Tags & Description
Postawa
• względnie trwała tendencja do pozytywnego/negatywnego wartościowania obiektu
• charakter: wzbudzanej emocji, oceny, automatycznej reakcji
• własności: znak, natężenie, siła, ważność, wew. zgodność, powiązanie z innymi postawami
• stosunek emocjonalny + przekonania + tendencja do poz/neg zachowań
może wynikać z
skojarzeń
zdań (ocen)
postawy utajnione
• oparte na skojarzeniach
• powstają automatycznie w wyniku współwystępowania i podobieństwa
• nie w pełni dostępne świadomości
• mierzenie: IAT, prymowanie ewaluatywne, elektromiografia, neuroobrazowanie
postawy deklaratywne
• oparte na rachunku zdań
• powstają w wyniku myślenia
• są w pełni świadome
• mierzenie: skala Likerta, dyfrencjał semantyczny
Prymowanie afektywne
aktywizacja obiektu postawy poprzez jego krótką ekspozycje, a potem mierzenie czasu decyzji
IAT (Test Postaw Utajnionych)
mierzenie czasu klasyfikacji obiektu, kiedy współwystępuje on z czymś negatywnym/pozytywnym
Równanie Fishbeina
ogólna postawa wobec obiektu = suma iloczynów siły przekonań i ocen cząstkowych implikowanych przez owe przekonania
warunkowanie ewaluatywne
• pojawianie się obiektu przed dowolnym obiektem neg/poz lub w jego towarzystwie prowadzi do wykształcenia się neg/poz postawy wobec tego obiektu
• polega na bezpośrednim kształtowaniu stosunku emocjonalnego do obiekty -> zmiana przekonań o nim
warunkowanie sprawcze
polega na uczeniu się znaczenia pierwotnie obojętnej reakcji dzięki temu, że zwykle z jej powodu pojawiają się zdarzenia pozytywne/negatywne dla jednostki
zjawisko samej ekspozycji
• im częściej jakiś obiekt jest eksponowany, tym bardziej jest lubiany -> sama ekspozycja wystarcza do polubienia obiektu
• informacje już napotkane są przetwarzane z większą łatwością -> to samo w sobie budzi pozytywne emocje
• warunki: obiekt pierwotnie neutralny, nie może być eksponowany bez przerwy, obiekty złożone zyskują na tym bardziej
teoria autopercepcji
• własne postawy rozpoznajemy w podobny sposób do tego, w jaki rozpoznajemy postawy innych = na podstawie własnego zachowania
• warunki: początkowa postawa jest słaba i nie wyrazista zachowanie jest postrzegane jako niewymuszone zew. naciskami
moderatory zgodności
czynniki, od których zależy występowanie zgodności (między postawą a zachowaniem)
wiążą się z: cechami sytuacji cechami samego zachowania cechami postawy
sytuacje indywidualizujące
warunki umożliwiające zachowanie się zgodnie z naszymi preferencjami, nakłaniające do myślenia o sobie lub własnych poglądach
sytuacje dezindywiduujące
sytuacja, w której następuje nasilenie identyfikacji jednostki z jakąś grupą i jej wartościami
sytuacje skryptowe
warunki, które mniej lub bardziej automatycznie inicjują gotowy już ciąg działań
teoria działań przemyślanych
zachowanie stanowi bezpośrednią konsekwencje świadomej intencji człowieka, a jej treść uwarunkowana jest: postawą wobec danego działania i subiektywną treścią dotyczących go norm społecznych
teoria zachowania planowanego
teoria działań przemyślanych + trzeci czynnik: spostrzegana przez człowieka kontrola zachowania (oczekiwanie, że jest w stanie je zrealizować) + postawa nie zawsze wpływa na zachowanie za pośrednictwem świadomych intencji
procesualny model perswazji
5 etapów przetwarzania:
zauważenie
zrozumienie
uleganie
utrzymanie zmienionych postaw
wprowadzenie w życie
• zaistnienie kolejnego etapu uwarunkowane jest zaistnieniem etapu poprzedniego
• zmiana postawy = efekt przemyślanego i świadomego przetwarzania informacji
Dwuczynnikowy model perswazji
odbiór (uwaga i zrozumienie) x uleganie
Centralny tor perswazji
• staranne i przemyślane przetwarzanie informacji zawartej w przekazie
