Hist_Les 11. Structuralisme en Narrativisme

Structuralisme

Een stroming in de geschiedenis die in de jaren 1950-1960 opkwam en de nadruk legde op onderliggende structuren en systemen in de samenleving, vaak met inspiratie uit de antropologie en taalkunde.

Michel Foucault (1926-1984)

Frans filosoof en historicus die een belangrijke rol speelde in het structuralisme en de nadruk legde op machtsrelaties en discours.

Narrativisme

Een historiografische stroming, vertegenwoordigd door Hayden White, die stelt dat geschiedschrijving inherent narratief is en dat de manier waarop verhalen worden verteld, de historische interpretatie beïnvloedt.

Hayden White (1928-2018)

Amerikaans historicus en narrativist die argumenteerde dat historische teksten literaire constructies zijn en dat de plotstructuur (tragedie, komedie, roman, satire) de historische interpretatie vormt.

Microstoria

Een historiografische benadering die zich richt op kleine, specifieke gebeurtenissen of individuen om bredere historische processen en structuren te begrijpen.

Carlo Ginzburg (geboren 1939)

Italiaans historicus en belangrijke vertegenwoordiger van de microstoria, bekend van zijn boek 'The Cheese and the Worms'.

Natalie Zemon-Davis (geboren 1928)

Amerikaanse historicus, bekend van haar werk 'The Return of Martin Guerre', dat een voorbeeld is van microgeschiedenis in de Amerikaanse traditie.

'Cultural Turn'

Een brede verschuiving in de geesteswetenschappen, vanaf de jaren 1970, waarbij de aandacht verschoof naar culturele praktijken, representaties en de constructie van betekenis.

'Linguistic Turn'

Een beweging in de geesteswetenschappen, gerelateerd aan het postmodernisme, die de nadruk legt op de rol van taal en discours bij het construeren van de werkelijkheid en historische kennis.

Postmodernisme

Een filosofische en culturele stroming die kritiek levert op grote verhalen, objectieve waarheid en de mogelijkheid van een eenduidige geschiedenis, en de nadruk legt op subjectiviteit en fragmentatie.

Annales-school

Een invloedrijke Franse historiografische school die zich richtte op lange-termijn structuren, sociale geschiedenis en het gebruik van kwantitatieve methoden, en invloed had op de microstoria.

Wat is het verschil tussen narrativisme en traditionele geschiedschrijving?

Narrativisme stelt dat geschiedschrijving inherent narratief is en beïnvloed wordt door literaire plotstructuren, terwijl traditionele geschiedschrijving vaak een objectieve weergave van feiten nastreeft.

Waarom is Michel Foucault belangrijk voor het begrijpen van macht in de geschiedenis?

Foucault analyseerde hoe macht niet alleen politiek, maar ook door discours, kennis en instellingen functioneert, en hoe dit invloed heeft op sociale controle.

Wat is het doel van microstoria?

Microstoria richt zich op specifieke, ogenschijnlijk kleine gebeurtenissen of levens om dieper inzicht te krijgen in bredere historische contexten, mentaliteiten en sociale structuren.

Hoe verhoudt de Amerikaanse traditie van microgeschiedenis zich tot de Italiaanse/Duitse?

De Amerikaanse traditie neigt meer naar publieksgeschiedenis en een dunner grens met fictie, terwijl de Italiaanse/Duitse traditie microgeschiedenis ziet als een onontbeerlijk wetenschappelijk perspectief, meer in lijn met de Annales-school.

Waarom was er behoefte aan een 'terugkeer van het verhaal' in de geschiedschrijving?

Als reactie op het structuralisme en de nadruk op anonieme structuren, ontstond de behoefte om de rol van individuele ervaringen en de verhaalstructuur in geschiedschrijving te herwaarderen.

Welke kritiek wordt vaak geuit op postmodernisme in relatie tot de geschiedschrijving?

Kritiek richt zich vaak op het relativisme en het ontkennen van objectieve waarheid, wat de mogelijkheid van een betrouwbare historische kennis zou ondermijnen.

Wat is de rol van de 'lezersreceptie' in de historiografie van de jaren 1970?

Het idee dat de manier waarop de lezer een historische tekst interpreteert, even belangrijk is als de intentie van de auteur, en dat de lezer meebouwt aan de betekenis.

Wat is 'histoire des mentalités'?

Een benadering binnen de Annales-school die zich richt op collectieve mentaliteiten, denkpatronen en gevoeligheden van een bepaalde periode of groep.

Hoe droeg 'The Cheese and the Worms' bij aan de microstoria?

Carlo Ginzburgs boek gebruikte archiefdocumenten over één individu om de complexe denkwereld van een molenaar in de 16e eeuw te reconstrueren en daarmee inzichten te bieden in bredere culturele en religieuze spanningen.

Wat is de belangrijkste vraag die 'The Return of Martin Guerre' oproept over identiteit in de Middeleeuwen?

Het boek onderzoekt hoe identiteit werd geconstrueerd en ervaren in de late Middeleeuwen, met name in de context van de juridische en sociale erkenning van een individu.

Waarom is de relatie tussen geschiedenis en naburige wetenschappen (zoals antropologie) belangrijk voor het structuralisme?

Het structuralisme leende methoden en concepten van deze disciplines om onderliggende structuren en systemen in de samenleving te analyseren.

Hoe beïnvloedde de 'linguistic turn' het begrip van 'objectiviteit' in de geschiedschrijving?

De 'linguistic turn' stelde dat taal geen neutrale weerspiegeling van de werkelijkheid is, maar deze mede construeert, waardoor het idee van een volledig objectieve weergave van het verleden ter discussie werd gesteld.

Wat is het verschil tussen 'microgeschiedenis van het buitengewone' en 'microgeschiedenis van het alledaagse'?

De eerste richt zich op unieke gevallen om algemene regels te ontdekken, terwijl de tweede zich richt op het dagelijks leven om de diepere structuren van de samenleving te begrijpen.

Waarom wordt de term 'turns' (zoals 'cultural turn') gebruikt om ontwikkelingen in de historiografie van de jaren 1970 te beschrijven?

Het duidt op verschuivingen in focus en methodologie binnen het vakgebied, vaak als reactie op eerdere dominante stromingen en nieuwe invloeden van buitenaf.