Latijnse taalkunde caput 32

abnuere, ~ō, ~uī, -

afwijzen, ontkennen

absurdus, ~a, ~um

vals, dwaas, onbegaafd, onbekwaam

adventāre, ~ō, ~āvī, ~ātum

toesnellen, naderen (tot: ad/acc/dat)

aerumna, ~ae, v

moeite, verdriet, miserie

agricola, ~ae, v

landbouwer

ambitiōsus, ~a, ~um

om iets heen gaand, omgevend, uit op eer(volle ambten), ambitieus, ijdel, partijdig

anceps, ~, ~; ancipitis

dubbel, van twee zijden, onbeslist, besluiteloos, dubbelzinnig, riskant

ānulus, ~ī, m

ring, zegelring

apparātus, ~ūs, m

het toebereiden, voorbereiding, uitrusting, gereedschap, pracht

ariēs, arietis, m

ram, stormram

celsus, ~a, ~um

hoog opgericht, verheven, hoogmoedig

clāvus, ~ī, m

spijker, helmstok (stok die roer bedient)

cognātiō, ~ōnis, v

(bloed)verwantschap, familie

cognātus, ~a, ~um

verwant, gelijk, overeenkomstig, (subst) bloedverwant

colloquī, ~or, ~locūtus sum

(be)spreken, zich onderhouden met (cum)

cōmis, ~is, ~e

vriendelijk, voorkomend, vrolijk

commercium, ~iī, o

handelsverkeer, handel, contract, verkeer, omgang

commūnicāre, ~ō, ~āvī, ~ātum

bijeenvoegen (met=cum), delen met, mededelen aan, beraadslagen (over=de)

cōmoedia, ~ae, v

komedie, blijspel

continuō, bw

meteen, dadelijk, voortdurend, (bij ontkenning/in vraagzin) zonder meer

cōnūbium, ~iī, o

(wettig) huwelijk

convīva, ~ae, v

tafelgenoot, gast

cūnctātiō, ~ōnis, v

aarzeling, besluiteloosheid, terughoudendheid

deinceps, bw

achtereenvolgens, daarop

dēlābī, ~or, ~lāpsus sum

neerglijden, neervallen, neerstromen, ontstaan uit, afdwalen

dictitāre, ~ō, ~āvī, ~ātum

bij herhaling/met nadruk zeggen, (causas) veel processen voeren

dīruere, ~ō, ~uī, ~utum

slopen, verwoesten, ruïneren

discordia, ~ae, v

onenigheid, tweedracht

drachma, ~ae, v

drachme (Griekse zilvermunt, ~denarius)

egestās, ~ātis, v

armoede, behoeftigheid, gebrek

ēmicāre, ~ō, ~uī, ~ātum

opflikkeren, plotseling verschijnen, opspringen, uitblinken

ēmorī, ~ior, ~mortuus sum, ~moritūrus

(af)sterven, verdwijnen

exercitātus, ~a, ~um

geoefend (in=abl/in+abl/ad), geteisterd, verontrust

fabricārī, ~or, ~ātus sum

vervaardigen, verzinnen

fēmineus, ~a, ~um

vrouwelijk, vrouwen-, verwijfd

fīnītiō, ~ōnis, v

begrenzing, definitie, einde

flātus, ~ūs, m

het blazen, geblaas, adem

fragilis, ~is, ~e

breekbaar, broos, gebrekkig, vergankelijk

frutex, ~ticis, m

struik, bosje, loot (v boom), domkop

funditus, bw

tot op de bodem, volledig, geheel en al

glāns, glandis, v

eikel, kogel

imbēcillitās, ~ātis, v

zwakheid

imbellis, ~is, ~e

laf, zonder oorlog, vreedzaam

immōtus, ~a, ~um

onbewogen, ongestoord, onveranderlijk

impatiēns, ~, ~; impatientis

niet opgewassen tegen (gen), ongeduldig, (stoïsch) onverstoorbaar

impiger, ~gra, ~grum

onvermoeid, rusteloos, werkzaam

impotēns, ~, ~; impotentis

machteloos, onmachtig, niet meester (van=gen), heerszuchtig, teugelloos

inermis, ~is, ~e

ongewapend, weerloos

īnfēnsus, ~a, ~um

vijandig, schadelijk, nadelig

inquīrere, ~ō, ~quīsīvī, ~quīsītum

zoeken naar, onderzoeken, opsporen

interdiū, bw

overdag

interpellāre, ~ō, ~āvī, ~ātum

in de rede vallen, onderbreken, verhinderen, in gebreke stellen, (abs) een tegenwerping maken

