maatschappijleer p2

yas

pluriforme samenleving

Een samenleving waarin veel verschillen tussen mensen bestaan in levensstijl, godsdienst en andere cultuurkenmerken. 

**Cultuur** 

Alle waarden, normen, gewoonten en andere aangeleerde cultuurkenmerken die mensen binnen een groep of samenleving met elkaar gemeen hebben en als vanzelfsprekend beschouwen.  

**Cultuurkenmerk** 

Een eigenschap of gedraging die voortkomt uit de cultuur van mensen zoals waarden, normen en gewoonten. 

**Socialisatiefunctie van cultuur** 

Het proces waardoor de cultuur van de groep waar iemand bij hoort een deel van zijn persoonlijkheid bepaalt.  

**Gemeenschappelijk referentiekader** 

Alles wat mensen gezamenlijk bezitten aan kennis, ervaringen, normen, waarden en gewoonten. 

**Gedragsregulering**

Sturing van het gedrag van mensen zodat het geordend en voorspelbaar verloopt.  

**Dominante cultuur** 

Alle waarden, normen en gewoonten en andere cultuurkenmerken die de meerderheid van de bevolking met elkaar deelt en als vanzelfsprekend beschouwt. 

**Subcultuur** 

Een cultuur waarin sommige waarden, normen, gewoonten en andere cultuurkenmerken afwijken van de dominante cultuur.  

**Culturele diversiteit** 

Het naast elkaar bestaan van veel verschillende subculturen en levensstijlen.  

**Gender** 

Culturele verschillen tussen mannen en vrouwen. 

**Rolpatronen** 

Algemene verwachtingen en opvattingen over hoe iemand zich hoort te gedragen.  

**Etnische subcultuur** 

Cultuur van een groep mensen die zich onderling verbonden voelt door hun land van herkomst en de daarbij horende waarden, normen, gewoonten en andere cultuurkenmerken.  

**Tegencultuur** 

Cultuur van groepen die zich verzetten tegen (delen van) de dominante cultuur en die willen veranderen. 

**Sociale cohesie** 

De mate waarin mensen zich verbonden voelen met elkaar.  

**Wij-zij-denken** 

Patroon waarbij de ene groep tegenover de andere staat en zichzelf doorgaans als ‘beter’ ziet. 

**Categoriseren** 

De wereld indelen in hokjes waarin mensen, voorwerpen of situaties automatisch een plaats krijgen

**Stereotype** 

Een overdreven, vaststaand beeld van een groep mensen dat aan alle leden hetzelfde kenmerk of dezelfde kenmerken toeschrijft.  

**Vooroordeel** 

Een oordeel over iemand of een groep mensen dat niet gebaseerd is op feiten.  

**Discriminatie** 

Het ongelijk behandelen van individuen of groepen op grond van kenmerken die in de gegeven situatie niet van belang zijn.

**Racisme** 

Het doen van kwetsende en vernederende uitspraken over of discriminatie van mensen op basis van huidskleur of afkomst. 

**Institutioneel racisme** 

Ongelijke behandeling op grond van huidskleur en afkomst vastgelegd in regels en procedures van organisaties en in ongeschreven regels, tradities en gewoonten

**Xenofobie** 

Angst voor en afkeer van het vreemde.

**Polarisatie**  

Proces waarbij de tegenstellingen tussen groepen sterker worden waardoor ze steeds meer tegenover elkaar komen te staan.  

**Inclusieve samenleving** 

Een samenleving waarin iedereen ongeacht afkomst, geloof, geslacht, geaardheid of handicap mee mag en kan doen.

**Migreren** 

Verhuizen naar een ander land. 

**Gastarbeiders** 

Mensen die tijdelijk naar een ander land verhuizen om daar arbeid te verrichten.

**Restrictief toelatingsbeleid** 

Beleid waarbij strenge voorwaarden worden gesteld aan het toelaten van migranten. 

