Kaarten: Verbintenissenrecht Deel 1 (p. 136) | Quizlet

Een verbintenis

verbintenis is een rechtsband tussen twee of meer personen op grond waarvan de ene persoon (schuldeiser) van de andere persoon (schuldenaar) in rechte de uitvoering van een (in geld waarneembare) prestatie mag eisen art. 5.1 BW

Actiefzijde

de zijde van het recht - rechtssubject schuldeiser

passiefzijde

de zijde van de verbintenis - schuldenaar

synoniem verbintenis

juridisch afdwingbare verplichting

vorderingsrecht

persoonlijk recht

schuldvordering

bronnen van verbintenissen

wet, contract, algemeen rechtsbeginsel

rechtshandelijng; oneigenlijk contract, buitencontr aanspr of wet

2 categorieën van rechtssubjecten

natuurlijke personen

rechtspersonen

dier NIET

Persoonlijk recht

rechtsband tussen rechtssubjecten

inter partes uitz: derdemedeplichtigheid

zakelijk recht

rechtsband tussen rechtssubject en een rechtsobject

erga omnes

zakelijke rechten limitatief opgesomd

eigendom

mede-eigendom

zakelijke gebruiksrechten (erfienstbaarheden, vruchtgebruik, erfpacht, opstal)

zakelijke zekerheidsrechten ( pand,hypotheek, retentierecht)

numerus clausus-beginsel

rechtshandelingen

handelingen die ertoe strekken rechtsgevolgen te doen ontstaan

inspanningsverbintenis

+ middelenverbintenis

alle zorg verstrekken die eigen is aan een voorzichtig en redelijk persoon om een bepaald resultaat te bereiken. Het bewijs van de fout van de schuldenaar rust op de schuldeiser

resultaatsverbintenis

verplicht de schuldenaar om een bepaald resultaat te bereiken. Fout van de schuldenaar vermoed, tenzij overmacht wordt aangetoond

vb. Bouwen van huis

verbintenis om iets te geven

zakelijk recht te vestigen of over te dragen

altijd een resultaatsverbintenis in hoofde van de schuldenaar

leer van het consensualisme

verbintenis om iets te doen

om een materiële handeling te stellen

vb. aanneming, lastgeving, bewaargeving

afhankelijk van de gemeenschappelijke bedoeling inspannings of resultaats - werkelijke wil achterhalen

verbintenis om iets niet te doen

verbintenis die een onthoudingsplicht in hoofde van de schuldenaar doet ontstaan

vb. vertrouwelijkheidsverplichting of niet-concurrentiebeding

resultaatsverplichting

eenzijdige rechtshandeling

wil van één partij

meerzijdige rechtshandeling

wil van twee of meer partijen

synoniem voor overeenkomsten of contracten

Boek 1 Burgerlijk Wetboek

Algemene bepalingen

Boek 2 Burgerlijk Wetboek

personen, familie en relatievermogensrecht

Boek 3 Burgerlijk Wetboek

Goederen

Boek 4 Burgerlijk Wetboek

Nalatenschappen, schenkingen en testamenten

Boek 5 Burgerlijk Wetboek

Verbintenissen

Boek 6 Burgerlijk Wetboek

Buitencontractuele aansprakelijkheid

Boek 7 Burgerlijk Wetboek

Bijzondere overeenkomsten

Boek 8 Burgerlijk Wetboek

Bewijs

Boek 9 Burgerlijk Wetboek

Zekerheden

Boek 10 Burgerlijk Wetboek

Verjaring

benoemde contracten

contracten die onderworpen zijn aan bijzondere regels in of buiten het burgerlijk wetboek. - meest gebruikte contracten

(Oud BW)

absorptieleer

regels van toepassing op de voornaamste component van het contract, meteen van toepassing op het gehele contract