interpres, ~etis, m

bemiddellaar, onderhandelaar, tolk, uitlegger, (postklassiek) vertaler

laudātiō, ~ōnis, v

lofrede, lijkrede, verheerlijking, gunstige getuigenis, dankbetuiging

lepōs, ~ōris, m

lieflijkheid, charme, humor, geestigheid

ligneus, ~a, ~um

houten, van hout, houtig

līnea, ~ae, v

snoer, paslood, lijn, schets

lucerna, ~ae, v

lamp, lantaarn, fakkel

lustrum, ~ī, o

reiniging, zoenoffer (elke 5 jaar door censor), periode van vijf jaar

manipulus, ~ī, m

handvol, manipel (1/3 van de cohorte), bende

medicus, ~ī, m

arts

multiplex, ~, ~; multiplicis

veelvoudig, talrijk, veelsoortig, veelzijdig

nāvigātiō, ~ōnis, v

zeereis, scheepvaart

nuncupāre, ~ō, ~āvī, ~ātum

plechtig uitspreken, aankondigen, (be)noemen (tot=dubbele acc)

opportūnitās, ~ātis, v

gunstige ligging/gelegenheid, voordeel

orbitās, ~ātis, v

verlies, gemis (vnl van kinderen/ouders)

ōtiōsus, ~a, ~um

vrij van werk, niet actief, ambtsvrij, zich aan studie/literatuur wijdend, rustig

paelex, ~icis, v

maîtresse, concubine, m: schandknaap

palma, ~ae, v

(vlakke) hand, palmboom, palmtak, overwinning, roem

parasītus, ~ī, m

klaploper, tafelgast

parvulus, ~a, ~um

zeer jong, zeer klein

perrumpere, ~ō, ~rūpī, ~ruptum

doorbreken, openbreken, binnendringen in, doordringen tot (+acc), overwinnen, vernietigen

prōditor, ~ōris, m

verrader, (adj) die verraadt

prōvehere, ~ō, ~vēxī, ~vectum

vooruitbrengen, meevoeren, (pass) vooruitrijden, zich laten meeslepen

pūbēs, ~is, v

weerbare manschappen, schaamdelen

quadringentī, ~ae, ~a, hoofdtelwoord

vierhonderd

quidnī, bw

+conj: waarom niet

quōcumque, correlatief onbep bw

waarheen ook

recīdere, ~ō, ~cīdī, ~cīsum

afsnijden, beperken, vernietigen

refellere, ~ō, ~fellī, -

weerleggen

refertus, ~a, ~um

overvol, rijk (aan: abl/gen)

revellere, ~ō, ~vellī, ~vulsum

wegscheuren, vernietigen

rigēre, ~eō, ~uī, -

stijf/onbuigbaar zijn, verstijfd zijn, stijf staan, eivol zijn (van=abl/ab)

ruber, ~bra, ~brum

rood

sacrāmentum, ~ī, o

waarborgsom, eed, krijgseed

sanguineus, ~a, ~um

bloedig, van bloed, bloedrood

satisfacere, ~iō, ~fēcī, ~factum

voldoen aan (dat), voldoening schenken

secus, bw

anders (dan= ac/quam), slecht

comp sequius: anders dan verwacht, verkeerd, anders (dan=ac)

sōlstitium, ~iī, o

(zomer)zonnewende, zomer(hitte)

sonitus, ~ūs, m

geluid, gekletter

subesse, ~sum, -, -

(absoluut/+dat) zijn/schuilen onder, nabij/op handen zijn, onderworpen zijn

successor, ~ōris, m

opvolger (in=gen)

tīrō, ~ōnis, m

rekruut, nieuweling, beginner, jongeman

torpēre, ~eō, -, -

verstijfd zijn, traag zijn

triplex, ~, ~; triplicis

drievoudig

vehiculum, ~ī, o

voertuig, wagen

vēlōcitās, ~ātis, v

snelheid

vulgāris, ~is, ~e

van het volk, van de massa, gewoon, onbelangrijk, vulgair

vulgō, bw

algemeen

vulgus, ~ī, o

het volk, grote massa, gepeupel, kudde