gedrag ppp

Welke bedreiging hoort bij interne validiteit en niet bij externe validiteit

demand characteristics (proefpersonen passen hun gedrag aan omdat ze denken te weten wat er verwacht wordt)

Welke factor bedreigt externe validiteit maar niet interne validiteit

een niet representatieve steekproef zoals alleen psychologiestudenten of een artificiële labo omgeving

Welk ethisch principe komt vóór een experiment en is noodzakelijk naast debriefing

informed consent waarbij deelnemers vooraf toestemming geven

Waarom mag een coverstory enkel gebruikt worden als er nadien een debriefing volgt

omdat deelnemers recht hebben op correcte informatie over het doel en eventuele misleiding

Welk effect beschrijft het Pygmalion experiment van Rosenthal en Jacobson en is dus geen proefleidereffect

verwachtingseffect waarbij hoge verwachtingen leiden tot betere prestaties

Wat is het Golem effect in één zin

lage verwachtingen van een autoriteit leiden tot slechtere prestaties

Wat is een correcte bedreiging voor interne validiteit in de casus met mondmaskers en begroetingen

selectiebias wanneer de groepen vooraf niet gelijk zijn of verschillen in situatie

Wat is de eerste stap van het cognitief beslissingsmodel van Darley & Latané?

Wordt de situatie opgemerkt? Mensen moeten eerst opmerken dat er iets aan de hand is voordat ze verder kunnen beslissen om te helpen.

Wat is de tweede stap van het cognitief beslissingsmodel?

Wordt de situatie geïnterpreteerd als een noodsituatie? Mensen moeten de situatie herkennen als een echt probleem of noodsituatie.

Wat is de derde stap van het cognitief beslissingsmodel?

Acht ik mezelf verantwoordelijk? Het individu moet zichzelf verantwoordelijk voelen om in te grijpen.

Wat is de vierde stap van het cognitief beslissingsmodel?

Weet ik wat ik moet doen? Mensen moeten weten welke actie effectief en passend is in deze situatie.

Wat is de vijfde stap van het cognitief beslissingsmodel?

Ga ik helpen? Uiteindelijk beslist men of men daadwerkelijk ingrijpt of niet.

Wat is pluralistische onwetendheid?

Een situatie waarin mensen niet ingrijpen omdat ze naar anderen kijken en aannemen dat er niets aan de hand is als niemand reageert.

Wat is diffusie van verantwoordelijkheid?

Het mechanisme waarbij individuen zich minder verantwoordelijk voelen om in te grijpen naarmate er meer mensen aanwezig zijn.

Wat is een voorbeeld van altruïstische motivatie bij hulpgedrag?

Iemand helpt puur om het welzijn van een ander te verbeteren

Wat is een voorbeeld van egoïstische motivatie bij hulpgedrag?

Iemand helpt zodat hij zelf iets krijgt

Wat zijn de botsende cognities bij cognitieve dissonantie?

Bijvoorbeeld: “Ik wil minder tijd op TikTok zitten” vs. “Ik zit toch weer een uur op TikTok.”

Noem twee strategieën om cognitieve dissonantie te reduceren.

1. Consonante cognities toevoegen: rechtvaardigingen bedenken voor gedrag

Wat is onvoldoende justificatie bij cognitieve dissonantie?

Wanneer gedrag niet genoeg beloond of afgeschrikt wordt

Welke territoria onderscheidt Bakker in zijn territoriumleer?

Privégebieden en publieke arena.

Wat valt onder privégebieden?

Persoonlijke ruimte

Wat valt onder publieke arena?

Psychologische ruimte (behoefte aan aandacht) en actieterritoria (onder eigen controle vallende rollen/verantwoordelijkheden).

Hoe kan een geschonden vluchtheuvel leiden tot psychologische agressie?

Wanneer iemand geen privacy of rust kan vinden

Wat is het verschil tussen acquisition en performance in aangeleerde agressie volgens Bandura?

Acquisition is het leren zien van gedrag zonder het direct uit te voeren

Hoe kan digitale stalking worden gezien als agressie?

Digitale stalking is herhaaldelijk gedrag met intentie psychologische pijn toe te brengen en persoonlijke grenzen te overschrijden.

Wat is een voorbeeld van digitale bystander effect?

Mensen kijken toe of filmen een situatie via telefoon

Wat is een groep?

Een groep ontstaat wanneer minstens twee personen met elkaar interacteren en onderling afhankelijk zijn; hun behoeften

Wat is het verschil tussen groep en collectief?

Groep: echte interactie en samenwerking; Collectief: alleen aanwezigheid van anderen

Waarom sluiten mensen zich aan bij groepen?

Evolutionaire overleving

Wat zijn groepsnormen?

Regels binnen een specifieke groep die gedrag beïnvloeden en cohesie versterken.

Wat zijn functionele rollen?

Verwachtingen over hoe groepsleden zich gedragen (bv. leider

Wat gebeurde bij het Stanford Prison Experiment?

Studenten pasten zich extreem aan hun rol aan; bewakers werden wreed

Wat is groepscohesie?

Mate van verbondenheid en sympathie binnen een groep; te veel cohesie kan leiden tot groupthink.

Wat is sociale facilitatie?

Aanwezigheid van anderen verhoogt arousal

Wat verklaart Zajonc over sociale facilitatie?

Dominante respons wordt versterkt door fysiologische arousal; eenvoudig = beter

Wat is evaluatieangst (Cottrell)?

Opwinding ontstaat door verwachting dat anderen ons beoordelen

Wat is distractie-conflicttheorie (Baron)?

Aandachtsconflict tussen taak en omgeving verhoogt arousal.

Wat is social loafing?

Verminderde inzet in groep wanneer individuele bijdrage niet zichtbaar is; Ringelmann-effect.

