Pathofysiologie II: locomotorisch stelsel, demato- en hematologie

Flashcards with vocabulary from Pathofysiologie II

Parathyroïdectomie

De hoeveelheid parathormoon is onvoldoende, wat leidt tot een daling van de calciëmie en tetanie (spierspasmen). Ongewenst effect bij chirurgie van de schildklier.

Hyperparathyroïdie

Aandoening, bijvoorbeeld door een tumor van de parathyroïden, waarbij de calciëmie toeneemt, wat leidt tot gevaar voor calcificatie van weke organen en de ontwikkeling van nierstenen.

Chronisch nierlijden

Gaat gepaard met onvoldoende activiteit van het 1-hydroxylase, wat leidt tot een tekort aan vitamine D hormoon —> hypocalciëmie en demineralisatie. Kan worden vermeden door toediening van 1,25-dihydroxy-vitamine D of 1-hydroxy-vitamine D.

Rachitis

Aandoening veroorzaakt door vitamine D tekort, wat leidt tot onvoldoende verkalking van de beenderen en vervorming van de beenderen bij kinderen in de groeifase. Kan worden voorkomen door vitamine D supplement in te nemen (colecalciferol).

Hypercalciëmie

Een te hoge calciumconcentratie in het bloed, die behandeld kan worden met calcitonine.

Osteïtis deformans (ziekte van Paget)

Een skeletziekte waarbij de structuur van de beenderen wordt gereorganiseerd, waardoor ze gemakkelijk breken. Behandeling: calcitonine.

Gescheurde meniscus

Behandeling: meniscectomie.

Bursitis

Acute of chronische ontsteking van de bursa, vaak door buitengewoon sterke belasting van een gewricht, leidend tot lokale ontsteking en opstapeling van vocht -> pijn, zwelling en beperkte beweeglijkheid vh gewricht. Behandeling: ontstekingsremmers, punctie + corticosteroïden of chirurgie.

Carpaal tunnel syndroom

Zwelling van structuren rondom de peesschede door ontsteking waardoor een zenuw gekneld raakt, leidend tot pijn, een verdoofd gevoel en tintelingen in de vingers (behalve pink). Behandeling: ontstekingsremmers of chirurgie.

Fracturen

Beenbreuk, onderbreking van de continuïteit van de botstructuur. Behandeling: varieert afhankelijk van leeftijd, type fractuur en het betrokken skeletelement: anatomische vormcorrectie vd botfragmenten (= reductie vd breuk), immobilisatie om vormcorrectie te behouden en functieherstel.

Osteoporose

Systemische skeletale aandoening door een lage botmassa en micro-architecturale aantasting van het botweefsel, leidend tot botfragiliteit en gevoeligheid voor fracturen. Behandeling: gezonde levensstijl, valpreventieprogramma’s en farmacologisch (Bisfosfonaten). oorzaak: te lage BMD

Lage rugpijn (LBP)

Een symptoom (geen ziekte) met lokalisatie: ondergrens ribbenboog tot de bilplooi onder het achterwerk. Oorzaak: meestal onbekend , wervelfractuur, axiale spondyloartritis (ziekte van Bechterew), kanker of infectie. Behandeling: eerst niet-farm, daarna pas NSAIDS, paracetamol & opioïden

Osteoartritis of artrose

Degeneratieve gewrichtsaandoening, progressieve aandoening van de synoviale gewrichten waarbij kraakbeen littekenweefsel wordt gevormd. Whole-organ-disease. Symptomen: pijn bij beweging en belasting vd gewrichten, vermindert bij rust (startstramheid), stijfheid, zwelling en bewegingsbeperkingen. Behandeling: ongeneeselijke, progressief evoluerende ziekte, overgewicht vermijden, voldoende bewegen, eerstelijnszorg en farmacologie (paracetamol, topicale NSAIDS, orale COX-2-selectieve NSAIDS met proton pomp inhibitoren, intra-articulaire injecties met corticosteroïden en hyaluronzuur, orale en transdermale opiaten en chirurgie in ernstige gevallen.

Reumatoïde artritis (RA)

Chronische inflammatoire aandoening thv kleine gewrichten, auto-immune aandoening. Symptomen: gevoelige, gezwollen gewrichten, ochtendstijfheid. Behandeling: NSAIDs, Glucocorticosteroïden en Disease modifying antirheumatic drugs (DMARDs).

