scheikunde begrippen H16

aminozuur

een carbonzuur met een aminogroep op het tweede koolstofatoom. je lichaam kan aminozuren hergebruiken, maar sommige aminozuren moet je via voeding binnenkrijgen. dat zijn de essentiële aminozuren. overtollige aminozuren worden als ureum via de urine uitgescheiden

DNA

bevat de genetische code van een organisme. een DNA-molecuul bestaat uit nucleotideketens. een nucleotideketen is opgebouwd uit D-2-deoxyribose, een fosfaatgroep en vier basen. de base adenine is altijd gepaard aan thymine en guanine is altijd gepaard aan cytosine

eiwit

is een polymeer dat is opgebouwd uit aminozuren. de aminozuren binden door middel van een condensatiereactie, waarbij peptidebindingen ontstaan. de structuur van een eiwit kun je beschrijven op vier niveau’s. de primaire structuur is de volgorde en het aantal van de verschillende aminozuren in het eiwit. door waterstofbruggen tussen aminozuureenheden worden alpha-helixen en beta-sheets gevormd, dit is de secundaire structuur. de ruimtelijke bouw van het hele eiwit is de tertiaire structuur. hierbij spelen aantrekkingskrachten en bindingen van de R-groepen van de aminozuureenheden een rol, zoals waterstofbruggen, zwavelbruggen, vanderwaalskrachten en ionbindingen

hydrolysereactie

koolhydraten, vetten en eiwitten worden afgebroken door een hydrolyse-reactie waarvoor watermoleculen nodig zijn. Uit koolhydraten ontstaan zo losse monosachariden, uit vetten glycerol en losse vetzuren en uit eiwitten losse aminozuren

koolhydraat

ook wel sachariden of suikers genoemd. De moleculen voldoen aan de algemene formule CnH2mOm en bestaan uit ringvormige eenheden van vijf of zes koolstofatomen. een monosacharide bestaat uit één, een disacharide uit twee en een polysacharide uit meerdere van deze ringvormige eenheden

olie/vet

een vetmolecuul ontstaat uit de reactie tussen glycerol (proppaan-1, 2, 3- triol) en vetzuren. een vetzuur is een carbonzuur met een lange koolstofketen. vetzuren kunnen alleen enkelvoudige bindingen bevatten (verzadigde vetzuren) of één of meer dubbele bindingen (onverzadigde vetzuren). sommige vetzuren moet je via voedsel binnenkrijgen, dat zijn essentiële vetzuren

RNA

RNA bestaat uit tegenstelling tot DNA uit een enkele nucleotideketen, bevat D-ribose in plaats van D-2-deoxyribose en bevat de base uracil (U) in plaats van thymine (T). het RNA (mRNA) zorgt in de cel voor de vorming van eiwitten. een groep van drie nucleotiden op het mRNA, een codon, codeert samen voor een bepaald aminozuur