- hoofdzaak volgt bijzaak

combinatieleer

theorie die de diverse componenten van het contract afzonderlijk houdt, en elk onderwerp aan hun eigen regime

consensualisme

behoudens anders bepaald, komen contracten dus consensueel tot stand

- loutere wilsovereenstemming

- zonder vormvereiste

waarom vormelijke contracten

contracten die de wetgever niet als gebruikelijk beschouwd, via vormvereiste bewust maken van rechtshandeling die gesteld wordt

vormelijke contracten voorbeelden:

schenking; handgift

hypotheekcontract

huwelijkscontracten

wanneer is een contract zakelijk

wanneer zijn totstandkoming onderworpen is aan de overhandiging van een voorwerp door een partij aan een andere

voorbeelden zakelijke contracten

bewaargeving

verbruiklening

geldlening

bruikleen

wederkerig contract

partijen zijn over en weer jegens elkaar verbonden

- meerzijdige rechtshandeling

- ontbinding wegens niet nakoming

eenzijdig contract

wnr partij verbonden is jegens een adere zonder enige verbintenis voor de laatstgenoemde

- meerzijdige rechtshandeling

- uitdrukkelijk ontbindend beding

voorbeelden van eenzijdige contracten

bruikleen

lening op interest

schenking

bewaargeving onder kostloze titel

lastgeving om niet

wederkerige contracten

koop

huur

bezoldigde bewaargeving

onvolmaakt wederkerige contracten

bij aanvang eenzijdig, tijdens de uitvoering ontstond verbintenis ten laste van de partij die er oorspronkelijk geen had

contract onder bezwarende titel

voordeel voor elke partij

contract ten kosteloze titel

voordeel voor slechts één partij

voorbeeld contract ten kosteloze titel

schenking

bruikleen

bewaargeving

vergeldend contract

bij totstandkoming worden prestaties als gelijkwaardig beschouwd

kanscontract

gelijkwaardigheid van de wederkerige prestaties waartoe de partijen zich verbonden hebben, onzeker doordat het bestaan of de omvang van een van de prestaties afhangt van een onzekere gebeurtenis

niet vatbaar voor vernietiging op grond van benadeling

voorbeelden van kanscontracten

verzekeringscontract

koop op lijfrente

spelcontract

koop op lijfrente

koper verbind zich ertoe een periodieke vergoeding te betalen aan de verkoper voor de rest van diens leven

boek 5 heeft eerbiedigende werking

De toekomstige rechtsgevolgen van eerdere rechtshandelingen en rechtsfeiten blijven dus aan het oude recht onderworpen, tenzij indien partijen anders bedingen.

een buitencontractuele verbintenis kan ontstaan van zodra

een persoon wilsbekwaamheid heeft.

patroonsverklaring

afgezwakte vorm van borgstelling

niet per se bindende kracht

fr: letter of comfort

natuurlijke verbintenis

juridisch bindend voor de partijen, maar ze kunnen niet in rechte worden afgedwongen

bronnen van verbintenissen

uit een rechtshandeling

uit een oneigenlijk contract

uit de buitencontractuele aansprakelijkheid

uit de wet (quasi-delicten)

Hiërarchie van toepasselijk recht

1. dwingend recht en openbare orde

2. Contractuele clausules

3. Suppletieve wettelijke bepalingen uit het bijzondere contractenrecht

4. Suppletieve regels uit het gemeen verbintenissenrecht

voorbeelden onbenoemde contracten

sponsoringcontract

franchisecontract

factoringcontract

essentiele elementen van een contract

alle elementen die vanuit de aard van het contract het voorwerp moeten uitmaken

substantiele elementen van een contract

alle elementen waaraan partijen een doorslaggevende betekenis toegekend hebben

schenking is een (1/3) contract:

vormelijk contract

- komt pas tot stand door verlijden van authentieke akte tussen de partijen

handgift is een

meerzijdige rechtshandeling om niet - zakelijk contract

subjectief plechtige contracten

contracten door partijen die contractueel afweken van het formele consensualisme

lening op interest is een

eenzijdig contract

zakelijk en onder bezwarende titel

pand en hypotheekcontracten zijn x maar toch y want z

pand en hypotheekcontracten zijn eenzijdige contracten maar toch onder bezwarende titel want ze staan doorgaans tegenover het toekennen van een lening of krediet waarvan ze de nakoming waarborgen

raamcontract

contract waarbij de partijene de algemene principes overeenkomen waarbinnen zij later uitvoeringscontracten zullen sluiten

