PAFZ colo en ileostoma

PAFZ

stoma

niet-natuurlijke, al dan niet kunstmatige opening die een lichaamsholte met de buitenwereld verbindt

peristomale huid

= de huid rond het stoma

indicaties voor een stoma

• ontstekingsziekten

• aangeboren afwijkingen

• niet-kwaardaardige aandoeningen - spoedopnames

  • kwaadaardige aandoeningen

onstekingsziekten waarbij een stoma gestoken wordt

• ziekte van Crohn

  • collitis ulcerosa

aangeboren afwijkingen

• ziekte van Hirschsprung

  = ontbreken van zenuwcellen in een bepaald deel van de darmwand die de ontlasting naar de anus leiden => obstipatie

• NEC = necrotische enterocollitis

  • beschadiging darmmucose

  • darmmucosa nog niet volledig ontwikkeld

  • prematuur kwetsbaar voor bacteriën

  • risico op perforatie darmwand

• anorectale malformatie

• anusastresie

Kwaadaardige aandoeningen

• APRA (= abdominoperineale rectumamputatie)

• TME (= totale mesorectale excisie)

• LARS syndroom (= low antero receptie syndroom)

3 soorten stoma’s

• colostoma (tijdelijk/definitief)

• ileostoma (tijdelijk/definitief)

  • urostoma(tijdelijk/definitief)

colostoma

= stoma op de dikke darm

locatie:

• colon ascendens (R-zijde) => halfvloeibare stoelgang & bijtende enzymen voor de huid

• colon transversum

  • colon descendens (L-zijde) => vloeibaar tot halfgebonden

ileostoma

= stoma op de dunne darm

• R onderste gedeelte abdomen

• zeldzaam L

  uitscheiding:

  • vloeibaar tot brijachtig

  • continu

    • bijtende enzymen voor de huid

fistel

= onnatuurlijke/abnormale verbinding tussen 2 verschillende holle organen of een hol orgaan en de huid

soorten fistels

• enterocutane fistel = fistel tussen darm en huid => uitscheiding wordt opgevangen in een opvangzakje

• vesico- vaginale fistel= fistel tussen blaas en vagina

• ureterfistel = fistel tussen huid en ureter

• Recto vaginale fistel = fistel tussen het rectum en vagina

  • entero-vesicale fistel = fistel tussen darm en blaas

    • recto- urethrale fistel = fistel tussen rectum en urethra

operatietechnieken

• eindstandig - enkelloopstoma

• dubbelloopstoma- loopstoma

  • splitstoma

eindstandig-enkelloopstoma

• 1 opening

• definitief (ileostoma)

• tijdelijk/definitief (colostoma)

  • vorm = rond

dubbelloopstoma of loopstoma

• 2 openingen

  • 1 stoelgang

  • 1 muceuze fistel

• vorm = vaker ovaler

• tijdelijk/definitief

• gemakkelijker herstel continuïteit

  • meestal tijdelijke brug (min 10 d ter plaatse)

splitstoma (wordt niet veel gebruikt)

• 2 openingen

  • 1 stoelgang

  • 1 darmslijmen = muceuze fistel

• meestal tijdelijk

  • vooral bij neonaten

stomaplaten

vlak of convex

vlakke stomaplaat

• mooi opstaand stoma boven huidniveau

convexe stomaplaat

• stoma gelegen in huidplooi

• ingetrokken stoma

• stoma op huidniveau

  • mondopening stoma ligt aan de zijkant

stomaplaten vervolg verschillende methodes

• klik => meest gebruikt

• kleef/flex

  • kneedbaar

concave stoma plaat

= stervormige huidplaat neemt de vorm aan van rondingen voor een parastomale hernia

concave stomaplaat een oplossing voor

• grote of ronde buiken

• obesitas

• buikrollen

• hernia’s

  • zwangeren

maatkeuze stoma

• afh van de grote van het stoma

• in het begin een grotere maat => oedemateus stoma na de ingreep evt met tijdelijke brug

  • latere fase: plaat verkleinen

speciale stomaplaten

• alginaatplaat (zeewier) => voor gevoelige huid

• hongingplaat => antibacterieel en ontstekingswerend

  • ceraplus => peristomale huid gezond houden (geen barrère spray gebruiken!!!)

