching

Overeenkomst vinden tussen ‘online’ berekende objectvoorstelling en ‘offline’ gestockeerde objectvoorstelling

Non-accidental properties (NAPs)

Brug tussen perceptuele organisatie en objectherkenning

General viewpoint assumption

Bij veronderstelling van algemeen standpunt mag regelmaat in beeld gebruikt worden om gelijkaardige regelmaat in scène af te leiden