- kader voor latere individuele contracten

Het aleatoir karakter van een contract

Het aleatoir karakter van een contract betekent dat de prestatie of tegenprestatie onzeker is en afhangt van een onzekere toekomstige gebeurtenis. Dit komt vaak voor bij overeenkomsten zoals verzekeringen of kanscontracten, waar de exacte verplichtingen pas duidelijk worden door een externe factor.

accesoir contract

een contract waarvan het geldige bestaan, de overdracht en het tenietgaan afhankelijk zijn van het geldige bestaan, de overdracht of het tenietgaan van een ander contract - het hoofdcontract

persoonlijke zekerheid

breidt het verhaalsvermogen van de schuldeiser uit door hem toe te laten een schuldvordering ten uitvoer te leggen op het vermogen van een derde (niet-schuldenaar)

zakelijke zekerheidsrechten

versterken het verhaalsrecht van de schuldeiser op een of meer goederen door aan de schuldeiser een recht van voorrang toe te kennen op de verkoopopbrengst van die goederen in geval van gedwongen tenuitvoerlegging

pand, hypotheek en retentierecht

contract intuitu personae

gesloten omwille van de persoon of persoonlijke kwaliteiten van de persoon van de medecontractant

oordelen vanuit gemeenschappelijke bedoelingen

-niet overdraagbaar

-dwaling omtrent de persoon hier gezien als hoofddwaling

-plaatsvervulling niet aan de orde

maatschap

contract waarbij twee of meer personen zich verbinden om hun inbrengen in gemeenschap te brengen, met het oogmerk aan haar vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel uit te keren of te bezorgen

4:1 WVV

aflopend contract

contract dat door een eenmalige prestatie is uitgevoerd

vb. Koopcontract

duurcontract

vergt opeenvolgende, periodieke prestaties vanwege één of beide contractpartijen

vb. Huur

contact van onbepaalde duur

contract zonder uitdovende tijdsbepaling - maximale duurtijd 99 jaar

x opzegbaar

toetredingscontract

contract dat vooraf eenzijdig is opgesteld door de ene partij

en waarbij de andere geen invloed heeft op de inhoud ervan

vooral B2C vb. energievoorziening, publiek transport..

verschil tussen opzeggingsbeding en een schadebeding

1 een schadebeding leidt niet noodzakelijk tot de beëindiging van het contract maar wel tot een (secundaire) verplichting tot schadevergoeding

2 een schadebeding vindt enkel toepassing in geval van contractuele wanprestatie, terwijl een opzeggingsbeding losstaat van enige wanprestatie

alemeen rechtsbeginsel dat de eenzijdige opzegging van een contract van onbepaalde duur staaft

niemand kan ten eeuwigen dage gebonden zijn

- privaatrechtelijk verbod van slavernij

waarom is een domeinconcessie ten allen tijde opzegbaar

om redenen van algemeen belang

waarom is een medisch contract ten allen tijde opzegbaar

want aantasting van de fysieke integriteit - inbreuk op de grondrechten

beste voorbeeld opzegbaarheid op grond van een wettelijke bepaling

artikel 1794 oud BW

opzegbaarheid van aanneming

materieel consensualisme

vrijheid om de inhoud van het contract te bepalen

staat gelijk met de wilsautonomie, of ook wel contractvrijheid genoemd.

formeel consensualisme

principe dat een contract tot stand komt door loutere wilsovereenstemming tussen partijen (formele dimensie)

belangrijk onderscheid tussen goederenrecht en verbintenissenrecht met andere woorden, tussen persoonlijke en zakelijke rechten

materieel consensueel - niet mogelijk bij zakelijke rechten want numerus clausus

Suppletieve karakter van regels uit het BW

Het suppletieve karakter van de regels uit het Burgerlijk Wetboek (BW) betekent dat deze regels slechts van toepassing zijn als partijen zelf niets anders hebben afgesproken. Suppletieve regels vullen dus de leemtes in overeenkomsten of rechtsverhoudingen op wanneer partijen geen specifieke afspraken hebben gemaakt.