Spondyloartropathie of spondyloartritis (SpA)

Groep aandoeningen waarvan spondylitis ankylosans (ziekte van Bechterew) de bekendste is, chronische inflammatoire ziekte die vooral de wervelzuil en het bekken aantast. Symptomen: chronische (inflammatoire) rugpijn, stijfheid van voornamelijk bekken en lumbale wervelzuil en ochtendstijfheid lage rug en nachtpijn vooral 2de deel nacht. vaak in 3de levensdecade, bij mannen. Behandeling: educatie, oefening, fysieke therapie, rehabilitatie en farmacologisch (NSAIDS, TNF alfa blokker of IL-17 blokker, analgetica, chirurgie.

Systemische lupus erythematosus (SLE)

Auto-immuunziekte met aanwezigheid van nucleaire antilichamen. vaak bij vrouwen en combo spier-en gewrichtsaandoeningen met nefritis. inflammatie organen. Behandeling: hydroxychloroquine, NSAIDs, korte kuur met corticosteroïden en methotrexaat. Als dit allemaal niet werkt biologicals.

Jicht

Gewrichtsontsteking door verhoogde concentraties urinezuur. en inflammatoire reactie op urinezuurkristallen. Behandeling: levensstijlveranderingen, NSAIDs, colchicine of corticosteroïden. GM die conc. vn urinezuur kunnen verminderen. symptomen: acute inflammatoire episode in voet of enkel, opstoten nemen toe en tasten meer gewrichten aan, mannen en post-menopauzale vrouwen.

Tendinopathie

Peesaandoening waarbij pezen architecturale veranderingen ondergaan met verlies aan parallelle oriëntatie vd collageenvezels, grotere aanwezigheid vn collageen type III en het voorkomen van microtraumata. Zwelling, pijn, funtieverlies. Behandeling: NSAIDS, corticosteroïd injecties en shockwave therapie, isometrische contracties, pijneducatie en progressieve krachtoefeningen.

Spierscheur

Meestal gelokaliseerd thv overgang tussen spier en peesweefsel, littekenvorming. Behandeling: ICE, RICE en PRICE (Protectie, Rust, ICE= ijs, compressie en elevatie) en POLICE (Protectie, OL= optimal loading (wel bewegen maar geen pijn uitlokken), ICE), rekoefeningen, NSAIDS in beginfase

Musculaire dystrofie

Groep van erfelijke skeletspierziekten waarbij aangetaste spieren groter wo door opstapeling vn vet en bindweefsel, bij kindjes, onhandig, ziekte klimt en bereikt uiteindelijk hoofd en borstspieren. Bv. Ziekte van Duchenne.

Voorste kruisband letsel (VKB-letsel)

Symptomen: instabiliteitsklachten (bij rotatiebewegingen). Behandeling: herstel vn ROM (range of motion), spierkracht en neuromusculaire coördinatie en brace (4-6 weken).

Enkeldistorsie

Meest voorkomende musculoskeletale letsels. Oorzaak: sport. Behandeling: farmacologisch (topische NSAIDS, paracetamol, orale NSAIDS). POLICE, Gericht op herstel vd mobiliteit, spierkracht en neuromusculaire coördinatie door relatieve rust en brace (geen gips).

Plantaire fasciopathie (plantaire hielpijn, hielspoor)

Biomechanische stress op de fascia plantaris en aanhechting hiervan op het calcaneus. Symptomen: pijn aan het anteromediale aspect vn plantaire hiel tijdens belasting en toename pijn bij langdurig staan & wandelen, pijn bij eerste stappen na rust en neemt daarna weer af maar komt terug bij grotere belasting. Behandeling: combo verschillende strategieën: medicamenteus, instrumenteel, fysiek, chirurgisch.

Alopecie

Partieel of volledig ontbreken van haren. Wordt behandeld met oraal finasteride of lokaal minoxidil. <-> Hirsutisme.

Hyperhydrose

Overdreven zweten. Behandeling: deodorants of adstringerende stoffen (aluminiumzouten).

Acné vulgaris

Ontsteking vd talgklieren. Behandeling: lokaal aanbrengen vn benzoylperoxide of alternatief vitamine A- derivaten, doxycycline, tetracycline, isotretinoïne, retinoïd

Acné conglobata

Ernstige vorm vn acné vulgaris, genezing gaat gepaard met littekenvorming. Behandeling: lokale antimicrobiële behandelingen of systemische antimicrobiële behandelingen of orale isotretinoïne.

