7.2 Podstawy emocji

Czy widzimy emocje?

nie

Co widzimy dotyczącego emocji

1) ekspresje

2) konsekwencje

3) przyczyny

Jak starają zrozumieć emocje psychologowie zajmujący się emocjami?

Starają się zrozumieć je całościowo

1) jak powstają

2) jakie konsekwencje powodują

3) jaka jest ich dynamika

4) dlaczego niektóre z nich pojawiają się w naszym życiu często, a inne rzadko

Czego nadal nie udało się ustalić psychologom zajmującymi się emocjami?

1) Jasno zdefiniować emocje

2) Jednoznacznie odróżnić emocje od pojęć pokrewnych jak afekt czy nastrój

Z czego wynika problem z zdefiniowaniem emocji?

Pojęcia te funkcjonują również w innych naukach jak i w życiu codziennym.

O emocjach możemy mówić jako subiektywnych odczuciach jako i zjawiskach mierzonych na poziomach fizjologicznym i behawioralnym

3 robocze definicje emocji wg. Frijdy

1) emocja jest zazwyczaj wynikiem oceny zdarzenia jako wpływającego w istotny sposób na cele lub interesy działającego podmiotu. Ocena ta może być zarówno w pełni świadoma jak i -przynajmniej częściowo nieuświadamiana.

Emocja będzie odczuwana jako pozytywna jeśli zdarzenie ocenione jako zgodne ze wspomnianymi celami i interesami, a negatywna, jeżeli będzie uznane za niezgodne

2) Kluczowym elementem emocji jest uruchomienia gotowości do realizacji odpowiadającego jej programu działania oraz nadania temu programowi statusu priorytetu. Program emocjonalny może więc blokować, zaburzać lub modyfikować inne (poznawcze, behawioralne) programy realizowane przez podmiot. Program emocjonalny w przeciwieństwie do programów behawioralnych czy poznawczych, ma status pilnego i jego realizacja nie może być odłożona w czasie.

3) Emocja jest zwykle doświadczana jako szczególny rodzaj stanu psychicznego, któremu często towarzyszą (bądź następują bezpośrednio po nim) zmiany somatyczne, ekspresję mimiczne i reakcje behawioralne.

\
Definicje mające charakter komplementarny

Definicja emocji wg. autorów

emocje to subiektywny stan psychiczny, uruchamiający priorytet dla związanego z nią programu działania. Odczuwaniu emocji zwykle towarzyszą zmiany somatyczne ekspresję mimiczne i pantomimiczne oraz specyficzne zachowania.

Jak długo odczuwamy takie aspekty emocji jak ich ekspresja oraz subiektywnie odczuwane zmiany?

Krótko- od ułamków sekund do kilku sekund.

Ekspresja emocji faktycznie odczuwanych- nie udawanych, jeśli chodzi o subiektywnie odczuwane zmiany w organizmu to dotyczą one przede wszystkim funkcjonowania takich organów jak serce, żołądek, naczynia krwionośne, odczuwanie zmian temperatury ciała, wilgotność skóry

Co trwa dłużej niż ekspresja emocji?

stany, których ludzie są świadomi i o których mówią- myśli dotyczące emocji.

trwają one zazwyczaj od kilku minut do kilku godzin

mierzone przy użyciu tak zwanych dzienników- pacjenci opisuje nasilenie emocji, myśli które im towarzyszą itp

Ile trwa emocja

ciężko powiedzieć, jej czas jest inny w zależności czy koncentrujemy się na zmianach somatycznych, ekspresji czy mówieniu o doświadczeniu emocji.

\

Jaka jest emocja w porównaniu z innymi zjawiskami afektywnymi?

Zdarza się najcześciej a trwa najkrócej

Nastroje- charakterystyka czasowa

wyraźnie dłuższe od emocji, stany trwające całymi godzinami, dniami, niekiedy tygodniami czy miesiącami

Nastroje a emocje porównanie

\-nastroje są zwykle mniej intensywne niż emocje

\-nastroje są przeważnie pozbawione obiektu (emocje mają obiekt)

\-rzadka świadomość tego co je wywołało (w wypadku emocji ludzie zdają sobie na ogół sprawę z tego co je wywołało)

\-nastrój ni uruchamia specyficznych programów działania

\-podział na pozytywne i negatywne jest wystarczający

to czy ktoś jest w pozytywnym czy negatywnym nastroju przynosi nam na ogół dużo informacji o jego stanie

\

Nastrój definicja wg. autorów

stan afektywny o zazwyczaj niewielkiej intensywności, charakteryzujący się określonym znakiem (pozytywnym lub negatywnym) i zawierający mniej lub bardziej konkretne oczekiwania co do wystąpienia w przyszłości podmiotu stanów zgodnych z tym znakiem

