Malayuning Komunikasyon sa Filipino

Gen Ed.

Henry Gleason

Linggwistika na nagbigay ng kahulugan sa salitang WIKA.

Linggwistika

taong nagpapakadalubhasa sa pag

(MA SI ARKO)

Wika ay masistemang balangkas, sinasalitang tunog, arbitraryo at ginagamit sa komunikasyon

Kultura

Ang wika ay nakabatay sa \___________.

Dinamiko

Ang wika ay nagbabago o

\[Katangian ng Wika] Masistema

may sinusunod na proseso (Pono, Morpo, Sintaks)

\[Katangian ng Wika] Sinasalitang Tunog

makabuluhang tunog

Hindi basta ingay dapat ito ay may tiyak na kahulugan.

\[Katangian ng Wika] Sinasalitang Tunog (Hayop)

Ang ingay ng hayop ay di masasabing wika

\[Katangian ng Wika]Arbitraryo

Ang wika ay napagkasunduan o \______

\[Katangian ng Wika]Kultura

kung anong kultura ang mayroon ka ayon ang wika mo. Halimbawa: Only the Ph used CR pertaining to a restroom

\[Katangian ng Wika] Sign language is a language

No. It's just type of communication

\[Katangian ng Wika] Pantao

Ang wika ay pantao. Sila lamang ang may kakayahan magwika

Paraan ng Paggamit ng Wika (PPERMC)

1. Pagpapahayag ng Damdamin (Emotive)

2. Paghihikayat (Conative)

3. Pagsisimula ng Pakikipaguganyan (Phatic)

4. Paggamit bilang Sanggunian (Referential)

5. Paggamit ng kuro

kuro (Metalingual)

6. Patalinghaga (Poetic)

\[Kasaysayan ng Wikang Pambansa] Thomasites

unang guro ng mga Pilipino.

Nagturo ng English sa mga Pilipino.

Batas Komonwelt Blg. 184

KWF

Komisyon sa Wikang Filipino

Arthur Cassanova

Chairman of the Komisyon ng Wikang Filipino

Batas Komonwelt Blg. 570

Ituro ang wikang pambansa sa elem mula G10.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263

Ipinahintulot ang pagpapalimbag

ng A Tagalog English Vocabulary at

Ang Balarila ng Wikang Pambansa.

Artikulo XIV, Seksyon 3 ng Saligang Batas (1935)

"... ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang pambansa na ibabatay sa isa sa umiiral na katutubong wika."

Kautusang Tagapagpalaganap blg. 134 (1937)

tagalog ang siyang magiging batayan ng wikangpambansa ng Pilipinas (November 13, 1937)

Monroe Educational Survey Commission

Tagalog

Pilipino

Filipino

Pambansang wika ng Pilipinas. (1987)

TAGALOG VS FILIPINO

PANTAS

marurunong, matalino. dalubhasa

Jose Romero

Ang sekretaryang nagsabi na ang wikang pambansa ay dapat na Pilipino.

Pangkagawarang Blg 45.

Ø Pagdaragdag sa letrang gagamitin

Dinagdag na letrang gagamitin

C, F, J, N, Q, V, X, Z

Alibata

Arabic alphabet

Abakada

20 na titik

Baybayin

spelling / ancient writing system

Ponolohiya o palatunugan

ay sangay ng lingguwistika na nag

Ponema

smallest unit ng tunog

\[Ponolehiya] 2 Uri ng Tunog

Ponemang Segmental at Ponemang Suprasegmental

Ponemang Segmental

Symbolize by letters/titik

Ponemang Suprasegmental

Symbolize by bantas + notasyong ponemiko

\[Ponolohiya] Wikang Filipino

20 ponema (20 katinig + 5 patinig)

\[Ponolohiya] 3 Salik na Kailangan sa Pagsasalita

1. Ang pinanggalingan ng lakas o ENERGY

2. Ang kumakatal na bagay o ARTIKULADOR

3. RESONADOR

\[Ponolohiya] ENERGY

HANGIN MULA SA BAGA

\[Ponolohiya] Artikulador

babagtingang pantinig (vocal)

\[Ponolohiya] RESONADOR

pagmo

\[Ponolohiya] Mahalagang bahagi ng bibig

1. Dila at Panga (sa ibaba)

1. Ngipin at labi (sa unahan)

2. Mati gas na ngalangala (taas)

3. Malambot na ngalangala (likod)

\[Ponolohiya] Dila

Important part sa pagbigkas ng vowels

\[Ponolohiya]Ngipin at labi

(sa unahan)

\[Ponolohiya]Dila at Panga

sa ibaba

\[Ponolohiya]Matigas na ngalangala

taas

\[Ponolohiya]Malambot na ngalangala

likod

\[Ponolohiya]Punto ng Artikulasyon

Anong bahagi ng bibig sa pagbigkas

\[Ponolohiya] Panlabi

/p/,/b/,/m/,/w/

\[Ponolohiya] Pangngipin

/t/,/d/,/n/

\[Ponolohiya] Pangilagid

/s/,/l/,/r/

\[Ponolohiya] Alveolar

punong gilagid

\[Ponolohiya] Pangngalangala

ts,j.y

\[Ponolohiya] Velar

1. Velar (malambot na ngala

\[Ponolohiya] Glutal o Pabuga

H ?

\[Ponolohiya] Paraan ng Artikulasyon

Paano binibigkas[nakabukas o nakasara]?

1. Pahinto/stop

p,b,t,d

Pasutsot/Frucativa

f,v,sh

Africative

ts,j

nasal/pailong

m,n,g

lateral/pagilid

l

pakatal/vibrate

r

malapatinig/glide

w,y

Diptonggo/Kambal

Patinig

NON

VOICE / WALANG TUNOG

Patinig: Posisyon ng Dila

isipin mo HAHAHAHA

Ponemang Malayang Nagpapalitan

Ø Nagbago ang ponema pero naretain ang meaning.

Halimbawa ng Ponemang Malayang Nagpapalitan

noon

babae

babai

2. Pares Minimal

Ø Nagbago ang ponema at nagbago ang kahulugan.

Halimbawa ng Pares Minimal

(tela

daw

consonants + ra re ri ro ru

raw

vowels + glide/malaptinig (w.y)

end in raw

daw ang gagamitin

end in daw

raw ang gagamitin

Kambal

katinig

MORPOLOHIYA \=

Ø Pinagsamasamang tunog na nakabubuo ng makabuluhang salita

Morpema

ANYO NG MORPEMA

Ponema at Panlapi

(ANYO NG MORPEMA) Ponema

1. morpema na binubuo ng isang morpema

(ANYO NG MORPEMA) Panlapi (affixes)

english (3)

filipino (6)

English affixes

prefix,infix and suffix

Panlapi(filipino)

unlapi,gitlapi,hulapi, kabilaan at laguman