Thema 3 De rol van enzymen in het spijsverteringsstelsel

katabolisme

afbreken van grotere, samengestelde moleculen naar kleinere, enkelvoudige moleculen

anabolisme

opbouwen van kleinere enkelvoudige moleculen naar grotere, samengestelde moleculen

verteringsenzymen

biokatalysatoren die een chemische reactie katalyseren

peristaltiek

spierwerking in automatische golven en in 1 richting (mond naar anus)

vertering

voedingsstoffen afbreken zodat ze kunnen opgenomen worden in de bloedbaan

katalyseren

versnellen van chemische reacties

mechanische vertering

kauwen en kneden van de maag

chemische vertering

toevoegen en inwerken van verteringssappen

malabsorptie

bij niet goedlopende spijsvertering wordt voedsel onvoldoende verteerd dus nutriënten minder goed opgenomen

wat is een niet goedlopende spijsvertering

problemen met aanmaak of activeren van spijsverteringsenzymen

enzym

speciaal soort eiwit dat fungeert als katalysator in het lichaam

amylase

zetmeelsplitsend enzym, breekt polysachariden af tot kleinere moleculen (disachariden)

welke enzymen breken disachariden af

maltase, sacharase, lactase

maltose

glucose en glucose

sacharase

glucose en galactose

lactose

glucose en fructose

pepsine

voorbeeld van eiwitsplitsend enzym, breekt af tot polypeptiden of aminozuren

pepsinogeen

pre-enzym die omgezet is in de maag naar actieve enzym pepsine

lipase

breekt triglyceriden af tot monoglyceriden

wat doen galzouten uit het galsap

vetdruppels emulgeren, zo kunnen de verteringsenzymen beter op kleinere vetdruppels inwerken

wat is emulgeren

vetdruppels in kleinere deeltjes splitsen

substraat

specifieke molecule die past in actiefcentrum

actief centrum

groeve in 3D structuur van enzym

enzym-substraatcomplex

binding van substraat in het actief centrum

reactieproduct

product dat ontstaat na verbreken van enzym-substraatcomplex

cofactor of pre-enzym

extra factor waaraan substraatmolecule bindt en waardoor deze perfect past in actief centrum

denaturatie

enzym gaat kapot door een te hoge temperatuur of geen optimale pH, onherstelbare schade aan cel of weefsel

activeringsenergie

minimale hoeveelheid energie die nodig is om een reactie in gang te zetten

hoe maak je de activeringsenergie lager?

door biokatalysator toe te voegen

waarom willen we de moleculen sneller laten bewegen?

grotere kans op botsing van substraat en enzym

waarom wordt biokatalysator gevoegd?

het lichaam kan niet oneindig warm worden en er is een hoge temperatuur nodig

optimumtemperatuur

temperatuur waarbij enzym maximaal werkt

deactivatie

temperatuur is te laag dus er is te weinig energie om binding te veroorzaken

optimumpH

ideale pH voor goede werking van enzym