\
w zależności od wartościowania/walencji nastrój sygnalizuje czy należy być aktywnym, bo szanse na sukces są spore, czy pasywnym i nie tracić na próżno sił→system afektywny

Nastrój a pogoda

bardzo często związane→ewolucja

dobra pogoda korzystny bieg zdarzeń łatwiej było zbierać i polować

\

zaburzenia emocjonalne

stan patologiczny

subiektywne nieprzyjemne odczucia, trwające tygodniami, miesiącami niekiedy latami, przeszkadzając podmiotowi w efektywnym funkcjonowaniu.

zaburzenia emocjonalne obejmują zjawiska należące do dwóch grup:

\-zaburzeń nastroju

\-zaburzeń lękowych

Zaburzenia nastroju

Mania i depresja

Depresja

bardzo rozpowszechniona

problemy- uczucie ciągłego zmęczenia, brak motywacji do działania, kłopoty z koncentracją uwagi i niemożność poprawnego ułożenia stosunków interpersonalnych- skutki wpływu choroby na nastrój

brak energii do działania

bardzo gwałtowny przebieg

zaburzenia pracy neurotransmiterów

zaburzenia nastroju głębokie rano-powoli zanikają wczesnym popołudniem

“Duża depresja”

bardzo głęboki smutek i nasuwające się myśli samobójcze

Mania

zaburzenie zdecydowanie rzadsze niż depresja

za duzi energii do działania

niebywałe zaangażowanie w różne idee, sporo pomysłów, niedorzecznych, dziwacznych, wciela w życie, większość działań ma charakter chaotyczny i nieuporządkowany, nieskoorydnowany

Z czym ma związek wiele zaburzeń emocjonalnych?

Z odczuwaniem przez człowieka silnego lęku, nieadekwatnego do rzeczywistego zagrożenia.

Najcześciej spotykane zaburzenia lękowe?

fobie

szczególny rodzaj fobii- leki przed negatywna oceną innych ludzi →fobie społeczne

Większość ludzi radzi sobie z takimi przypadkami robi w najprostszy sposób czyli poprzez unikanie sytuacji wywołujących lęk

bardziej interpersonalna forma zaburzeń lękowych

napady paniki

pojawiają się spontanicznie- bez wyraźnego powodu.

Najwyraźniejszy symptom→uczucie przerażenia trwające zazwyczaj od kwadransa do pół godziny

panika ma charakter społeczny, objawy silnego paraliżującego leku u jakiejś osoby udzielają się innym- ludzie niejako zarażają się tym stanem

doświadczenie silnego przerażenia sprawia ze uaktywnia się współczulny układ nerwowy→wydzielający hormony przyspieszające prace serca oraz powodujące drżenie i pocenie się ciała. potęguje to doświadczanie lęku →przypuszczenie ze się umiera albo choroby psychicznej

lęk uogólniony GAD

człowiek doświadcza napięcia i jest wyraźnie podenerwowany i zirytowany mimo ze nie ma jakichkolwiek widocznych powodów do występowania takich reakcji

syndrom aleksytymii

zjawisko zaburzające wgląd we własne życie emocjonalne. metaforycznie emocjonalna ślepota na informacje dotyczące przeżywanych emocji, emocjonalny analfabetyzm

ograniczenie dostępu człowieka do procesów uświadamiania sobie własnych emocji oraz wglądu w życie emocjonalne

problem z nazywaniem emocji, mówienie o własnych emocjach

\

aleksytymia-zaburzenie w uzyskiwaniu dostępu do własnych procesów emocjonalnych w trzech zakresach

\-psychicznej reprezentacji

\-wskaźników behawioralnych

\-wskaźników fizjologicznych

są niezdolni do identyfikowania własnych uczuć, ich werbalizowania. i różnicowania miedzy poszczególnymi emocjami a odczuciami cielesnymi

\
ubóstwo w zakresie marzeń, fantazji, tendencja do nadzwyczaj szczegółowo opisywania zdarzeń wywołujących emocje bez umiejętności wydobycia istoty problemu

przeżywają emocje ale nie zdają sobie sprawy jakie

pobudzenie ma charakter niespecyficzny, nie potrafia go nazwać, ani precyzyjnie określić źródła

Jakie są reakcje organizmów wywoływane przez emocje?

Nie są automatycznymi odpowiedziami na te zdarzenia. Są generowane przez złożone systemy samoregulacji, oparte na wewnętrznej reprezentacji celów i na porównywaniu tych zdarzeń z celami.

