ESTER

Khái niệm Este là gì?

Khi thay nhóm -OH ở nhóm -COOH (acid cacboxylic) bằng nhóm -OR’ thì được Este.

Công thức chung của Este đơn chức?

R–COO–R’

Este có dạng tổng quát nào?

CₙH₂ₙO₂ (n ≥ 2); Este không no, 1C = C, đơn chức, mạch hở: CₙH₂ₙ₋₂O₂ (n ≥ 3).

Danh pháp Este được gọi như thế nào?

Tên este RCOOR’ = Tên gốc R’ + tên gốc acid RCOO (đuôi -ate).

Ví dụ: CH₃COOC₂H₅ gọi là gì?

Etyl axetat (ethyl acetate).

Este có tạo được liên kết hydro giữa các phân tử không?

Không. Vì vậy nhiệt độ sôi thấp hơn ancol & axit có cùng số C.

Thứ tự nhiệt độ sôi: HC, axit, ancol, este, andehit?

HC < Andehit < Este < Ancol < Axit.

Tính tan trong nước của Este?

Ít tan trong nước do không tạo được H-bond với H₂O.

Một số Este có mùi đặc trưng trái cây?

Isoamyl acetate (chuối chín), benzyl acetate (hoa nhài), ethyl propionate/ethyl butyrate (dứa chín).

PƯ thủy phân trong MT axit (thuận nghịch)?

RCOOR’ + H₂O ⇌ RCOOH + R’OH.

PƯ thủy phân trong MT kiềm (xà phòng hóa, 1 chiều)?

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH.

Este + NaOH (nhiệt độ) → Muối + Aldehyde?

RCOOCH=CHR’ + NaOH → RCOONa + R’CH=CHO.

Este + NaOH → Muối + Xeton?

RCOOCOR’ + 2NaOH → RCOONa + R’COONa + H₂O.

Điều chế Este từ đâu?

Axit cacboxylic + ancol (có H₂SO₄ đặc xúc tác, đun nóng).

PTHH điều chế Este từ axit + ancol?

RCOOH + R’OH ⇌ RCOOR’ + H₂O (xúc tác H₂SO₄ đặc).

Vai trò của H₂SO₄ đặc trong phản ứng este hóa?

Vừa là chất xúc tác, vừa hút nước để cân bằng chuyển dịch tạo Este.

Ứng dụng của Este trong công nghệ thực phẩm?

Làm hương liệu (mùi thơm trái cây, hoa).

Ứng dụng trong dung môi?

Este tan tốt nhiều chất hữu cơ, được dùng làm dung môi sơn, chất dẻo.

Ứng dụng trong công nghiệp polymer?

Methyl metacrylat → trùng hợp thành thủy tinh hữu cơ (plexiglas).

Ứng dụng trong dược phẩm & mỹ phẩm?

Dùng làm dung môi chiết xuất, chất tạo mùi, thành phần thuốc/kem dưỡng.

PƯ thủy phân Este trong môi trường axit (thuận nghịch)?

RCOOR’ + H₂O ⇌ RCOOH + R’OH (xúc tác H₂SO₄ loãng, đun nóng).

PƯ thủy phân Este trong môi trường kiềm (xà phòng hóa – không thuận nghịch)?

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH (đun nóng).

Este không no (chứa gốc –CH=CH–) + NaOH (nhiệt độ)?

RCOOCH=CHR’ + NaOH → RCOONa + R’CH=CHO.

Este hai nhóm chức (RCOOCOR’) + 2NaOH (nhiệt độ)?

RCOOCOR’ + 2NaOH → RCOONa + R’COONa + H₂O.

Điều chế Este từ axit cacboxylic và ancol?

RCOOH + R’OH ⇌ RCOOR’ + H₂O (xúc tác H₂SO₄ đặc, đun nóng).

Vai trò H₂SO₄ đặc trong phản ứng este hóa?

Vừa làm chất xúc tác, vừa hút H₂O để cân bằng chuyển dịch theo chiều tạo este.