situering en historiek

ontwikkelingspsychologie of levenslooppsychologie

ontwikkelingspsychologie of levenslooppsychologie

de wetenschappelijke studie naar groei, verandering en stabiliteit bij mensen, van conceptie tot ouderdom, maar met een accent op de jaren tot de volwassenheid

fysieke ontwikkeling

ontwikkeling die betrekking heeft op de fysieke van het lichaam, zoals de hersenen, het zenuwstelsel, de spieren, de zintuigen en de behoefte aan eten, drinken en slaap

cognitieve ontwikkeling

ontwikkeling die betrekking heeft op intellectuele vermogens, zoals denken, leren, geheugen en probleemoplossing

sociaal-emotionele ontwikkeling

ontwikkeling die betrekking heeft op sociale relaties, interacties met anderen en op het omgaan met emoties

persoonlijkheidsontwikkeling

ontwikkeling van duurzame gedragingen en (karakter)- eigenschappen die de ene persoon van de andere onderscheiden

sociaal construct

een idee over de realiteit dat weliswaar breed geaccepteerd is, maar afhangt van de maatschappij en de cultuur op een bepaald moment

cohort

een groep mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde plek zijn geboren

normatieve gebeurtenis

gebeurtenis die zich voor de meeste individuen binnen een groep op dezelfde manier voltrekken

historisch bepaalde invloeden

omgevingsinvloeden en biologische invloeden die verbonden zijn aan een specifiek historisch moment

leeftijdsgebonden invloeden

biologische invloeden en omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor mensen in een bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar en wanneer ze opgroeien

niet-normatieve gebeurtenissen

specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van een bepaald persoon, terwijl de meeste andere mensen hier niet mee te maken krijgen

nature

erfelijkheid

nurture

omgevingsinvloeden

continue verandering

geleidelijke kwantitatieve ontwikkeling, waarbij prestaties op een bepaald niveau voortvloeien uit die op de vorige niveaus

Discontinue verandering

ontwikkeling die in aparte stappen of stadia plaatsvindt, en waarbij elk stadium gedrag oplevert dat kwalitatief anders is dan gedrag in eerdere stadia

kritieke periode

een specifieke tijdsspanne in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis de grootste - en zelfs onomkeerbare- gevolgen heeft

stimuli

prikkels, oftewel veranderingen in de uitwendige of inwendige omgeving waarop een organisme reageert

plasticiteit

de mate waarin een zich ontwikkelend gedragspatroon of fysieke structuur veranderbaar is.

gevoelige periode

een afgebakende tijdspanne, meestal vroeg in het leven, waarin mensen extra gevoelig zijn voor bepaalde omgevingsinvloeden en sterk ontvankelijk zijn voor het leren van specifieke vaardigheden

nature-nurturedebat

de discussie over de oorsprong van ons gedrag en onze eigenschappen; in hoeverre komen deze voort uit onze aanleg en in hoeverre uit onze opvoeding en leefomgeving

maturatie

het proces van het zich geleidelijk ontvouwen van voorbestemde genetische informatie

biopsychosociale verklaring

de verschillende biologische, psychische en sociale factoren elkaar wederzijds beïnvloeden