Człowiek w toku swego życia wypracowuje różne i bardziej złożone niż w wypadku zwierząt wzorce zachowania, które następnie może modyfikować i dostosowywać do konkretnych sytuacji

koncepcja 3 pięter struktur mózgu MacLeana

w mózgu można wyodrębnić trzy systemy zróżnicowane anatomicznie i funkcjonalnie:

1) mózg gadzi- prążkowie

2) mózg paleossaków/mózg limbiczny- przegroda i ciało migdałowate

3) mózg neossaków- korą nowa

najstarsze części znajdują się w wewnętrznej części mózgu, nowsze zaś w zewnętrznej

mózg gadzi

struktura ewolucyjnie najstarsza

istnieje u: ssaków, ptaków i gadów

→zachowania umozlqiwiwjace codzienną egzystencje

→adaptacyjne zachowania jak np. oznaczanie i obrona terytorium, polowanie, migracje, defekacja, prosty sposób regulacji temperatury ciała wystawianie się/unikanie promieni słonecznych

po wycięciu struktur zanika reagowanie na innego osobnika własnego gatunku u małp

Mózg paleossaków/mózg limbiczny

→sterowanie zachowaniem nastawionym na przetrwanie jednostki i gatunku

→w odniesieniu do ssaków zachowania społeczne, uzależnienie społeczne (mogło doprowadzić do szybkiej ewolucji i zmiany budowy mózgu u człowieka)

→kontroluje AUN i system hormonalny

→ u małp wycięcie pewnych struktur powoduje zanik istotnych dla życia reakcji emocjonalnych takich jak lek przed ludźmi czy reakcje agresywne, zmiana preferencji żywnościowych- ma na to wpływ CIAŁO MIGDAŁOWATE

\

ciało migdałowate

\-amygdala

\-kluczowa rola w sterowaniu reakcjami emocjonalnymi

\-dokonuje ewaluacji sygnałów napływających nerwami czuciowymi

\-otrzymuje impulsy z tych obszarów kory odpowiadających za wzrokowe rozpoznawanie obiektów i słuchowe rozpoznawanie dźwięków

\-rozległe powiązania z podwzgórze-zachowania emocjonalne

\-warunkowanie klasyczne nie możliwe mojego usunięciu (jeśli korę usuną to możliwe)

\-odpowiedzialne za przebieg procesu oceny poznawczej

mózg neossaków

\-bardzo rozbudowany

\-fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania człowieka

\-wzbudzanie i koordynowanie procesów emocjonalnych u ludzi-istotna rola

\-prawa półkula jest ścisłej związana z rozpoznawaniem emocji u innych ludzi niż lewa (tylko pozytywnych)

\

Półkule mózgu a doświadczanie i ekspresja emocji

pozytywne-lewa

negatywne-prawa

lewostronne uszkodzenia mózgu (zmuszające pacjentów do posługiwania się tymi po stronie prawej) sprzyja powstawaniu depresji a uszkodzenia prawostronne manii

Co charakteryzuje neurony

Ich zdolność do bezpośredniego, szybkiego przekazywania informacji

substancje chemiczne wpływające na emocje

\-neuroprzekaźniki

\-hormony

\-neuromodulatory

Neuroprzekaźniki

dzięki nich uwolnieniu informacja może pokonać szczelinę synaptyczną

ich wysoki lub zbyt niski poziom prowadzi nie tylko do zaburzeń w przekazywaniu informacji neuronalnych ale i do osobosciowyrh zaburzeń emocjonalnych

Hormony

również pełnią bardzo istotną funkcje w procesach emocjonalnych

są to substancje, które krążą we krwi i pobudzają organy wrażliwe na ich stężenie

\

struktura, która wpływa na większość systemów hormonalnych

przysadka

Neuromodulatory

ciagle badane ale bardzo ważna funkcja w modelowaniu odczuć bólowych

ocena poznawcza

rozpoznanie przez podmiot określonego zdarzenia jako znaczącego z punktu widzenia jego celów i interesów

jest to jednolity, ciągły proces składający się z oceny pierwotnej i oceny wtórnej

ocena pierwotna

\-proces determinujący to, czy emocja w ogóle się pojawi

\-jeżeli się pojawi, to kwestia jej walencji: czy będzie to emocja pozytywna czy negatywna

\
podmiot najpierw orientuje się czy zaistniałe zdarzenie ma jakikolwiek związek z jego celami i interesami. Jeżeli odpowiedz jest negatywna to emocja się nie pojawi.

Jeżeli zaś pozytywna, podmiot zadaje sobie z kolei pytanie, cy zdarzenie to zwiększa szanse na realizacje przez niego celów lub sprzyja jego interesom, czy też zmniejsza wspomniane szanse.

w pierwszym wypadku→pozytywne

w drugim → negatywne

ocena wtórna

co można w tej sytuacji zrobić? przegląd swoich zasobów osobistych i zasobów środowiska

proces oceny wtórnej polega zatem na rozważeniu przez podmiot w jaki sposób może uporać sie z problemem, a także z przezywanymi emocjonalnymi konsekwencjami przeżywanego

Kiedy pojawiają się oceny poznawcze?

