Ethics in Research Chapter 4 – Flashcards (VOCABULARY, Dutch)

50 flashcards in Dutch over ethics in research (belangrijke termen, concepten en richtlijnen uit hoofdstuk 4).

Belmont Report – drie basisprincipes

Respect voor personen (autonomie), beneficence (weldoen), justice (rechtvaardigheid).

Nuremberg Code – essentieel principe

Vrijwillige toestemming van de proefpersoon is absoluut noodzakelijk.

Respect voor personen (Belmont)

Autonomie en bescherming van personen die niet zelfstandig kunnen beslissen.

Beneficence (Belmont)

Niet-schaden; risico's minimaliseren en baten maximaliseren.

Justice (Belmont)

Eerlijke selectie van deelnemers en eerlijke verdeling van lasten en baten.

APA Ethics Code – hoofdpunten

Tien ethische normen voor psychologen, gericht op zorgvuldigheid, eerlijkheid en integriteit.

No Harm (APA)

Beschermen tegen fysiek of psychologisch letsel; risico’s minimaliseren.

Informed Consent – kernonderdelen

Doel, duur, procedures, rechten om deel te nemen of zich terug te trekken, mogelijke risico’s en vertrouwelijkheid.

Assent

Toestemming van minderjarige deelnemers of personen met beperkte capaciteit naast toestemming van een wettelijke vertegenwoordiger.

Deception – passief vs actief

Passief: informatie weggelaten; actief: opzettelijk misleiden met verkeerde informatie.

Debriefing

Post-experiment uitleg om misverstanden te corrigeren en mogelijke schade te beperken.

Confidentiality

Privacy van deelnemers beschermen; gegevens vertrouwelijk houden.

Anonymity

Identiteit van deelnemers niet direct koppelen aan data.

Pseudonymization

Data koppelen aan codes; sleutel apart bewaren zodat data herleidbaar blijft met beveiliging.

IRB

Institutional Review Board; commissie die voorstellen voor onderzoek met mensen beoordeelt op ethiek.

REC

Research Ethics Committee; vergelijkbare rol als IRB in diverse landen.

IACUC

Institutional Animal Care and Use Committee; toezichthoudende commissie voor dieronderzoek.

National Research Act (1974)

Wet die bescherming van menselijke proefpersonen regelt en regulering oplegt.

Milgram – obedience study

Onderzoek naar gehoorzaamheid aan autoriteit; deelnemers gaven indruk van schokken en werden geëthiceerd gedebrief.

Tuskegee-studie

Public Health Service-studie naar syfilis bij mannen; behandeling werd niet tijdig gegeven; onethisch.

Declaration of Helsinki

Internationale ethische principes voor medisch onderzoek met mensen; vrijwillige toestemming vereist.

HPCSA – drie kernprincipes

Respect voor personen; beste belangen/non-maleficence en beneficence; gerechtigheid.

BPS – vier principes

Respect voor autonomie; wetenschappelijke integriteit; maatschappelijke verantwoordelijkheid; maximaliseren van baten en minimaliseren van schade.

No Harm (APA) – samenvatting

Onderzoekers moeten letsel voorkomen, risico’s afwegen en minimaliseren.

Informed Consent – consentformulier-onderdelen

Doel, duur, procedures, risico’s, mogelijke voordelen, vertrouwelijkheid, incentives, contactpersonen.

Deception – rechtvaardiging (APA)

Deception is gerechtvaardigd only als wetenschappelijk/onderwijskundig voordeel significant is en geen betere niet-deceptieve optie beschikbaar is.

Debriefing – doelpunten

Uitleg over de ware aard van de studie, compensatie van misverstanden en educatieve waarde benadrukken.

GDPR

Europese privacywetgeving voor persoonsgegevens; dataminimalisatie en rechten van individuen beschermen.

Codering vs anonimiteit

Codering: data gekoppeld aan codes; anonimiteit: geen link tussen identitieit en data.

IRB zeven criteria

Minimale risico’s, redelijke risico-baten verhouding, eerlijke selectie, geïnformeerde toestemming, documentatie, gegevensmonitoring, privacy.

Exempt, Expedited en Full Review

IRB-reviewniveaus afhankelijk van risico en onderzoekskenmerken.

Peer review

Experts in het vakgebied evalueren het onderzoekswerk voor kwaliteit en integriteit.

Replicatie

Herhaling van een studie om bevindingen te verifiëren en fouten te ontdekken.

Open Science

Bevordert transparantie: openbaar maken van materialen/gegevens, preregistratie en volledige rapportage.

Pre-registratie

Hypotheses en analyseplannen vooraf publiek maken om HARKing te voorkomen.

HARKing

Hypotheses formuleren nadat de resultaten bekend zijn; kan misleiding opleveren.