Hoe kan social loafing verminderd worden?

Identificeerbare inspanning

Wat is de-individuatie?

Opgaan in de groep waardoor persoonlijke verantwoordelijkheid afneemt en gedrag impulsiever of afwijkender wordt.

Wat is groepsdenken (groupthink)?

Drang naar harmonie binnen een hechte groep overheerst kritisch denken; leidt tot tunnelvisie en slechte beslissingen.

Hoe voorkom je groepsdenken?

Neutraal leiderschap

Wat is groepspolarisatie?

Versterking van reeds bestaande meningsverschillen binnen een groep (risk shift of conservative shift).

Wat zijn de fases van groepsontwikkeling volgens Tuckman?

Vormfase

Wat zijn de 8 fasen van genocide volgens Stanton?

Classificatie

Wat is classficatie bij genocide?

Groepen worden onderscheiden en gemarkeerd als ‘anders’ (bv. Joden in nazi-Duitsland).

Wat is symbolisatie?

Een groep wordt herkenbaar gemarkeerd (bv. Jodenster).

Wat is dehumanisatie?

Groep wordt ontmenselijkt om collectief haten te vergemakkelijken.

Wat is organisatie bij genocide?

Structuren en militaire eenheden zoals Einsatzgruppen worden ingezet om vervolging te coördineren.

Wat is polarisatie bij genocide?

Groep systematisch uit de maatschappij verdreven via getto’s of concentratiekampen.

Wat is preparatie?

Plannen en organiseren van de uiteindelijke vernietiging van een groep (bv. Wannseeconferentie).

Wat is exterminatie?

Massamoord uitgevoerd met methoden zoals vergassing of executies.

Wat is ontkenning?

Poging om genocide te verbergen of het bestaan te ontkennen na afloop.

Sociale perceptie

De manier waarop wij oordelen over anderen en verklaringen zoeken voor hun gedrag

Eerste indruk

Het snelle oordeel dat we vormen over iemand op basis van uiterlijk

Attributie

Het proces van verklaren van eigen of andermans gedrag door oorzaken toe te schrijven

Integratie van attributies

Het samenvoegen van toegeschreven eigenschappen tot één algemeen oordeel of impressie

Verwachtingen

Vooropgezette ideeën die subtiel het gedrag van anderen beïnvloeden en bevestigen

Waarnemer

De persoon die observeert en de werkelijkheid subjectief interpreteert

Schema

Mentale structuren die informatie organiseren

Primaire kenmerken

Direct zichtbare eigenschappen zoals geslacht

Stereotype

Vaststaand beeld van een groep dat eerste indrukken beïnvloedt

Babyface-effect

Het fenomeen dat jeugdige gelaatstrekken geassocieerd worden met vriendelijkheid maar ook naïviteit

Scripts

Onbewuste verwachtingen over gepast gedrag in een bepaalde situatie

Gedrag

Alles wat een persoon doet

Verbaal gedrag

De inhoud van wat iemand zegt

Paraverbaal gedrag

De manier waarop iets gezegd wordt

Non-verbaal gedrag

Lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen die emoties communiceren

Gelaatsuitdrukkingen

Universele manieren om emoties over te brengen

Basisemoties volgens Ekman

Blijdschap

Culturele uitingsregels

Verschillen in hoe en wanneer emoties worden getoond in verschillende culturen

Attributie

Verklaring van gedrag door interne of externe oorzaken

Interne attributie

Oorzaak van gedrag toegeschreven aan persoonlijke eigenschappen

Externe attributie

Oorzaak van gedrag toegeschreven aan de situatie of externe factoren

Stabiele oorzaak

Een blijvende oorzaak

Instabiele oorzaak

Tijdelijke oorzaak

Corresponderende gevolgtrekking

Theorie dat gedrag persoonlijke eigenschappen kan onthullen onder bepaalde voorwaarden

Voorwaarden corresponderende gevolgtrekking

Keuzevrijheid

Covariatietheorie van Kelley

Gedrag wordt verklaard op basis van covariantie van consensus

Consensus

Mate waarin anderen hetzelfde gedrag vertonen

Distinctiviteit

Mate waarin gedrag specifiek is voor een situatie

Consistentie

Mate waarin gedrag in tijd en omstandigheden gelijk blijft

Persoonsattributie

Gedrag toegeschreven aan de persoon zelf

Stimuli-attributie

Gedrag toegeschreven aan de stimulus of situatie

Omstandigheidsattributie

Gedrag toegeschreven aan toevallige omstandigheden

Attributievertekening

Systeemfouten in het maken van attributies

Fundamentele attributiefout

Overschatten van interne oorzaken bij anderen en onderschatten van situatie

Twee-stappenmodel van Gilbert

Eerst automatische persoonsattributie

Actor-observator effect

Actor richt op situatie

Heuristiek

Mentale vuistregel om snel oordelen te maken

Beschikbaarheidsheuristiek

Oordeel gebaseerd op makkelijk oproepbare informatie

Representativiteitsheuristiek

Oordeel gebaseerd op overeenstemming met een prototype

Valse-consensus effect

Neiging om eigen gedrag en mening als norm te zien

Zelfdienende attributie

Succes aan jezelf toeschrijven

Defensieve attributie

Succes van anderen toeschrijven aan geluk

Primacy effect

Informatie die eerst wordt aangeboden beïnvloedt het oordeel sterker

Centrale trekken

Eigenschappen die de indruk over iemand sterk sturen

Perifere trekken

Eigenschappen met weinig invloed op de algemene indruk

Summatief model

Globale indruk door optellen van waarden van eigenschappen

Gemiddelde model

Globale indruk door gemiddelde van alle eigenschappen te nemen