Geschiedenis TEA1 H1&2 23/24

2a

2a

De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat

2b

De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

2c

De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

2d

De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

2e

De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten

adel (edelen)

groep aanzienlijke personen met voorrechten in de samenleving

aristocratie

regering van een groep aanzienlijke mensen

autochtoon

oorspronkelijke bewoner

directe democratie

democratie waarin alle burgers over politieke besluiten beslissen

monarchie

staat met één vorst

oligarchie

regering van een kleine groep

oudheid

(tijd van Grieken en Romeinen) tweede periode. 3000 v.C. - 500 n.C

tiran

(gewelddadige) alleenheerser die met geweld de macht heeft gegrepen

burgeroorlog

oorlog binnen een staat

dictator

alleenheerser

gouverneur

provinciebestuurder

imperium

een rijk

keizer

vorst van een groot rijk

pax Romana

Romeinse vrede

republiek

staat zonder vorst

romanisering

verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur

senaat

vergadering van mannen uit aanzienlijke Romeinse families

staatsgodsdienst

geloof waarvan bestuurders en ambtenaren aanhanger moeten zijn

vormentaal

stijl, gebruikte vormen

wereldrijk

rijk in meerdere werelddelen

diaspora

verspreiding

godsdienstvrijheid

recht om openlijk een godsdienst aan te hangen

martelaar

iemand die sterft voor zijn geloof

monotheïstisch

geloof met één god

prediker

persoon die een geloof bekendmaakt

volksverhuizing

verplaatsing van een volk

de levenswijze van jager-verzamelaars

1a

het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

1b

het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

1c

moderne mens

homo sapiens, tegenwoordige mens

nomade

iemand die rondtrekt zonder vaste woonplaats

tijd van jagers en boeren

eerste tijdvak, prehistorie, tot 3000 v.C

autarkisch

zelfvoorzienend, wanneer een groep mensen voor zichzelf zorgt

domesticeren

planten en dieren in dienst van mensen aanpassen

agrarische revolutie

ontstaan van de landbouw

agrarische samenleving

maatschappij waarin mensen in dorpen leven van landbouw

natuurgodsdienst

godsdienst waarbij krachten van de natuur vereerd worden

nijverheid

producten maken

sedentaire leefwijze

leven op een vaste woonplaats

ambacht

beroep waarbij iemand producten maakt met zijn handen en gereedschap

landbouwstedelijke samenleving (agrarisch-stedelijke of agrarisch-urbane samenleving)

maatschappij met steden waarin een minderheid van de bevolking leeft van ambachten en handel, terwijl de meeste mensen op het platteland leven van landbouw

polytheïstisch

geloof met veel goden

priester

godsdienstig leider

stadstaat

staat die bestaat uit een stad met omliggende gebied

dorische stijl

strakke lijnen, simpele versiering

ionische stijl

smaller, meer versiering

korintische stijl

veel versieringen, vooral bladeren

Klassieke Oudheid

5e en 4e eeuw v.C

Griekse beeldhouwkunst

3D, anatomisch correct, naakt, geperfectioneerd

Romeinse beeldhouwkunst

3D, anatomisch correct, gekleed, realistisch

Romeinse architectuur

mengeling van Griekse stijlen, gebruik van beton, bogen, koepels

Oorzaken groei Romeinse rijk

sterk en gedisciplineerd leger, goed verdedigbare grenzen, goede infrastructuur, goed bestuur

313 n.C

Edict van Milaan, Gelijke rechten voor christenen, constantijn eerste christelijke keizer

395 n.C

definitieve splitsing van West- en Oost-Romeinse rijk