anatomie

examen

Wat is het verschil tussen anorganische en organische stoffen

• anorganische stoffen : energiearme chemische verbinding zonder koolstofwaterstofbindingen ( H2O, CO2,O2 , Mineralen)

• organische stoffen : energierijke , koolstofrijke moleculen (koolhydraten , eiwitten ,vitaminen ,..)

noem de 6 voedingsstoffen en deel ze in als brand-, bouw- of beschermende stoffen

• Brandstoffen : koolhydraten , vetten

• bouwstoffen : eiwitten , water

• beschermende stoffen : mineralen , vitamine

wat is het verschil tussen essentiële en niet-essentiële voedingstoffen ?

• essentiële voedingstoffen : kan het lichaam niet zelf aanmaken , via voeding opgenomen

• niet-essentiële voedingstoffen : kan het lichaam zelf aanmaken uit andere voedingstoffen

Hoeveel kcal leveren vetten en koolhydraten per gram ?

• vetten : 9kcal/gram

• koolhydraten: 4kcal/gram

wat is het belangrijkste energiebron voor hersencellen ?

• glucose ( enige energiebron voor hersencellen)

wat is de normale nuchtere glucose waarde bij een gezond persoon

70 tot 110 mg/dl

noem de drie groepen koolhydraten en geef voorbeelden

• monosachariden : glucose , fructose , galactose

• disachariden : maltose , sucrose , lactose

• polysachariden : zetmeel , glycogeen , voedingsvezels

wat is het verschil tussen verzadigde en onverzadigde vetzuren ?

• verzadigde vetzuren : vast bij kamertemperatuur , verhogen cholesterol , vooral dierlijke bron

• onverzadigde vetzuren : vloeibaar bij kamertemperatuur , verlagen cholesterol , vooral plantaardige bronnen

wat is de functie van cholesterol in het lichaam ?

onderdeel van celmembraan , grondstof voor galzouten , geslachthormonen , bijnierschorshormoon , te veel cholesterol verhoogt het risico op hart- en vaatziekten

Hoe worden eiwitten verteerd en opgenomen ?

• vertering : afgebroken tot aminozuren door enzymen zoals pepsine (maag) en peptidasen (dunne darm)

• opname : aminozuren worden actief opgenomen via pompen in de dunne darm en getransporteerd naar cellen via het bloed

Wat is basaal metabolisme en welke factoren beïnvloeden het ?

• Basaal metabolisme : energie nodig voor stofwisseling in rust

• Factoren : leeftijd , geslacht , lichaamsgewicht , lichaamssamenstelling , genetische factoren

welke enzymen zijn betrokken bij de vertering van koolhydraten , eiwitten en vetten ?

• koolhydraten : amylase (mond , alvleesklier)

• eiwitten : pepsine (maag ) , trypsine (alvleesklier )

• Vetten : lipase (alvleesklier ) , galzouten (emulgeren vetten)

hoe worden vetten opgenomen in de dunne darm

• afgebroken tot glycerol , vetzuren en cholesterol

• verpakt in micellen voor transport

• kleine vetdeeltjes rechtstreeks naar bloed ; grote vetdeeltjes via endocytose

• transport naar lever , vetcellen of spieren

welke excretieorganen verwijdert afvalstoffen en welke producten ?

• lever : bilirubine (via gal )

• nieren : urine (water , zouten , ureum)

• longen : CO2 en waterdamp

• huid : zweet (water en NaCI)

wat zijn de drie stappen van urinevorming in de nieren ?

• filtratie : in glomerulus (voorurine )

• resorptie : terugname nuttige stoffen ( bv. glucose , water)

• secretie : toevoegen afvalstoffen (bv.medicijnen )

Wat is het effect van alcohol op de nieren ?

• vermindert ADH-productie → minder waterresorptie → meer plassen → risico op uitdroging

noem twee deficiëntieziekten en hun oorzaak

• scheurbuik : vitamine c-tekort

• rachitis : vitamine D-tekort

wat is de rol van de lever in de stofwisseling

• verwerking van voedingstoffen

• detoxificatie (bv. alcohol , medicijnen)

wat is de rol van de lever in de stofwisseling ?