Możliwe ze występują przed doświadczeniem emocji, jak i w trakcie i po

wg. Lazurusa jest przed i jest wystarczającym i koniecznym warunkiem pojawienia się emocji

Komunikacyjna teoria emocji

Oatley i Johnson-Laird

w systemie nerwowym mamy do czynienia z dwoma rodzajami sygnału:

\-sygnały informacyjne- przenoszą dane na temat różnych zdarzeń oraz rozkazy uruchamiające reakcje

informuje co spowodowało daną emocje i na kogo jest ona ukierunkowana

\-sygnały uruchamiające modalności- nie przenoszą żadnej specyficznej informacji, sprawują kontrole nad mózgiem, nadając mu różne modalności, czy tez tryby organizacji, stanowiące podstawę emocji i nastrojów, może być uruchamiany na wiele sposobów (zarowno z udziałem kory mózgowej i świadomości jak i bez) kontrola nad organizacją mózgu

główna funkcja: zmiana systemu poznawczego, tak aby reagował na te zdarzenia, które pojawiały się bardzo często w ewolucyjnej przeszłości człowieka

\
Oba sygnały współwystępują, wytwarzając odczucie emocjonalne wynikające z faktycznego lub przewidywanego kontaktu z określonym, dostępnym świadomości obiektem.

mogą występować oddzielnie→ emocje jak radość, smutek, gniew, strach są czasami nieukierunkowane i nie maja określonego obiektu

Dwa rodzaje indukowania się emocjami innych ludzi

\-zarażanie się emocjami

\-empatyczne współodczuwanie

Jaką tendencje w związku z emocjami wykazują ludzie?

do odczuwania takich stanów emocjonalnych, jak ci, z którymi się kontaktują oraz do okazywania tych emocji na swoich twarzach

Zarażanie się emocjami

proste motoryczne naśladowanie ekspresji

podmiot dostosowuje swoją reakcje mimiczną i pantomimiczną do zachowania innej osoby.

reakcje te obserwuje się już u małych dzieci

z czasem człowiek uczy się tez, ze “tak wypada” i owo dopasowanie może mieć charakter kontrolowany

rezultat aferentnej informacji zwrotnej, generowanej przez mechanizm dopasowywania swojego wyglądu zewnętrznego do innych osób.

odczuwanie emocji jest silnie uzależnione od ich ekspresji

empatyczne współodczuwanie

wyobrażeniowa przeniesienie siebie w świat innej osoby

prawdziwa empatia wymaga bardziej zaawansowanych form rozwoju poznawczego, umożliwiającego wyodrębnienie własnego stanu emocjonalnego i stanu innej osoby oraz uświadomienie sobie tej różnicy w określonych kontekstach

empatia powoduje koncentracje na osobie, z którą współodczuwamy, i wzbudza motywacje, by polepszyć jej los

ma podstawy biologiczne, ale większą role odgrywają w jej rozwoju czynniki środowiskowe

4 poziomy uczuć i zachowań ukierunkowanych na inne osoby wg. Hoffmana

1) poziom empatycznego dyskomfortu

zanim u dziecka wykształci się poczucie fizycznej odrębności, doświadcza ono uogolnaienionego i rozproszonego dyskomfortu- stanu obejmującego zarówno to dziecko jak i cierpiąca osobę

2) poziom egocentrycznej empatii

dziecko fizycznie odrębne

nie potrafi w pełni wyodrębnić własnych i cudzych stanów wewnętrznych

wciąż jest raczej skupione na sobie i ma trudności z reagowaniem na osobę przeżywająca dyskomfort

stykając się z osoba przeżywająca mieszanka dyskomfortu i współczucia

3) poziom empatii sytuacyjnej

2-3 r.ż

emocje odczuwane przez innych są niezależne od tych odczuwanych przez nie

stopniowo rozwijanie umiejętności przyjmowania perspektywy innej osoby, są w stanie reagować emocjami na informacje o uczuciach osoby fizycznie nie obecnej

wywoływane konkretnym stanem konkretnej osoby

4) poziom empatii uogólnionej

człowiek zaczyna rozumieć położenie klas czy grup ludzi, odczuwać emocje na wieść o doświadczanej przez tych ludzi opresji

Carol Izard-systemy generowania emocji

emocje odegrały kluczową rolę w ewolucji człowieka

aktywacja emocji następowała w tak różnych sytuacjach, że musiał się wykształcić więcej niż jeden mechanizm generowania

mechanizmy generowania emocji według niego składają się na 4 względnie od siebie niezależne systemy