Oorprop

Gevormd door productie ve abnormaal grote hoeveelheid oorsmeer (cerumen), geluidsgolven bereiken trommelvlies niet meer. Behandeling: oordruppels (cerumenolyse) of mechanische verwijdering of oorspoeling.

Albinisme

Erfelijke ziekte waarbij meestal melanocyten aanwezig zijn, maar ze vormen geen melanine. weinig gekleurde haren, ogen en huid

Vitiligo

Gedeeltelijk of volledig verlies vn melanocyten in bepaalde huidzones -> onregelmatige witte vlekken op de huid.

Brandwonden

Oorzaak: hitte of koude, chemische of mechanische factoren -> vernietigen eiwitten vn huidcellen. Verschillende gradaties: 1e graad, 2e graad en 3e graad en verkoling.

Huidkanker

UV-licht -> premaligne of maligne huidafwijkingen. Meest ernstige vorm: maligne melanoom. Vroege detectie! ABCDE: Asymmetrie, Border, Color, Diameter en Evolutie.

Decubitus (doorligwonden)

Gevolg vn constante druk op bep. plaatsen op huid -> bloedtoevoer nr bep. weefsels wo ontoereikend. Vermijden door aangepaste zorgen (drukfactor aanpakken).

Eczema/Dermatitis

Jeukende, polymorfe huidaandoening met roodheid, oedeem, papels, blaasjes, korstjes, schilfers en/of lichenificatie. roodheid, jeuk, blaarvorming, exsudatie van vocht. Behandeling: crèmes en zalven of lokale corticosteroïden.

Psoriasis

Welomlijnde, meestal circulaire plaques vn roodheid en witgrijze schilfering vd huid (ledematen/ borstkas) aantasting nagelplaat. Behandeling: lokale therapie met salicylzuur, teerzalf en dithranol en topische corticosteroïden, lokale bestraling met PUVA, ciclosporine, methotrexaat, biologicals

Urticaria (netelroos)

Huidreacties die ontstaan do degranulatie vd mastcellen. Symptomen: lokale zwelling, roodheid, irritatie en jeuk typisch wegdrukbare letsels. Angio-oedeem (= Quincke oedeem) als speciale vorm als mogelyks levensbedreigend als zwelling vd tong ademhaling belemmert

Petechiën en purpura

Kleine, onderhuidse bloedingen. Oorzaak: afwijkingen in de stolling (zowel de plasmatische als de trombocytaire) Niet wegdrukbare letsels op plaatsen waar veel druk uitgeoefend wordt op de huid. !kan 1ste teken zijn bacteriële meningitis!

Bacteriële huidinfecties

Oorzaak: normale anatomie vd huid wordt doorbroken -> infectie door Streptococcus pyogenes en Staphylococcus aureus. Vormen: folliculitis, furunkel, karbunkel, impetigo, ecthyma, erysipelas en cellulitis.

Erysipelas (wondroos)

Dermis betrokken. Symptomen: (paars)rode uitbreidende plekken, koorts, pijn en algehele malaise. Doorverwijzen nr arts!

Ziekte van Lyme (borreliose)

Overgedragen via tekenbeet (geïnfecteerde teek met de bacterie Borrelia burgdorferi). Symptomen: erythema migrans.

Schimmelinfecties

Lokalisatie vooral thv acrae (vooral tenen). Symptomen: nagels aangetast (onychomycose). Ook vaak thv mucosae of thv huid zelf (dermatomycose)

Zona (gordelroos)

Oorzaak: reactivatie vh varicella zoster virus (VZV). Symptomen: letsels t.h.v. 1 dermatoom of verspreidingsgebied vn een zenuw, zijn dus unilateraal aanwezig. jeuk, irritatie, roodheid, heldere blaasjes. Vaak pijnlijk. Behandeling (frustrerend want vaak ineffectief als letsel manifest wordt)

Koortsblazen

Herpes simplex type 1 virus. Symptomen: rond orificia: mond, neus, genitale en anale regio. snel ulcererende blaasvormige letsels.

