5. PROCESSUELE ARCHEOLOGIE (NEW ARCHEOLOGY)

Processuele archeologie

= stroming binnen de archeologie die zich richt op het begrijpen van de onderliggende processen van culturele verandering door middel van wetenschappelijke methoden

Ø  Tegenreactie op het cultuurhistorisch paradigma (moet meer wetenschappelijk)

Ø  Hypotheses ontwikkelen en toepassen bij veldwerk

Ø  Exacte wetenschap

Ø  Cultuur wordt niet meer gezien als verzameling materiele cultuur

Analytische archeologie

Gebruik van kwantitatieve methoden, statistiek en computers om archeologische patronen en processen te analyseren

Systeemmodel

cultuur is systeem van variabelen die procesmatig op elkaar inspelen

-            Culturele subsystemen

→  Sociaal: hoe organiseren mensen samenleven?

→  Economisch: levensonderhoud?

→  Politiek: hoe organiseren ze macht?

→  Religieus: hoe legitimeren ze?

→  Materieel: wat is de infrastructuur?

-            Ecologisch systeem

→  Klimaat, geologie, fauna en flora beïnvloeden menselijke culturen en spelen een belangrijke rol in de veranderingen binnen deze systemen

=> Archeologen streven naar een zo objectief mogelijke beschrijving van deze onderdelen van een cultuur door middel van kwantitatieve en wetenschappelijke methoden

→  Systemen streven naar evenwicht (een kleine verandering beïnvloed alles)

→  Werking = procesmatig (langdurig en systematisch)

→ Modelleren: voorspellen en vergelijken

Deductie (methode)

Analyse via testen van hypotheses

-            Project design (i.p.v. data accumulatie)

-            Kwantitatief en analytisch i.p.v. kwalitatief en historisch

-            Incorporatie van ecologische en andere natuurwetenschappen

Ø  autonoom dateren (o.a. C14)

Voorbeeld deductie

Hypothese	Complexe samenlevingen worden gekenmerkt door een differentiële toegang tot grondstoffen (elite versus non-elite)
Test	Een necropool opgraven van een complexe samenleving en beenderen chemisch analyseren
Deductie	De elite at meer vlees en had dus toegang tot meer vlees
Generalisatie	Complexe samenlevingen hebben differentiële toegang tot grondstoffen en verdere testen toelaten na te gaan of dit geld voor andere samenlevingen in dezelfde fase van ontwikkeling

→ deze redenering veronderstelt een middle-range link op basis van deductie (i.p.v. traditionele inductie) tussen het aantal en/of de waarde van bijgaven en de sociale/economische status van de overledene

Middle-Range Theory

= een concept binnen de archeologie dat werd ontwikkeld om de kloof te overbruggen tussen direct observeerbare archeologische vondsten (het archeologische materiaal) en de abstracte theorieën over menselijk gedrag en sociale structuren in het verleden

-            Doel: archeologische gegevens verbinden met bredere culturele patronen en aannames/ interpretaties over het verleden beter te onderbouwen door middel van empirische waarnemingen en vergelijkingen met hedendaagse of etnografisch gedocumenteerde samenlevingen

-            Vb.: Door experimenteel vuur te maken en te analyseren, kan men beter begrijpen hoe oude vuurplaatsen werden gebruikt

Ethnoarcheologie

= een concept binnen de archeologie waarbij hedendaagse samenlevingen bestudeerd worden om meer inzicht te krijgen in het leven van prehistorische groepen

-            Doel: inzicht verkrijgen en gedragspatronen van oude beschavingen beter begrijpen, maar biedt geen concrete antwoorden

-            Vb. Binford in Alaska Nunamiut (1969)

→  De geografische en klimatologische omstandigheden van de Nunamiut (een groep jager-verzamelaars in Alaska) lijken op die van prehistorische groepen in het Paleolithicum. Door hun jachtpraktijken, hutconstructies, en gebruik van lithisch (stenen) materiaal te onderzoeken, probeerde Binford meer te begrijpen over hoe deze technieken mogelijk door prehistorische mensen werden toegepast

Experimentele archeologie

= een concept binnen de archeologie waarbij onderzoekers praktische experimenten uitvoeren, replicaties/reconstructies van artefacten maken om inzicht te krijgen in het verleden (hypothese gedreven)

-            Vb. 1: John Coles reconstrueerde objecten en structuren uit de prehistorie

-            Vb. 2: Een gebouw laten verkommeren om het proces van ‘afbraak’ te analyseren

-            Vb. 3: Verschillende bakscenario’s uittesten op een pot: lage vs. hoge temperatuur, lange vs. korte tijdsduur

-            Vb. 4: Semi-prehistorische werktuigen uittesten vb. met vuur iets maken -> technieken uittesten die men vroeger zou hebben kunnen gebruikt, wat voor sporen iets nalaat

Verschil ethnoarcheologie en experimentele archeologie

Ethnoarcheologie	Experimentele archeologie
Focust op hedendaagse groepen om inzicht te krijgen in oude culturen	Focust op reconstructies en replicaties van oude technieken om hypothesen te testen