\-neuronalny

\-sensomotoryczny

\-afektywny

\-poznawczy

maja strukturę hierarchiczną

\-system neuronalny jest zawsze zaangażowany bez względu na to, na jakim poziomie odbywa się aktywacja emocji

\-systemy bardziej złożone pojawiają się później w rozwoju człowieka

systemy te zazwyczaj działają we wzajemnej interakcji wspólnie doprowadzając do doświadczenia przez podmiot określonych stanów emocjonalnych

system neuronalny

stanowi biologiczna podstawę wystąpienia koniecznym warunków powstawania emocji i zarazem wystarczających warunków ich pojawienia się

system ten ma charakter dynamiczny- nieustannie zmienia swą spontaniczną aktywność

procesy neuronalne są niejako z definicji częścią każdego systemu wzbudzającego emocje

\-impulsy nerwowe

\-substancje chemiczne

\-temperatura krwi opływającej mózg i następujące w wyniku tego procesy

\
reakcje złożone jak i zbudzanie i zmniejszanie zainteresowania

system sensomotoryczny

emocje są aktywowane przez informacje eferentne lub czynnościowe

procesy sensomotoryczne generujące emocje zalicza:

\-centralna aktywność eferentną

\-ekspresję twarzy

\-wygląd sylwetki

\-zachowania instrumentalne

\-napięcie mięśniowe

ekspresja twarzy i sylwetka zmienia się pod wpływem przeżywanej emocji, prawdziwa może być także reakcja odwrotna- specyficzna mimika, postawa aktywizowała emocje, z którą była zgodna

w realnych sytuacjach życiowych najprawdopodobniej mamy do czynienia z mechanizmem dodatniego sprzężenia zwrotnego- pojawienie się emocji uruchamia aktywność odpowiednich mięśni twarz, te intensyfikują doznania emocjonalne, które z kolei zwiększają napięcie mięśniowe.

podobnie przebiega proces wygaszania emocji.

sprawa bardziej zagadkowa jest to, kiedy mechanizm ten przestaje działać lub kiedy jest uruchamiany

Co powoduje zgodność przeżywanych subiektywnie emocji z ich ekspresją na poziomie całego ciała?

zwiększa efektywność funkcjonowania człowieka

rozbieżność zaś zaburza funkcjonowanie zadaniowe

system afektywny/ motywacyjny

\
zawiera emocje i popędy o charakterze fizjologicznym-kopniecie nogą bosą o jakiś kant, ból i uczucie złości, złość utrzymanie ręki w lodowatej wodzie

doświadczane przez ludzi smaki i odczuwane zapachy- gorzki smak u niemowląt relacja wstrętu

Złość wg. Izarda

odpowiedz złością na doświadczany ból ma uzasadnienie ewolucyjne- ból pojawiał się najczęściej wtedy kiedy człowiek był atakowany przez innego człowieka lub zwierze.

Złość przeistaczała się w tendencje do agresji, była zazwyczaj najlepszym najbardziej adekwatnym sposobem reagowania

łańcuchy emocji

same emocje są zazwyczaj połączone w łańcuchy np. smutek i złość

bardziej adaptacyjne niż długie i nieprzerwane przeżywanie emocji jednorodnej

system poznawczy

generatory emocji:

\-oceny poznawcze

\-kategoryzowanie

\-wnioskowanie

\-dokonywanie atrybucji przyczynowych

\-procesy, zwracające podmiot w kierunku przyszłości i przeszłości, mechanizmy związane z funkcjonowaniem pamięci, antycypacja przyszłości i snuciem planów oraz marzeń

emocje powstają nie tylko wtedy kiedy bezpośrednio stykamy się z jakąś sytuacją, ale także przypominamy ją sobie albo myślimy, że może ona wystąpić

maja ZNACZNĄ ROLĘ (Izard nie zgadza się z tym, że emocje maja głównie źródła poznawcze)

Czy system poznawczy (IZARD) jest w stanie sam wzbudzać emocje

Nie, konieczne jest równoległe oddziaływanie systemu neuronalnego a wielu wypadkach pozostałych.