Clinical Equipoise

Eerlijke onzekerheid of een behandeling beter is; randomisatie rechtvaardig en ethisch verantwoord.

Placebo

Inerte controleconditie; vaak bekend dat deelnemers mogelijk een placebo kunnen ontvangen.

Coding (data)

Gebruik van codes om individuen te identificeren zonder namen; volgt meestal een sleutel elders.

Recording consent

Toestemming voor opnames van stemmen/beelden; uitsluitingsgevallen en uitzonderingen vermelden.

Confidentiality in publicaties

Data worden geanonimiseerd in rapporten om identificeerbare informatie te beschermen.

Fraud in onderzoek

Opzet: vervalsen of misrepresenteren van data.

Stapel-case (fraude)

Diederik Stapel: gefabriceerde data; meerdere publicaties teruggetrokken; aanleiding tot strengere controles.

Fout vs fraude

Fout is een onopzettelijke misconceptie; fraude is een bewust misleidende handeling.

Open Science – aanbevelingen

Open maken van materialen/gegevens; preregistratie; transparante rapportage; grotere teams en replicatie.

Plagiarism (definitie)

Het onrechtmatig presenteren van iemands werk of ideeën als eigen.

Table 4.3 – Informed Consent Form

Elementen zoals doel, duur, procedures, risico’s, voordelen, privacy, situatie waarin deelname kan worden beëindigd.

Table 4.2 – Selectie-elementen

No Harm; Informed Consent; Privacy; Confidentieel; Competentie; Debriefing; etc.

Assent en guardian-approval

Bij speciale populaties toestemming van de betrokkene én instemming van een vertegenwoordiger.

Milgram’s ethische discussie

Toonde hoe mensen onder druk inhumaniteiten kunnen vertonen; leidde tot strengere regulering.

Haney, Banks & Zimbardo (1973)

Standpunt: Stanford gevangenenexperiment; voortijdig gestopt wegens ernstige psychologie van deelnemers.

Nationale wetgeving – National Research Act

Regels voor bescherming van menselijke proefpersonen in de VS; leidde tot ontwikkeling Belmont.

Replicatie als controlemiddel

Door studies te herhalen kunnen fouten en fraude beter opgespoord worden.

Dierethiek – IACUC

Beleid en toezicht op dieronderzoek; waarborgt welzijn en verantwoorde behandeling van dieren.

Vraagstuk: privacy vs publicatie

Balans tussen publieke kennis en bescherming van privacy/vertrouwelijkheid.

Ethics in reporting – correcties

Bij significante fouten in gepubliceerde data: correcties of retracties ondernemen.

Ethics in research – twee verantwoordelijkheden

Verantwoordelijkheid jegens deelnemers (wezenlijk welzijn) en integriteit van de wetenschap.

Bedreiging van minderjarige participanten

Noodzaak van assent en wettelijke toestemming bij minderjarigen.

Gegevensverwerking – GDPR-principe

Verwerken van persoonsgegevens alleen als noodzakelijk; rechten van individuen beschermen.

Vanaf 2010 – APA-ethiekupdates

Ethics Code is herzien met amendementen; blijft actueel voor gedragswetenschappen.

Ethiek en non-human subjecten (4.3)

Dierproeven onderworpen aan IACUC-regeling; dierenwelzijn en verantwoorde praktijken.

Verklaring van Helsinki – toepassing in niet-medische context

Internationaal kader voor ethische behandeling van participanten in medische en sociaal-wetenschappelijk onderzoek.

Confidentiality – coding voordelen

Koppeling van data aan codes maakt identificatie lastig, vermindert risico op lekken.

Redenen voor fraude

Competitie, publicatie-eisen, druk om resultaten te publiceren; onvoldoende toezicht.

Kernprincipes BPS Code of Human Research Ethics

Respect voor autonomie; wetenschappelijke integriteit; maatschappelijke verantwoordelijkheid; maximaliseren van baten/minimaliseren van schade.

Geen schade bij onderzoek met gevoelige onderwerpen

Extra zorg bij onderwerpen zoals misbruik of geweld; waarborgen van veiligheid en ethiek.

Informed Consent – mogelijke verwerping

Deelnemers kunnen deelname op elk moment weigeren zonder gevolgen.

Ethics – open vraag over ethische verantwoordelijkheid

Verantwoordelijkheid voor zowel menselijke als niet-menselijke deelnemers en voor de integriteit van wetenschap.

Pseudonymization – samenvatting

Gebruik van code-namen; sleutel beveiligd; data kunnen later opnieuw gekoppeld worden.

Ethische guidelines – doel

Richtlijnen helpen researchers ethisch en verantwoord te handelen bij elke fase van onderzoek.