Genitale herpes

Herpes simplex type 2. Zeer besmettelijke SOA, zeer pijnlijke met helder vocht gevulde blaasjes

Genitale wratten

hypertrofische toenames vd hoornlaag (squameus epitheel). besmetting met virus (meestal humaan papillomavirus, HPV)

Molluscum contagiosum (=waterwratjes of parelwratjes)

Oorzaak: vorm vn pokkenvirus. Vaak bij (atopische) kinderen, symptomen= kleine waterzakjes, extreem besmettelijk.

Scabiës (schurft)

Symptomen: jeuk, endemisch (bv. scholen, rusthuizen). Typische rash thv vingers, oksels, borsten en/of dijen, krabletsels en geëxcorieerde papels, gangetjes van schruftmijt. Behandeling: alle medebewoners tegelijk behandelen, kleren en lakens etc. desinfecteren.

Hoofdluis

Oorzaak: Pediculus humanus capitis woont in behaarde hoofdhuid en drinkt bloed vd gastheer. Behandeling: altijd in 2 tijden om ook eitjes uit te roeien.

Trombocytopenie

Lange bloedingstijd, tekort aan trombocyten

Trombopathie

Lange bloedingstijd, verminderde functie vn trombocyten

Vasculaire hemorrhagische diathesen

Gelokaliseerde of veralgemeende stoornis vd vasculaire fase vd hemostase in de kleinste bloedvaten met uiteenlopende en onduidelijke oorzaken. Bv. petechieën.

Coagulopathieën

Bloedingen stoppen niet, stoornis in de coagulatie.

Hemofilie

Aangeboren afwijking waarbij bep. bloedstollingsfactoren niet of te weinig wo geproduceerd. factor VII ontbreekt of verworven

Leukopenie

Tekort aan witte bloedcellen, kan zowel in myeloïde als in lymfoïde cellijn.

Leukemie

Maligne proliferatie vn abnormale leukocyten -> verminderde productie vd andere cellijnen.

Acquired Immunodeficiency Syndrome (AIDS)

Proliferatie vn T- en B-lymfocyten wordt geremd door het HIV-virus (Human Immunodeficiency Virus) -> organisme verliest immunologische bescherming (normaal niet-pathogene kiemen ku toch dodelijk zijn). Lijkt eerst klassieke virale infectie, geleidelijk vermageren, imminosupressie (candidiase, huidtumoren, wratten, cmv-infecties) mycobacteriële infecties, diarree, maligniteiten

Allergie of overgevoeligheidsreacties

Lichaamsvreemde stoffen (allergenen) lokken ernstige reactie uit bij overgevoelige individuen.

Anemie

verlaagde conc. van rode bloedcellen of een verlaagde hemoglobineconcentratie in het bloed. symptomen: moeheid, zwak, bleek (oogleden, lippen), dyspnoeïsch, ischemie, sinusale tachycardie

Microcytaire of hypochrome anemie

Cellen zijn kleiner dan normaal, oorzaak= ijzergebrek (ferriprieve anemie)

Macrocytaire of megaloblastaire anemie

Ontstaat wnr uitrijping en deling vn cellen deficiënt verloopt. Oorzaak: toxische oorzaak of gebrek aan stoffen die noodzakelijk zijn om normale celdeling toe te laten: vit. B12 en foliumzuur deficiëntie.

Normocytaire anemie

Ontstaat wnr beenmerg te traag rbc aanmaakt, teken van acute bloeding, deficiënte simulatie of gebrek aan beenmerg

aplastische anemie

Door uitvallen vn normale werking vn rode beenmerg. Primaire= oorzaak onbekend. Sec.= gevolg vn accidentele bestraling vh beenmerg of antimitotica.

hemolytische anemie

Chronische aandoeningen die in opstoten verlopen. Versnelde afbraak (=hemolyse). Symptomen: geelzucht, nierblokkade, anemie, geen ijzerdeficiëntie

Polycythemie of polyglobulie

Te veel rbc, kan relatief of absoluut zijn. oorzaak: verhoogde secretie vn erythropoëtine, indikking bloed en zweet, groot risico op trombose

Primaire polyglobulie

Hyperplasie vh rode beenmerg met een verhoogde productie vn rbc, wbc en bloedplaatjes. gepaard met hypertensie en klachten trombose

studentenelleboog

pijn ter hoogte van olecranon door ontsteking of bloeding van het slijmvlies ter hoogte van de tip van de elleboog. Dit kan veroorzaakt worden door trauma, herhaald buigen of leunen op de elleboog.