Jest to tylko jeden z czterech systemów, pozostaje pod nieustannym wpływem innych

ewolucja i emocje

nasi przodkowie bez przerwy mieli rozwiązywać podstawowe problemy życia, sukces był warunkiem przeżycia

adekwatne odczytywanie emocji u innych, adekwatne do sytuacji wzbudzenie emocji u siebie

Czy ewolucja wykształciła obwód emocjonalny?

ponieważ zadania przed którymi stanęli nasi przodkowie były bardzo różnicowane nie wykształcił się jeden obwód emocjonalny

ewolucja sprawiła, ze organizm uruchamia optymalne reakcje, których nie byłby w stanie wykryć na podstawie swego indywidualnego doświadczenia

w toku ewolucji wykształciły się programy emocji, a ich funkcjonalna struktura odpowiadała funkcjonalnej strukturze docelowej→nie zawsze uruchamiając się emocja (jej fizjologiczne i behawioralne przejawy) właściwie odpowiada strukturze sytuacji

Zatem do czego doprowadziła jeżeli chodzi o emocje?

określone cechy sytuacji aktywowały określone programy, które uruchamiały algorytm działania

algorytmy bardzo złożone obejmowały zmiany o charakterze fizjologicznym i behawioralnym

algorytmy emocjonalne obejmują także funkcje wyznaczania priorytetów,

tak zwane algorytmy priorytetowe są więc swoistym systemem nadzoru, kontrolującym wszystkie emocje

np. jestem głodna a widzę drapieżnika

Co na poziomie biologicznym jest strukturą kluczową dla warunkowania strachu?

jądro migdałowate boczne

droga dolna

wzgórze-ciało migdałowate

bodziec-wzgórze-ciało migdałowate-reakcja emocjonalna

natychmiastowa reakcja emocjonalna

droga górna

wzgórze-kora-ciało migdałowate

bodziec-wzgórze- kora-ciało migdałowate-reakcja emocjonalna

bardziej złożona analiza poznawcza bodźca i dostosowanie do zaistniałej reakcji

Klasyczna koncepcja Tomkinsa

każdą emocja składa się z bardzo specyficznego i unikatowego zestawu zmian somatycznych, subiektywnych odczuć i ekspresji mimicznej

Emocje mają conajmniej dwie właściwości

\-walencje (pozytywne, negatywne)

\-pobudzenie (aktywacja somatyczna)

Osoby skoncentrowane na walencji emocji

nie różnicują odczuć depresji i leku jako odrębnych efektywnie stanów

umożliwia równolegle odczuwanie emocji tradycyjnie traktowanych jako różne

dla tych osób emocje nie mają zróżnicowanego charakteru

Osoby nieskoncentrowane jedynie na walencji

wyraźnie widzą miedzy nimi różnice m.in lęk i depresja maja walencję negatywną natomiast różnią się pobudzeniem

na poziomie subiektywnego doświadczenia stany emocjonalne mają dla tych osób zróżnicowany charakter

Czas trwania emocji

precyzyjnie ciężko jest to określić racji tego, że ekspresja emocji na twarzy trwa zazwyczaj znacznie krócej niż myśli towarzyszące odczuciom emocjonalnym czy działania uruchamiane przez pojawienie się emocji

Czas trwania zaskoczenia

następuje bardzo szybki i gwałtowny wzrost pobudzenia emocjonalnego, który na ogół bardzo szybko ustępuje

Zasada procesów przeciwstawnych-Salomon

bezpośrednio po wygaśnięciu jakiejś emocji o dużej intensywności pojawia siw zazwyczaj słaba emocja o przeciwnym znaku. Ta później pojawiająca się emocja zwykle dość długo osiąga maksimum swej intensywności i stosunkowo wolno wygasa

Transfer pobudzenia-Zillmann

emocjonalna odpowiedz na jedno konkretne zdarzenie sytuacyjne wpływa na wielkość takiej odpowiedzi na inne

np. idzie człowiek w nocy, ciemno słyszy szelest najprawdopodobniej odczuje nagły lek i doświadczane przez niego pobudzenie gwałtownie wzrośnie. Po upływie kilku sekund wielkość odczuwanego przez niego pobudzenia zacznie się stopniowo zmniejszać. Jeżeli jednak w chwili gdzie eto pobudzenie jest i tak większe niż przed cała sytuacją zobaczy np. węża to łatwiej osiągnie bardzo wysoki stan pobudzenia

każdą emocja ma

\-znak

\-treść

\-intensywność

znak emocji

walencja, związek z wartościowaniem emocji jako albo pozytywnej albo negatywnej

emocja nigdy nie jest neutralna

w sensie behawioralnym emocje negatywne, zwykle oddalanie się od bodźca wywołującego emocje pozytywne, zbliżanie się do bodźca wywołującego

intensywność

\-niejednoznaczna

\-różne aspekty procesu emocjonalnego mogą się różnić pod względem intensywności np. ogólne poczucie intensywności, czas trwania, odczucia smoatycnze

\-zjawisko wielowymiarowe czy jednowymiarowe

człowiek boi się trochę ale zmiany somatyczne np. bicie serca jest jego zdaniem nieadekwatne do odczuwanego przez niego strachu

