Prawo Mediów - Fiszki

Fiszki z zakresu prawa mediów, obejmujące zagadnienia takie jak wolność wypowiedzi, dostęp do informacji, tajemnica dziennikarska, odpowiedzialność prawna oraz strukturę redakcji.

ONZ

Szczególna rola w zakresie prawa do krytyki i wolności wypowiedzi na płaszczyźnie prawa międzynarodowego.

Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

Artykuł 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.

ETPC

Organ, dla którego wolność wypowiedzi ma szczególne znaczenie dla wybranych przedstawicieli, którzy zwracają uwagę na troski elektoratu i chronią interes publiczny.

Prawo otrzymywania informacji oraz wolność przekazywania informacji

Elementy prawa do krytyki.

Artykuł 43 pr. pr.

Kto używa przemocy lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia dziennikarza do opublikowania lub zaniechania opublikowania materiału prasowego podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Uprawnienia dziennikarzy

Prawo dostępu do informacji publicznej i informowania społeczeństwa o wszelkich zjawiskach, wydarzeniach, faktach czy tez innych sytuacjach znajdujących się w polu zainteresowania prasy.

Artykuł 54 Konstytucji

Każdemu zapewnia się wolność pozyskiwania informacji.

Konstytucja

Daje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Ustawa o dostępie do informacji publicznej (art. 1)

Zawiera definicję informacji publicznej.

Informacja publiczna

Dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających.

Ustna lub pisemna bądź przez jej wyłożenie lub wywieszenie w miejscach ogólnie dostępnych

Formy udostępniania informacji.

Dziennikarskie prawo do informacji

Gwarantuje dodatkowe, szersze uprawnienia w dostępie do informacji, które nie są informacją publiczną.

Obowiązek udzielenia odpowiedzi na krytykę prasową

Obowiązek wynikający z krytyki prasowej.

Przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe jednostki organizacyjne oraz organizacje spółdzielcze

Są obowiązane do udzielenia odpowiedzi na krytykę prasową, przekazaną bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca.

Tajemnica dziennikarska (art. 180 § 2 kpk)

Mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu.

Prawo do zachowania tajemnicy nazwiska

Autorowi materiału prasowego przysługuje prawo zachowania w tajemnicy swojego nazwiska.

Zasada pierwszeństwa dobra odbiorcy i zasada wolności i odpowiedzialności za formę i treść przekazu

Zasady w dziennikarstwie.

Prowokacja dziennikarska

Świadome, prowokacyjne łamanie prawa przez dziennikarza, aby pokazać pewne patologie społeczne lub nieprawidłowości systemu prawnego.

Orzecznictwo

Media zobowiązane są do respektowania takich wartości, jakimi są dobra osobiste człowieka.

Dobra osobiste

Zaliczane są do tzw. praw podmiotowych bezwzględnych, skutecznych erga omnes.

Konsekwencje braku odpowiedzi

Niedopełnienie obowiązku odpowiedzi na krytykę prasową może rodzić odpowiedzialność karną oraz dawać możliwość złożenia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Sprostowanie (art. 31a pr. pr.)

Rzeczowa i odnosząca się do faktów wypowiedź zawierająca korektę nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym.

Terminy dotyczące sprostowania

Powinna zostać nadana w placówce pocztowej operatora pocztowego lub złożona w siedzibie odpowiedniej redakcji na piśmie, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia opublikowania materiału prasowego.

Wymogi publikacji sprostowania w drukach periodycznych

Powinno być opublikowane lub przynajmniej zasygnalizowane w tym samym dziale równorzędną czcionką oraz pod widocznym tytułem.

Publikacja sprostowania

Sprostowanie w drukach periodycznych powinno być opublikowane w tym samym dziale i taką samą czcionką, co materiał prasowy, którego dotyczy, pod widocznym tytułem "Sprostowanie".

Jest nierzeczowe lub nie odnosi się do faktów

Sytuacje, kiedy publikacja sprostowania nie jest wymagana.

Zawiera treść karalną lub podważa fakty stwierdzone prawomocnym orzeczeniem

Sytuacje, kiedy publikacja sprostowania nie jest wymagana.

Fakultatywne podstawy publikacji sprostowań

Odnosi się do wiadomości poprzednio sprostowanej.

Odpowiedzialność prawna za brak publikacji sprostowania

Może wytoczyć powództwo o opublikowanie sprostowania, gdy redaktor naczelny odmówi publikacji lub sprostowanie ukaże się z naruszeniem wymogów.

Polemika

Wypowiedź w ramach prowadzonej na łamach gazety dyskusji na tematy polityczne, społeczne, literackie, kulturalne i wszelkie inne, której forma i sposób sformułowania nie jest unormowana przepisami prawa.

Zniesławienie (art. 212 § 1 k.k.)

Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję o takie postępowania lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 1 roku.

Strona podmiotowa przestępstwa (art. 212 § 1 i 2 k.k.)

Objawia się jedynie w postaci winy umyślnej, w zamiarze bezpośrednim lub wynikowym.

Cywilistyczna ochrona dóbr osobistych (art. 38 ust. 1 prawa prasowego)

Odpowiedzialność cywilna za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego może ponieść autor, redaktor lub inna osoba, która spowodowała opublikowanie tego materiału, a także wydawca.

Ochrona wizerunku

Oparta na przepisach o ochronie dóbr osobistych (art. 23 i 24 k.c.) oraz przepisach prawa autorskiego.

Art. 755 § 2 kpc

Zabezpieczenie roszczeń w sprawach o ochronę dóbr osobistych.

Własność przedsiębiorstw medialnych

Jeden z warunków wolności słowa i prasy, zapewniający mechanizmy uczciwej konkurencji.

Struktura i organizacja pracy redakcji

Zgodnie z obowiązującym prawem prasowym strukturę redakcyjną mogą tworzyć:

Redaktor naczelny

Osoba posiadająca uprawnienia do decydowania o całokształcie działalności redakcji (art. 7 ust. 2 pkt 7 pr. pr.).

Redaktor naczelny

Organ jednoosobowy, który może korzystać z pomocy i opinii kolegium redakcyjnego skupiającego przedstawicieli zatrudnionych dziennikarzy.

Obowiązki redaktora naczelnego

Ustawa wymaga od redaktora naczelnego opublikowania, odpłatnie tym razem, prawomocnego wyroku sądu lub innego orzeczenia zawierającego klauzulę o opublikowaniu lub ogłoszenia sądu bądź innego organu państwowego.

Redaktor

Dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji materiałów redakcyjnych (art. 7 ust.).

Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej

Wymienić tu zatem należy:

Tytuł prasowy

Środowiskowe określenie dziennika lub czasopisma jako jednostki wydawniczej.

Reklama (w ustawie o radiofonii i telewizji)

Przekaz handlowy, pochodzący od podmiotu publicznego lub prywatnego, w związku z jego działalnością gospodarczą lub zawodową, zmierzający do promocji sprzedaży lub odpłatnego korzystania z towarów lub usług; autopromocja.

Reklama

Każdy przekaz, którego celem jest promocja sprzedaży, ewentualnie inna forma korzystania z towarów lub usług, emitowana za wynagrodzeniem.