• verwerking van voedingsstoffen

• detoxificatie

• galproductie voor vertering

• opslag voor glycogeen en synthese van eiwitten

Hoe worden wateroplosbare en vetoplosbare vitaminen opgenomen ?

• wateroplosbare : direct in het bloed

• Vetoplosbare : in vetbolletjes → opgenomen via lymfe

wat is osmoregulatie en waarom is het belangrijk ?

• osmoregulatie : regulatie van water-zoutbalans door de nieren

• belangrijk :zorgt voor stabiele celomgeving ; voorkomt opzwellen of krimpen van cellen

wat zijn de functies van fosfolipiden in het lichaam ?

fosfolipiden zijn de belangrijkste bouwstenen van celmembranen en spelen een rol bij de opbouw van de dubbele lipidelaag

wat is gluconeogenese en waar vindt het plaats ?

• gluconeogenese : het proces waarbij het lichaam glucose maakt uit niet-koolhydraatbronnen ( bv . aminozuren , glycerol )

• plaats : voornamelijk in de lever , gestimuleerd door cortisol

wat is het verschil tussen macro- elementen en sporenelementen ? geef voorbeeld

• macro-elementen : nodig in hoge concentratie (bv . natrium , calcium , magnesium)

• sporenelementen : nodig in kleine hoeveelheden (bv. ijzer , jodium , zink)

welke rol spelen voedingsvezels in de spijsvertering?

• verhogen het verzadigingsgevoel

• bevorderen de darmperistaltiek en voorkomen obstipatie

• leveren geen energie omdat ze niet verteerd worden door mensen

Hoe wordt water opgenomen in het lichaam en waar gebeurt dit vooral ?

• waar : vooral in de dunne darm

• hoe : via osmose . Het lichaam neemt 99% van het aangeboden water op

wat is de functie van de alvleesklier bij de glucosehuishouding ?

• de alvleesklier regelt de bloedsuikerspiegel door insuline en glucagon af te geven

wat zijn de verschillen tussen dierlijke en plantaardige polysachariden

• dierlijk : glycogeen (opgeslagen in lever en spieren)

• plantaardige : zetmeel en voedingsvezels

Hoe worden disachariden verteerd ?

• disachariden worden gesplitst in monosachariden door enzymen

  • voorbeeld : lactose → glucose + galactose door lactase

wat is de rol van galzouten in de vertering ?

• galzouten emulgeren vetten tot kleine druppels , waardoor lipase ze efficiënt verteren

wat gebeurt er met overtollige glucose in het lichaam ?

• overtollige glucose omgezet in glycogeen of vet

waarom is vitamine K belangrijk en hoe wordt het opgenomen

• belang : nodig voor bloedstolling

• opname : gedeeltelijk aangemaakt door darmbacteriën in de dikke darm , opgenomen via diffusie

wat zijn de functies van de leverlobjes ?

• filteren en verwerken van bloed

• galproductie

• opslag van glycogeen en synthese van eiwitten

wat is het verschil tussen intracellulair en extracellulair water ?

• intracellulair : water binnen cellen

• extracellulair : water tussen cellen

Hoe worden mineralen opgenomen in het lichaam ?

• via actief transport in de dunne darm , rechtstreeks naar het bloed

Wat is de ADH en waar wordt het vermeld

• ADH: aanbevolen dagelijkse voedingsstoffen

• vermeld : op voedselverpakking

noem 2 hormonen die betrokken zijn bij de waterhuishouding en hun effect

• ADH : verhoogt waterresorptie in de nieren → minder urine

• Aldosteron : verhoogt NA+ - resoptie → indirect meer waterretentie

wat is het verschil tussen een blaasontsteking en nierfalen

• Blaasontsteking : bacteriële infectie , symptomen zoals pijn bij plassen

• nierfalen : verminderde nierfunctie

  • oorzaken : diabetes , hoge bloeddruk

    • symptomen : vochtophoping

waarom is het vetkussen rond de nieren belangrijk ?

beschermt tegen schokken en houdt de nieren op hun plaats

wat zijn de onderdelen van een nefron

• glomerulus , 1e kronkelbuis , lus van henle , 2e kronkelbuis , verzamelbuis

Hoe dragen de longen bij aan excretie

Verwijderen van CO2 en waterdamp via uitademing

welke twee soorten bloedvaten voorzien de lever van bloed en wat is hun specifieke functie ?