\-czy można porównywać pod tym względem dwie różne emocje

\-odczuwanie subiektywne intensywności danej emocji vs obiektywne miary intensywności emocji

przedmiot emocji

obiekt, który daną emocje wywołuje

czasem jednak zdarzają się stany emocjonalne niewywoływane przez konkrety obiekt, identyfikowany przed podmiot na poziomie świadomym

emocje wolno bujające

radość, smutek, gniew, strach

u zdrowych pojawia się rzadko

bez przedmiotowe

dyspozycje emocjonalne

agresywność-łatwość i częstość doświadczania złości

lękliwość- obszerna kategoria bodźców wzbudzających w podmiocie lęk i intensywność doznań lękowych

\

neurotyczność

komponenty emocjonalne takie jak:

lęk, wrogość, depresja

zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

obsesje- powracające myśli, wyobrażenia lub impulsy, które przenikają do świadomości, są często niespójne i trudno sie ich pozbyć lub nimi kierować

kompulsję- reakcje na obsesję myśli, polegają one na sztywnych rytuałach lub czynnościach umysłowych, które człowiek czuje się zmuszony wykonywać

kluczowa rola lęk, często współwystępuje depresja

ciagle myśli tematycznie związane z obsesjami oraz z określonymi zagrożeniami są bardzo męczące, powodują silny niepokój wewnętrzny

kiedy człowiek próbuje się powstrzymać przed kompulsywnymi czynnościami, napięcie wzrasta, a lęk się nasila, jedynie powtórzenie sztywnego rytułału uwalnia człowieka od lęku

emocje są systemem trójskładnikowym

obejmują komponenty nerwowe, ekspresyjno-motoryczne oraz subiektywne czyli uczucia

uczucia

składnik subiektywny, wywodzący się z procesów motorycznych i nerwowych

struktury procesów emocjonalnych

emocje są czymś w rodzaju konglomeratu różnych składników

rodziny emocji

emocje są wyzwalane przez

\-czynniki zewnętrzne (jedna grupa czynników czy czynnik pochodzące z różnych grup?)

\-indukowane przez podmiot np. zadrość, nostalgia, zawiść

emocje powstają

w większości przypadków w sposób przez nas niekontrolowany i spontaniczny chociaż np. idziemy do kina na horror żeby się bać -kontrolowane działanie jednostki

teoria Jamesa-Langego

pobudzenie fizjologiczne→emocja

\
po odebraniu jakiegoś bodźca następuje jego interpretacja, pózniej pojawia się pobudzenie OUN, które przekłada się na pobudzenie AUN, sterującego praca narządów wewnętrznych, pobudzenie AUN przejawia się np. przyspieszeniem lub zwolnieniem akcji serca, wzroście ciśnienia krwi itp

po zarejestrowaniu i zinterpretowaniu tych wszystkich zmian jednostka zaczyna doznawać specyficznych uczuć.

w takim razie zmiany fizjologiczne powinny być specyficzne dla poszczególnych uczuć (a nie są)

badania na osoba z uszkodzonym rdzeniem kręgowym

krytyka teorii Jamesa-Langego przez Cannona

1) stany emocjonalne wiążą się z tym samym pobudzeniem emocjonalnym (niewielkie różnice w specyficznych warunkach)

2) zmiany fizjologiczne pojawiają się z pewnym opóźnieniem w stosunku di świadomego odczuwania emocji

3) jeśli wywoła się u człowieka zmiany fizjologiczne charakterystyczne dla emocji, to sama emocja nie musi się pojawić np. płakanie przez cebule

teoria Cannona-Barda

zdarzenie/wyzwanie adaptacyjne-pobudzenie wzgórza (korą mózgową moduluje aktywność wzgórza)-niespecyficzne pobudzenie fizjologiczne-zachowanie emocjonalne typu “fight or flight”

jakie współcześnie są struktury odgrywające kluczową role w pojawieniu się emocji

położone w układzie limbicznym podwzgórze i ciało migdałowate

Damasio

markery somatyczne związane z różnymi emocjami- odczytanie znaczenia zawartego w specyficznym układzie aktywności neurohormonalnegej pozwala na trafny wybór kierunku działania

co obejmują zmiany fizjologiczne

układ sercowo-naczyniowy, układ oddechowy, pokarmowy, moczowo-płciowy

aktywacyjne teorie emocji

emocje zredukowane do zmian fizjologicznych, posługiwanie się pojęciem aktywacji

aktywacje daje się precyzyjnie mierzyć

prace prowadzone w ramach tej koncepcji ograniczały się do analizy związków miedzy wskaźnikami fizjologicznymi

odróżniano od siebie aktywacje OUN od pobudzenia pojawiającego się w obwodzie mierzonego w większości eksperymentów

skupiały się na jednym wymiarze→intensywności emocji

badacze tworzyli kontinua poziomu aktywacji na jedno krańcu znajdowała się bardzo niska aktywacja (stan śpiączki patologicznej) a na drugim aktywacja bardzo wysoka pojawiająca się na przykład podczas doświadczania paniki, silnego strachy czy złości.

