HS 3 gevolgen van climate change

Keelingcurve (definitie)

Houd de evolutie van de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer bij

Waterdamp/H2O (menselijke uitstoot door?)

Koeltorens van thermische centrales

Koolstofdioxide/CO2 (menselijke uitstoot door?)

verbranding van fossiele brandstoffen

Methaan/CH4 (menselijke uitstoot door?)

landbouw (rijstvelden, meststoffen, veeteelt)

Lachgas/N2O (menselijke uitstoot door?)

landbouw (meststoffen), chemische industrie en verbranding van fossiele brandstoffen

Ozon/O3 (menselijke uitstoot door?)

Geen directe menselijke uitstoot.

Opwarmend vermogen (Vertaling/afkorting/definitie)

Global warming potential (GWP) geeft weer hoe sterk een broeikas de dampkring opwarmt in vergelijking met CO2

F-gassen (definitie)

Gefluoreerde gassen die gebruikt worden ter vervanging van gassen die de ozonlaag aantasten. Ze zijn krachtig met een effect op de aarde immens groter dan CO2

IPCC (afkorting)

Intergovernmental panel on climate change

IPCC (Uitleg)

Organisatie van de VN die tot doel heeft de risico’s van de klimaatverandering te evalueren

5 Scenario’s (uitleg)

Die scenario’s combineren de verwachte socio-economische vooruitgang tot 2100 met de bijbehorende uitstoot van broeikasgassen

IPCC Scenario SSP1-1.9

Meest optimistisch, de netto nulemissies worden bereikt tegen 2050. We mogen evenveel broeikasgassen uitstoten als dat we opnemen. De samenleving moet omschakelen naar duurzame praktijken in plaats van enkel te focussen op economische groei.

IPCC Scenario 1-2.6

Minder optimistisch, de netto nuluitstoot wordt na 2050 bereikt

IPCC Scenario 2-4.5

CO2-uitstoot blijft schommelen rond het huidige niveau en zal halverwege de eeuw beginnen dalen. De netto nul uitstoot wordt tegen 2100 bereikt.

IPCC Scenario 3-7.0

De huidige uitstoot van CO2 zal verdubbelen tegen 2100

IPCC Scenario 5-8.5

Meest extreme scenario, de CO2-uitstoot zal verdubbelen tegen 2050 als gevolg van de groei van de wereldwijde economie.

Waarom is de opwarming boven land groter dan boven oceanen? (+ met hoeveel)

Land: 1,5 Oceaan: 0,5

De opwarming boven land is groter dan die boven oceanen doordat de opname van warmte door oceanen trager verloopt.

Belangrijkste oorzaken waarom de noordpool meer opgewarmd is dan de rest van de wereld (2)

• Het smelten van zee-ijs zorgt voor minder weerkaatsing van zonlicht en meer absorptie van warmte-energie door de oceanen waardoor het zee-ijs nog sneller smelt

• Zee-ijs zorgt ervoor dat warm water onder het ijs, zijn warmte moeilijk kan afstaan aan de lucht erboven. Hoe meer dat het zee-ijs smelt hoe meer warmte er wordt afgestaan aan de lucht erboven

Ongelijkmatige opwarming oceanen (uitleg)

Warmer water betekent meer verdamping en dus een hoger zoutgehalte. In andere delen regent het meer en is er vers water

Als de opwarming in bepaalde regio’s lang duurt ontstaan er mariene hittegolven wat leidt tot hogere temperaturen die leiden tot een lager zuurstofgehalte en een verzuring van het water;

Op wat heeft ongelijkmatige opwarming van de oceanen een impact? (2)

• Zeespiegelstijging van nabijgelegen kustgebieden

• Biodiversiteit van oceanen.

Fytoplankton (uitleg)

Produceert meer dan 50% van alle zuurstof op aarde. Door het warmere oppervlaktewater is er minder fytoplankton wat leidt tot minder fotosynthese en een daling van de zuurstofproductie. Er wordt ook minder CO2 uit de atmosfeer opgenomen

Welke effecten heeft het smelten van ijs op de zeespiegel (2)

• zee-ijs: geen effect

• land-ijs + thermische expansie: stijging zeespiegel

Gevolgen ecosysteem door smelten van zee-ijs

• Dieren afhankelijk van zee-ijs moeten zich aanpassen: bv zeehonden baren hun jongen op ijsschotsen (1e 6 weken) als het ijs sneller smelt worden jonge zeehonden gedwongen vroegtijdig in het water te gaan met als gevolg hongersnood of onderkoeling

• Verdwijnen van voedsel aan de rand van zee-ijs waardoor zeehonden het moeilijk krijgen m voedsel te vinden

Permafrost (definitie + uitleg)

Verschijnsel van permanent bevroren ondergrond dat vooral voorkomt op het noordelijk halfrond. In de winter is grond bijna volledig bevroren en in de zomer ontdooit de bovenste laag. Het water kan niet in de bevroren grond wegsijpelen en wordt het gebied moerassig

Waarom bevat de bevroren grond van permafrost veel dood organisch materiaal?

Door een kort groeiseizoen en de lage temperaturen. In de herfst verdwijnen alle dode dieren en planten in de bodemvriezer. Dat materiaal bestaat voor een groot deel uit koolstof.

Wat is het effect van de huidige opwarming van de aarde op permafrost? (4)

• Het permafrost ontdooit en het organisch materiaal gaat rotten.

• Koolstof wordt omgezet in methaan en koolstofdioxide.

• Bacteriën en virussen komen ook vrij maar het is niet zeker of ze het dooiproces overleven

• Verzakkingen in transportinfrastructuren

Positieve terugkoppelingen (definitie)

mechanismen die de opwarming van de aarde versterken

Positieve terugkoppeling (voorbeeld)

Albedo-terugkoppeling: Sneeuw en ijs weerkaatsen een groot deel van de zonnestraling, wanneer ze smelten wordt er meer zonnestraling geabsorbeerd wat leidt tot extra opwarming en zal er meer ijs en sneeuw smelten

Negatieve terugkoppeling (definitie)

Mechanismen die de opwarming van de aarde verzwakken

Negatieve terugkoppeling (voorbeeld)

Koolstof-terugkoppeling: Een deel van de hoge CO2-concentratie wordt opgenomen door planten en oceanen en verdwijnt uit de atmosfeer. Ze werken als buffer om de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Vertraging van het golfstroomsysteem (uitleg)

Het temperatuurverschil tussen de evenaar en de noordpool wordt kleiner omdat de noordpool sneller opwarmt. Aan de polen stroomt er meer water in de oceaan door het smelten van ijs.

Zoeter water heeft een lager zoutgehalte en is minder zwaar en zakt minder naar de zeebodem. De thermohaliene circulatie kan hierdoor afzwakken of stilvallen. De verdeling van CO2 over grote afstanden neemt af? Er wordt minder CO2 opgenomen en versnelt de opwarming van de aarde

Wat gebeurt er door de opwarming van de aarde in verband met oceanen en het klimaatsysteem

De opwarming van de oceanen maakt het klimaatsysteem instabiel en vrijgekomen waterdamp zet een turbo op weerpatronen