stomazakjes

met filter

zonder fitler => wordt vnl gebruikt bij neonaten

tweedelige open en tweedelige gesloten systeem

open:

• vloeibare stoelgang

  • verkrijgbaar in de apotheek

    gesloten => moeilijk om stoelgang te ledigen

• vaste stoelang

• verkrijgbaar in de apotheek

High output stoma + fistula opvangzak

continue uitscheiding & vloeibare stoelgang

stomaproductie > 1L/24u

colonirrigatie

voorwaarde: colostoma & vaste stoelgang

spoelvloeistof 37° (= lichaamstemperatuur)

24u_48u stoelgangvrij

spoelroutine ± 45 min tot 1u

per 6 m nieuwe set (gratis)

benodigdheden

• colotip

• waterzak met debiet regelaar

• steunplaat

• afvoerzak

• colocap

  • gordel

stomamateriaal bij kinderen

• flex en kleefsysteem

• tweedelig systeem wordt als een eendelig systeem gebruikt => plaat en zak worden om de 2 à 5 dagen vervangen

  • minder materiaal dan volwassenen

vervangen stoma materiaal

1ste wissel 3e dag post-operatief materiaal

bij lekkage, jeuk, zwelling of pijn

algemene wissel van de plaat en zakje => voorkomen irritatie peristomale huid

transparant of opaque

basiszorg

• verzamel materiaal en informeer patiënt

• verwarm de stomaplaat

• ledig het opvangzakje & observeer en meet uitscheiding

• verwijder de plaat en zakje van boven naar onder

• gebruik remove swabs of spray

• verwijder overtollige stoelgang met papieren zakdoekjes

• bij veelvuldig stoelgangverlies, gebruik tandheelkundige watten in stoma

• observeer peristomale huid stoma

• was het stoma met lauw water (neutrale zeep), deppend en niet wrijvend

• dep peristomale huid droog

• bepaal de diameter van het stoma

  • knip de huidplaat op de juiste manier => max 2mm groter dan stoma

• verwijder het cellofaan van de plaat

• breng de plaat aan

• wrijf de plaat van binnen naar buiten

• sluit het zakje

• 2-delig systeem: bevestig opvangzakje met de stomaplaat

  • let op richting stomazakje

indien plaat te groot uitgesneden is

• pasta met alcohol

  • gave huid

• pasta zonder alcohol (op voorhand verwarmen)

  • gevoelige geïrriteerde huid

verzorging stoma bij neonaatje

= hetzelfde als bij volwassenen MAAR

• moeilijk door buikademhaling

• stomaplaat max/ 5d vernieuwen

• tweedelig systeem wordt gebruikt als eendelig systeem

• steeds Esenta doekjes/spray gebruiken om de plaat te verwijderen

• pasta ZONDER alcohol

• gebruik barrière spray

  • hand 5 min op buik laten rusten bij plaatsing stomaplaat => niet drukken!!

elastische tape

• extra fixatie van de stomaplaat

  • verschillende vormen

extra kleefkracht

• zit niet in terugbetaling

• niet geschikt bij natte irritatie

lubrifiëring en ontgeuring

deo voor in het zakje => meestal niet nodig

niet in de terugbetaling

voorkomt pancaking => vnl bij colostoma waarbij stoelgang onder stomaplaat naar boven komt

remove spray

• spray en zakjes

  • luxeproduct => zit niet in de terugbetaling voor de stomapatiënt

indikken stoelgang

• poeder dat dunne ontlasting omvormt in een gelachtige substantie

gordel

• 1 oog vs 2 ogen

  • fixatie gordel aan de palat of stomazakje

buikband met stoma-opening

op maat gemaakte stoma-opening

caroskin/Basko buikband afhankelijk van de omtrek van de buik

3 soorten huidirritatie

• dorge huidirritatie

• natte huid irritatie

  • wonden/loslating stoma

bloeding

vermijden:

• wassen met lauw water

• deppen NIET wrijven

lichte bloeding

• water of fysiologische compressen licht drukken

oedeem = gezwollen stoma

• postoperatief verschijnsel: in het begin is de plaat groter, nadien verkleinen

• lokale druk door te klein knippen van de plaat

  • enteritis = ontsteking van de darmen