wykład 6 Badania nad nieświadomym afektem

ile bitów informacji dociera do nas wg. A. Wróbla, a ile z nich sobie uświadamiamy?

szacuje się, że na powierzchnie recepcyjne zmysłów dociera 100 mld bitów informacji na sekundę

my jesteśmy sobie w stanie uświadomić nie więcej niż 100 bitów informacji na sekundę

[nasz mózg działa na zasadzie kompresji informacji]

jaka jest rola wielkości źrenicy?

osoby o większych źrenicach uznajemy za młodsze, bardziej atrakcyjne i bardziej szczere

[źródło w ewolucji]

co badał Kahneman?

badania nad wielkością źrenicy, 

gdy skupiamy się nad czymś trudnym np. nad zadaniem matematycznym lub gdy jesteśmy pobudzeni fizjologicznie np. z powodu atrakcyjności osoby, na którą patrzymy- nasza źrenica się rozszerza 

to ułatwia nam wykrywanie czy ktoś jest nami zainteresowany, sygnał aby zawrzeć znajomość

badania prof. Dominiki Maison, 1997

eksperyment wykorzystujący warunkowanie klasyczne

czy pozytywny afekt, który pojawia się gdy patrzymy na osobę z dużymi źrenicami, może mieć wpływ na sprzedaż produktu reklamowanego przez taką osobę? (wykorzystanie bodźca nadprogowego)

tak! niezależnie od płci osoby na plakacie:

duże źrenice osoby reklamującej = większe zainteresowanie klientów

[parametr niedostępny naszej uwadze, a wpływa na stan afektywny]

efekt samej ekspozycji- Zajonc

im częściej spotykamy się z jakimś bodźcem, tym bardziej go lubimy, podoba się nam

• dlatego ludzie często nie podobają się sobie na zdjęciach/nie lubią słuchać swojego głosu- nie są do tego przyzwyczajeni (w lustrze widzimy odwrócony obraz, nasz głos brzmi inaczej w naszej głowie)

• ,,hity lata”- jak będą nam wszędzie grać jakąś piosenkę, to ją polubimy

• reklamy- logo, które widzieliśmy dużo razy będzie nam się lepiej kojarzyć

• klasy w szkole- widzimy tych samych ludzi tak często, że zaczynamy ich lubić

ale efekt nie jest spektakularny, to takie skrzywienie

na czym polegały badania Zajonca z ideogramami? (efekt samej ekspozycji)

część 1: badanym prezentowano chińskie ideogramy

część 2: proszono badanych o ocenę ideogramów (część z nich widzieli wcześniej, a części nie), zadano im 2 pytania

• jak ci się podoba ten obrazek?

• na ile wydaje ci się, że widziałeś go wcześniej?

jakie modele zależności bodziec/poznanie/emocja analizował Zajonc?

1. tradycyjny model: bodziec→ poznanie→ reakcja emocjonalna

2. nowy model: poznanie i emocja niezależne od siebie

postulat Zajonca dot. momentu pojawienia się emocji?

emocje mogą pojawiać się w dwóch sekwencjach: mogą wyprzedzać proces poznawczy lub po nim następować

Piotr Winkielman- dlaczego bardziej podobają nam się rzeczy, które znamy?

bo nasz umysł wydaje mniej energii na zrozumienie z czym ma do czynienia, 

wrażenie lekkości przetwarzania= subiektywne poczucie przyjemności

jak często sobie coś uświadamiamy?

generalnie uświadomienie rzadko zwieńcza procesy poznawcze: większość procesów jest utajonych

procesy nieświadome

• pobieranie informacji

• gromadzenie informacji

• wykorzystywanie wiedzy

• przesyłanie sygnałów (niewerbalna komunikacja)

zjawisko ,,Eureki”

często paradoksalnie w rozwiązaniu problemu pomaga to, że przestaniemy się nim zajmować

(np. odkrycie działania związków cyklicznych:))

czym jest ,,próg”?

-minimalna energia bodźca, niezbędna do pobudzenia neuronu

kiedyś kojarzone z pobudzeniem receptorów, dziś mówimy też o progu świadomości

jak dzielimy progi świadomości?

• subiektywne- opierają się na relacjach ustnych (-widziałeś? -tak/nie)

• obiektywne- wyznaczamy je empirycznie; jeśli zaprezentujemy komuś dany bodziec i czyjeś zachowanie wskaże na to, że bodziec został przetworzony, możemy wnioskować, że przekroczył próg świadomości (nawet jeśli osoba deklaruje, że nie)

procedura utajonego afektywnego przetwarzania

badania wykorzystujące analizę twarzy

afektywne ekspozycje podprogowe- wyświetlano twarze na 4ms i 1s (afekt pozytywny/negatywny), a potem prezentowano ideogramy i pytano badanych:

1. na ile podoba ci się ideogram?

2. jak myślisz czy ten ideogram oznacza cechę pozytywną czy negatywną?

przy 4 ms ekspozycji twarze wywoływały istotny efekt

potem sprawdzano torowanie nieafektywne:

3. czy ideogram prezentuje mały czy duży obiekt? (przy 4ms nieistotny efekt, przy 1 s istotny)

4. oceń symetryczność ideogramów (przy 4ms nieistotny efekt, przy 1 s wyszła jakaś tendencja)

5. czy ideogram odnosi się do obiektu męskiego czy kobiecego? (przy 4ms nieistotny efekt, przy 1 s istotny)

czy słowami można torować afekt?

tak, ale muszą być słowami o silnym ładunku emocjonalnym i muszą być prezentowane trochę dłużej niż np. twarze

asymilacja afektu

przyjmujemy afekt i wyrażamy ten sam

kontrast afektu

gdy badani podejrzewają, że znajdują się w sytuacji, że coś będzie podprogowo prezentowane występuje korekta - badani wyrażą przeciwny do prezentowanego afektu

cechy afektów

• Spontaniczność: automatyczne wzbudzanie

• Holistyczność: dominacja nad innymi emocjami

• Dyfuzyjność: rozpraszanie się, wiązanie z różnymi obiektami

• Nieświadomość (źródła i/lub obecności), a gdy wykrystalizują się w świadomości - subiektywna pewność wartościowań