structuur van chromatine en chromosomen

Wat zijn prokaryote cellen?

• geen echt celkern

• DNA is niet opgerold rond proteïnen —> los in cytoplasma

• bacteriën en archaea

Wat zijn eukaryote cellen?

• celkern

• DNA zit rond histonen —> chromatine

• eencellige en meercellige

Waar staat DNA voor?

desoxyribosenucleïnezuur

Wat is de celcyclus?

De groeifase / interfase gevolgd door de cedeling.

Wat is het kernmembraan?

Een dubbele fosfolipenlaag die de celkern/nucleus afscheidt van het cytoplasme.

Waaruit bestaan membranen?

Een dubbele fosfolipenlaag.

Wat gebeurt er via de kernporiën?

Uitwisseling van stoffen tussen cytosol en kerninhoud.

Wat zijn kernlichaampjes?

De nucleoli zijn de aanmaakplaatsen van ribosomaal RNA (rRNA).

Wat is gebeurt er i/d nucleolus?

Het ineenzetten van rRNA en ribosomale proteïnen tot 2 aparte subeenheden.

Wat is chromatine?

Chromatine is een netwerk van chromatinevezels. Deze zijn voornamelijk opgebouwd uit DNA en histonen.

Wat is DNA?

DNA is het genetisch materiaal dat de informatie bevat om in cellen proteïnen aan te maken.

Uit wat bestaat een nucleotide?

• sacharide met 5 C-molecule (desoxyribose - bij DNA en ribose - bij RNA)

• fosfaatgroep

• organische, stikstofhoudende base

Wat zijn de verschillende base en waar staan ze voor?

1. A - adenine (DNA en RNA)

2. C - cytosine (DNA en RNA)

3. G - guanine (DNA en RNA)

4. T - thymine (DNA)

5. U - uracil (RNA)

Wat is het verschil in structuur tussen DNA en RNA?

• suikermolecule:

  • desoxyribose bij DNA

  • ribose bij RNA

• base:

  • thymine bij DNA

  • uracil bij RNA

Geef een ander woord voor bouwstenen.

nucleotiden

aan welk nummer bindt zich de:

• fosfaatgroep

• base

• hydroxylgroep

• fosfaatgroep: 5

• base: 1

• hydroxylgroep: 3

Hoe worden nucleotiden aan elkaar gebonden?

Het fosfaatgroep van de ene nucleotide bindt zich aan de -OH groep van de andere nucleotide. (fosfaatbruggen)

Wat zijn de kenmerken van de ruimtelijke structuur van DNA?

• dubbele helix

• complementaire structuur

• antiparallelle structuur

leg uit: DNA is een dubbele helix

Het is opgebouwd uit 2 strengen van nucleotiden die schroefvormig gedraaid zijn rond een denkbeeldige as.

leg uit: DNA heeft een complementaire structuur

• geen vaste regelmaat (volgorde base) maar A ligt altijd tegenover T en G ligt altijd tegenover C

• tussen de basen heersen H-bruggen:

  • A en T: 2

  • G en C: 3

leg uit: DNA heeft een antiparallelle structuur

Als je kijkt naar de 2 ketens van DNA, zie je dat ze tegengesteld georiënteerd zijn t.o.v. elkaar:

• de linkerstreng is 5’ —> 3’ georiënteerd

• de rechterstreng is 3’ —> 5’ georiënteerd

leg uit: de ruimtelijke structuur van DNA-moleculen, voldoet aan de functies die de moleculen moeten vervullen.

1. basenvolgorde / basensequentie —> vertegenwoordigt de informatie om in cellen proteïnen aan te maken

2. complementariteit —> de basenvolgorde van de ene streng gekend, dan die van de andere ook. Dit is de basis voor de exacte replicatie van DNA.

Wat zijn de kenmerken van de ruimtelijke structuur van RNA?

• enkelstrengig

• zelfde oriëntatie als DNA 5’ —> 3’

• ruimtelijk opgevouwen door H-bruggen

Wat is een gen?

Een DNA fragment dat de code bevat voor de aanmaak van een polypeptide.

Hoe kom je tot een proteïne?

DNA —> RNA —> polypeptide keten —> proteïne —> kenmerk (proteïnen bepalen de structuur en de werking v/d cel.

Wat zijn de functies en kenmerk van histonen?

• ze dienen als spoel of klos waarond de DNA-moleculen worden opgevouwen

• regulerende rol (de manier waarop DNA toegankelijk is voor decodering)

• vormen proteïnecomponent van chromatine

wat is een chromatinevezel?

DNA opgevouwen rond histonen (het geheel)

wat is een nucleosoom?

DNA dat 2x gewikkeld is rond een octomeer van histonen (8 proteïnebolletjes)

DNA en histonen worden daarin samengehouden door H-bruggen

geeft chromatine uitzicht v/e parelsnoer

wat is euchromatine?

• parelsnoer

• DNA bereikbaar voor decodering

• actief

wat is heterochromatine?

• chromatinevezels compacter opgerold rond andere H1 histonen

• DNA is moeilijk bereikbaar voor decodereing

• inactief

Wat is DNA-replicatie?

Het kopiëren van de DNA tot de dubbele hoeveelheid tijdens de interfase.

Wat is de 1ste stap van DNA-replicatie?

Met behulp van DNA-helicase worden de 2 complementaire ketens losgemaakt. Hierdoor ontstaan er replicatievorken. De 2 losgemaakte complementaire ketens vormen samen een replicatielus.

Wat is de 2de stap van DNA-replicatie?

Met behulp van DNA polymerase worden de ontbrekende complementaire nucleotiden aangevuld op elk van de ketens en worden ze onderling verbonden tot 1 keten.