problem znaku należałoby go jakoś powiązać z poziomem aktywacji

Hebb i znaki emocji

emocje o znaku ujemnym pojawiają się przy bardzo wysokim (strach, złość) i bardzo niskim (nuda) poziomie aktywacji

emocje o znaku dodatnim przy umiarkowanym poziomie aktywacji

\
Uwagi

Wzrost poziomu aktywacji nie zawsze musi prowadzić do emocji o znaku ujemnym- wybuch radości tez oznacza wysoką aktywację

spadek poziomu aktywacji może prowadzić zarówno do emocji pozytywnych-ukojenie i negatywnych-smutek, nuda

oprócz aktywacji w skład emocji wchodzą jeszcze procesy myślowe

procesy pośredniczące- ocena bodźców emocjonalnych

Kiedy pojawia się znak emocji

1) w wyniku uruchomienia prostych mechanizmów fizjologicznych

2)w wyniku złożonych procesów poznawczych, pojawiających się w efekcie oceny poziomu rozbieżności miedzy standardami jednostki a aktualna sytuacja

teoria Arnold- generowanie emocji

1) neutralna recepcja. rejestracja jakiejś stymulacji trakowanej jako coś neutralnego np. obraz na siatkówce

2) ocena. stymulacja oceniania jako dobra lub zła albo jako korzystna lub niekorzystna dla jednostki. pojawienie się znaku procesu emocjonalnego

3) uruchamianie tendencji do działania, znak określa kierunek tej tendencji

znak pozytywny to kierunek “do” czyli tendencja zbliżania się

znak negatywny to kierunek “od” tendencja do unikania

4)wystąpienie emocji, subiektywnego przeżycia wraz z komponentem wisceralnym

5) pojawienie się działania sterowanego przez emocje

wspólną cecha tych działań to znaczna dynamika, niewielki zakres kontroli intelektualnej-duże zasoby uwagi. interpretowane tendencyjnie, tak aby były zgodne z treścią odczuwanej przez jednostkę emocji

\
bodźce wewnętrzne, bodźce prioprioceptywne-dotyczące mimiki jednostki

dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera i Singera

1) podmiot musi znaleźć się w stanie pobudzenia

2) podmiot musi przypisać pojawienie się tego pobudzenia działaniu pewnych czynników sytuacyjnych

3) na podstawie interpretacji dokonanej w kroku 2) podmiot musi werbalnie oznaczyć powstały stan emocjonalny

\
ludzie interpretując swoje pobudzenie sięgają do bodźców środowiskowych, proces interpelacji jest związany z oceną poznawcza vs u Jamesa wyzwanie adaptacyjne

eksperyment Schachtera i Signera

1) 4 grupy badanych, 3 podano adrenalinę dozylnie

grupie 1 powiedziano ze rzekomy preparat wywołuje następujące skutki uboczne (adrenaliny)

grupa 2 nie otrzymała żadnych informacji na temat działania leku

grupa 3 otrzymała błędna informacje dotyczącą skutków ubocznych

grupa 4 podano im taki lek i tyle (placebo)

2) wywołanie gniewu- kwestionariusz zawierający obraźliwe pytania

pozorant wyraża nie zadowolenie, rwie kwestionariusz i wybiega

euforia- opowiadanie dowcipów, rozbawienie badanego

3) badani znający prawdziwe skutki działania- reakcje emocjonalne słabe albo w ogóle się nie pojawiły

badani z grupy oszukanej i bez informacji reakcje emocjonalne odpowiadały rodzajowi sytuacji

w placebo tez wystąpiły a nie powinny

\
NIELICZNY WYPADEK GDZIE ZAAKCEPTOWANO WYNIKI JEDNEGO BADANIA

\
\

Pobudzenie a agresja-Zillman

pobudzenie pochodzące z różnych źródeł może spowodować wystąpienie zachowania agresywnego w sytuacji, kiedy człowiek zostanie sprowokowany. Przy braku pobudzenia prowokacja relatywnie mało skuteczna

Jaki charakter ma zazwyczaj ekspresja?

automatyczny i niepoddających się kontroli

\
nidmalzawsze taki charakter maja mikroekspresje- trwaja bardzo krótko świadomie nie są rejestrowane przez obserwatorów, w sposób utajony wpływają na nastrój i zachowanie

silna wersja ekspresyjnego sprzężenia zwrotnego- Laird

1) zmiany ekspresyjne mimiczne stanowią przyczynę stanów subiektywnych

2)zmiany mimiczne są jedyna lub najważniejsza przyczyną uczuć