**Vluchteling** 

Iemand die zijn woonplaats of land moet verlaten vanwege oorlogsgeweld of omdat hij gevaar loopt vervolgd te worden vanwege geloof, politieke overtuiging of seksuele geaardheid.   

**Asielzoeker** 

Iemand die asiel aanvraagt.  

**Arbeidsmigrant** 

Iemand die verhuist naar een ander land om daar te gaan werken. 

**Kennismigrant** 

Iemand die verhuist naar een ander land omdat daar grote behoefte is aan zijn kennis. 

**Volgmigratie** 

Migratie als gevolg van gezinshereniging en gezinsvorming. 

**Illegalen** 

Mensen die geen wettige toestemming hebben om in een land te wonen en te werken.  

Verzorgingsstaat

Een staat waarin de overheid zich actief bemoeit met de welvaart en het welzijn van haar inwoners.

Welvaart

De mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften te vervullen.

Welzijn

De mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid.

Solidariteit

De bereidheid van een groep of samenleving om risico’s met elkaar te delen.

Collectief belang

Gemeenschappelijk belang

Sociale grondrechten

Grondrechten ter bevordering van het welzijn waarvoor een actief optreden van de overheid vereist is.

Maatschappelijk middenveld

Organisaties die tussen de overheid en de individuele burger in staan en die verschillende groepen vertegenwoordigen.

Particulier initiatief

Organisaties die opgezet worden door burgers.

Sociale partners

De werknemers- en werkgeversorganisaties.

Collectieve arbeidsovereenkomst

Een overeenkomst tussen werkgevers en werknemers uit een bedrijfstak over de arbeidsvoorwaarden.

Poldermodel

Nederlandse democratische cultuur waarbij overheid, vakbonden en werkgevers bereid zijn compromissen te sluiten en met elkaar te overleggen.

Liberale verzorgingsstaat

Systeem met beperkte rol van de overheid, relatief weinig sociale voorzieningen, lage belastingen en premies en nadruk op vrijheid en eigen verantwoordelijkheid.

Sociaaldemocratische verzorgingsstaat

Systeem met actieve rol van de overheid, relatief veel sociale voorzieningen, hoge belastingen en premies en nadruk op gelijkheid.

Corporatistische verzorgingsstaat

Systeem met aanvullende rol van de overheid, relatief veel invloed van het maatschappelijke middenveld en nadruk op samenwerking en het gezin.

**Socialisatie** 

Het proces waarbij mensen bewust en onbewust de waarden, normen en andere cultuurkenmerken aanleren van de groep of groepen waar ze bijhoren.   

**Socialiserende instituties** 

Groepen en organisaties die specifieke waarden, normen en gewoonten overdragen.

**Sociale controle** 

De manier waarop mensen anderen stimuleren of dwingen zich aan de geldende normen te houden.  

**Sanctie** 

Maatregel om gedrag te stimuleren of af te keuren.  

**Internalisatie** 

Het proces waarbij mensen zich waarden, normen en gewoonten eigen maken en zich automatisch gaan gedragen zoals hun omgeving van hen verwacht.

**Persoonlijke identiteit** 

Het beeld dat iemand van zichzelf heeft.  

**Sociale identiteit** 

Het deel van het zelfbeeld dat is afgeleid van de groepen en culturen waarmee iemand zich verbonden voelt.  

**Cultuurrelativisme** 

Visie waarin culturen gelijkwaardig aan elkaar zijn en waarin je het gedrag van de leden van een cultuurgroep alleen beoordeelt naar de maatstaven van die cultuur.   

**Cultuuruniversalisme** 

Visie waarin je uitgaat van universele waarden die voor iedereen op de wereld gelden en het gedrag van de leden van een cultuurgroep daaraan afmeet.   

**Etnocentrisme** 

Manier van kijken waarbij de eigen groep wordt gezien als middelpunt van alles en alle andere daaraan afmeet.