• trwały charakter, odporna na kontrpropagande
• duża motywacja i zdolności do przetwarzania przekazu
• świadome
Peryferyjne tor perswazji
• polega na powierzchownym zidentyfikowanie jakiegoś sygnału sugerującego pozytywny/negatywny stosunek do stanowiska oferowanego w przekazie
• ulotna, uległa kontrpropagandzie
• brak zdolności lub motywacji do przetwarzania przekazu
• automatyczne
heurystyki uległości
• zastępowanie systematycznej analizy argumentów prostymi, automatycznie wykorzystywanymi regułami
• frazy
Teoria dwutorowości perswazji
•centralny tor perswazji peryferyjny tor perswazji
• wprowadzenie dystraktorów osłabia czynniki opierające się na świadomym przetwarzaniu a nasila opierające się na automatycznym
• zmienne w torze centralnym: jakość argumentacji, liczba nowych argumentów, sposób organizacji przekazu, zdolności odbiorcy
• zmienne w torze peryferyjnym: wiarygodność/atrakcyjność/podobieństwo nadawcy, długość przekazu, reakcje współodbiorców -> sygnały ulegania
• zmienne decydujące o torze: motywacyjne (ważność postawy), zdolnościowe (dystraktory, powtórzenia, inteligencja odbiorcy)
efekt bumerangowy
wywoływanie zmian w kierunku odwrotnym
efekt przesypania
wzrost siły oddziaływania przekazu z mało wiarygodnego źródła w pomiarze odroczonym w porównaniu z pomiarem dokonanym bezpośrednio po odbiorze
efekt pierwszeństwa
silniejsze oddziaływanie argumentów ukazanych jako pierwsze z kolei
• gdy przekaz 1 i 2 bezpośrednio po sobie oraz pomiar jest odroczony w czasie
• rośnie gdy gdy jest ten sam nadawca obu przekazów oraz są to nowe informacje dla odbiorcy
efekt świeżości
silniejsze oddziaływanie argumentów podanych na końcu przekazu
• gdy występuje przerwa miedzy przekazami 1 i 2 oraz pomiar ma miejsce bezpośrednio po
• zwiększa się gdy informacje były uprzednio znane i przy uprzedzeniu o deformacjach e. pierwszeństwa
hipoteza selektywnej ekspozycji
unikanie argumentów sprzecznych z własną postawą (zanika gdy wymagana jest bezstronność; sprawa jest mało ważna; występuje przekonanie, że poradzimy sobie z kontrargumentami; przygotowujemy się do zmiany poglądu )
mediatory zgodności
procesy psychiczne, za pośrednictwem których postawy wpływają na zachowanie
wiarygodność nadawcy
• kompetentni
• o czystych intencjach (nadawca widziany jako źródło informacji skuteczniejszy niż ten skoncentrowany na zmianie poglądów odbiorcy)
• atrakcyjni/podobni do nas samych/lubiani (przypisywanie czystych intencji, przenoszenie pozytywnych emocji z nadawcy na przekaz)
wpływ wiarygodności źródła zanika w warunkach dużego zaangażowania
perswazja
zmienianie postaw odbiorców za pomocą przekazów
reakcje poznawcze
myśli i sądy
• ważne przy centralnym torze przekazu
technika listowania myśli
po zadziałaniu bodźca w eksperymencie spisanie/wypowiedzenie przez badanego myśli przychodzących do głowy
liczba nadawców
ulegani wpływowi społecznemu rośnie wraz z liczbą osób go wywierających
pojawienie się nowego nadawcy silniej przyciąga uwagę
liczba argumentów
tor centralny: wzrost korzystny tylko, gdy argumenty są silne
wzrost liczby argumentów wywołuje znużenie lub opór przed naciskiem
ma charakter krzywoliniowy
+ zanik korzystnych skutków liczby argumentów następuje szybciej przy sprawach dobrze znanych odbiorcy
strach w przekazie
najkorzystniej na zmianę postawy wpływa strach umiarkowany
strach przed zignorowaniem poleceń
vs
chęć ucieczki
osoby o wysokiej samoocenie podejmują więcej działań zaradczych przeciwdziałających po przeżyciu silnego niż słabego strachu, o niskiej -odwrotnie
strach nasila uleganie, jeżeli przekaz zawiera wskazówki jak poradzić sobie z zagrożeniem