• poortader : voert zuurstofarm maar voedingsstofrijk bloed aan uit het spijsverteringstelsel

• leverslagader : voert zuurstofrijk bloed aan

wat is de functie van de galblaas

opslag en concentratie van gal

welke drie componenten zitten er in gal

• water , galzouten , cholesterol en bilirubine

wat is de exacte route van bloed uit de spijsverteringsorganen naar het hart

spijsverteringsorganen → poortader→ lever→ leverader→ onderste holle ader → hart

welke specifieke stoffen worden in de lever gerecycleerd

• glucose → glycogeen

• afgebroken eiwitten → aminozuren

noem alle ziekten van de lever

• hepatitis a-e , cirrose , leververvetting , alchoholische leverziekte , leverkanker , adenoom

wat is de ph van de mondholte en waarom is dit belangrijk voor amylase

ph 7 , optimaal voor amylase om zetmeel af te breken

welke twee hormonen regelen de glucosehouding en waar worden ze geproduceerd '

• insuline en glucagon : gemaakt in de alvleesklier

welke drie structuren vergroten het oppervlak van de dunne darm voor absorptie

• darmplooien , darmvlokken , microvilli

welke twee typen worden genoemd voor opname van voedingstoffen in de darm

• actief transport (bv. glucose , aminozuren)

• gefaciliteerde diffusie (bv.fructose)

welke specifieke mineralen worden genoemd als macro-elementen

natrium , kalium , calcium , fosfor ,magnesium , zwavel en chloor

welke drie disachariden en uit welke monosachariden bestaan ze

• maltose : 2x glucose

• sucrose : glucose + fuctose

• lactose : galactose + glucose

welke 3 componenten ontstaan bij vertering → dunne darm

glycerol , vrije vetzuren , cholesterol

Hoe worden kleine vetdeeltjes direct opgenomen in het bloed ?

korte vetzuren gaan rechtstreeks naar bloedvaten

welke twee stoffen regelen de glucose

insuline + glucagon

waar wordt vitamine K geproduceerd en hoe wordt het opgenomen ?

door darmbacteriën in dikke darm , opgenomen → diffusie

wat is de functie van galzouten

• emulgeren vetten tot micellen voor vertering

wat is het effect van weinig adh op urineproductie

minder waterresorptie →meer plassen →risico op uitdroging

welke 3 functies heeft vetweefsel

• energieopslag

• isolatielaag rond organen

• behoud van lichaamstemperatuur

welke monosacharide in een bouwsteen van lactose en hoe wordt het verwerkt

galactose → snel omgezet in glucose

welke 3 problemen kunnen voedingsvezels voorkomen

• overgewicht (verzadiging)

• obstipatie (water vasthouden)

• spijsverteringsproblemen

wat is het verschil tussen chemische en mechanische vertering

• chemische vertering : gebruikt enzymen (bv. amylase)

• mechanische vertering : fysieke afbraak (bv.kauwen)

welke 3 functies hebben fosfolipiden ?

• celmembraanbouwsteen

• vettransport in bloed

• emulgator in bloed

welk enzym start eiwitvertering en waar werkt het ?

pepsine - in de maag bij pH 2

waarom is de pH in de maag zo laag (pH 2)

• activeert pepsine

• doodt bacteriën

welke 4 stoffen maakt de lever aan

• gal

• albumine

• stollingseiwitten

• ureum

waar vindt secretie plaats in het nefron

2e kronkelbuis (toevoegen van afvalstoffen)

hoe wordt sucrose verteerd

gesplits in glucose+ fructose door sucrase

Waarom leidt vitamine d-tekort tot rachitis

verstoorde calciumopname → zwakke botten