Feitelijke contractsdwang

wanneer een persoon in feite geen andere mogelijkheid heeft dan een contract te sluiten indien hij aan de minimale levensstandaard wil beantwoorden

vb. watercontract

juridische contractsdwang

juridisch verplicht om een contract te sluiten

vb. burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering wanneer men een voertuig in het verkeer brengt

wet van 10 mei 2007

regelt gevallen waarin discriminatie verboden is

discriminatie: ongeoorloofd verschil in behandeling

vb. Ook een verzekering voor een 18 jarige jongeman

weigering om een contract te sluiten kan rechtsmisbruik uitmaken wanneer

het gebruik van de vrijheid om geen contract af te sluiten wordt uitgeoefend op een manier die kennelijk de grenzen van de normale uitoefening van die vrijheid door een bedachtzaam en zorgvuldig persoon te buiten gaat

regels van dwingend recht zijn

regels waarvan men niet contractueel mag afwijken ter bescherming van een door de wet zwakker geachte contractspartij

regels van openbare orde mag men ook

niet van afwijken om niet te raken aan de 'wezenlijke belangen van de staat of van de gemeenschap'

klassieke voorbeelden van regels van openbare orde in het verbintenissenrecht

1. tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer en de architect

Art. 1792 oud BW

2. Gerechtelijke termijnen van respijt

Art. 5.201 BW

er kan slecht spraken zijn van wetsontduiking wanneer

1. de regels van dwingend recht zijn

2. partijen de dwingende regel proberen te ontgaan door gebruik te maken van een rechtsfiguur die het verboden resultaat indirect bewerkstelligt

3. Indien het ontduikinsopzet kan worden aangetoond of blijkt uit de omstandigheden

fundamenteel onderscheid in de goede trouw

subjectieve en objectieve

subjectieve goede trouw

peilt naar de kennis die een bepaalde persoon heeft of geacht wordt te hebben van een bepaald feit en waaraan het recht bepaalde gevolgen verbindt.

normatieve kennis van de derde

houdt in dat de derde misschien geen kennis had van bepaalde feiten, maar wel kennis behoorde te hebben van die feiten.

objectieve goed trouw

legt een gedragsregel op aan partijen. Verweven doorgeen drie functies:

1. Het aanvullen van de contractueel rechten en plichten van de partijen met elementen die ze niet uitdrukkelijk noch stilzwijgend hebben bedongen

2 De verplichtingen die gelden in het kader van de uitoefening van rechten en verplichtingen (matigende werking) = contractuele toepassing van het verbod van rechtsmisbruik

3. de rol die ze speelt bij de interpretatie van contracten, en dus de draagwijdte van de daaruit voortvloeiende rechten en verplichtingen (interpretatieve werking)

handeling zonder enig legitiem motief

Oudste geval van rechtsmisbruik: uitoefenen van een recht met de enkele bedoeling om aan een derde schade toe te brengen

rechtsverwerking

vanuit de rechtspraak ontwikkelde rechtsfiguur waarbij de titularis van een recht het recht verliest om dit uit te oefenen wanneer hij een houding anneemt die objectief onverenigbaar is met de uitoefening ervan

interpratie van een contract

om de draagwijdte na te gaan, slechts aan de orde waneer de bewoordingen niet voldoende duidelijk zijn.

subsediaire interpretatieregel bij betwijfelbare gemeenschappelijke bedoelingen

beding wordt uitgelegd ten nadele van de begunstigde ervan

interpretatie pro consumentis

in B2C verhoudingen geld een afzonderlijke interpretatieregel:

contract met een consument wordt uitgelegd overeenkomstig artikel. VI.37 WER

toepassing hiervan in boek 5 met de toetredingscontracten: uitgelegd ten nadele van diegen die het heeft uitgelegd

toetredingscontract

Een toetredingscontract (of adhesiecontract) is een overeenkomst waarbij de ene partij (meestal een consument of een zwakkere contractspartij) zonder onderhandelingsmogelijkheid moet instemmen met de voorwaarden die door de andere partij (meestal een sterke partij, zoals een bedrijf of instelling) zijn opgesteld. Dit type contract wordt vaak gebruikt bij standaardovereenkomsten.

recht tussen twee vuren tijdens onderhandelingsperiode

enerzijds: behouden de partijen tijdens de onderhandelingen hun contractvrijheid

anderzijds: verplichtingen om zich tijdens de onderhandelingen niet onrechtmatig te gedragen