les 6: Sociale psy en referentiegroepen

sociale psychologie

de wederzijdse beïnvloeding tussen een individu en een groep

sociologie

studie van het gedrag van groepen

sociale perceptie

hoe we kijken naar anderen, op basis van ‘informatie’ vormen wij ons een beeld van wat voor ‘soort’ mensen zij zijn:
- Eerste indruk
- Stereotypes
- Vooroordelen

sociale beïnvloeding

Hoe we beïnvloed worden door anderen

stereotypen

Een overdreven beeld van een groep mensen dat niet klopt met de werkelijkheid

• Vaak gebaseerd op versimpeling, overdrijving en generalisatie.

• In sommige culturen en maatschappijen gaan bepaalde stereotypen al zolang mee dat ze vele mensen ze onbewust ingeprent krijgen. 

vooroordelen

Een vooroordeel is een mening of gevoel over iemand of iets, dat gebaseerd is op een stereotype. Het is een negatieve of positieve houding ten opzichte van een groep mensen, vaak zonder dat er feiten voor zijn.

sociale beïnvloeding

druk op mensen wordt uitgeoefend om hun gedrag en/of mentale processen aan te passen.

overeenstemming, conformiteit

normen en gedrag aanpassen voor bij de rest aan te sluiten, de neiging om de manier waarop we naar iets kijken, onze meningen en ons gedrag, te veranderen in overeenstemming met de groepsnormen

volgzaamheid

de groep volgen door een soort van autoriteit

gehoorzaamheid

door autoriteit/gezag gedrag aanpassen bv politieagent

Bandwageneffect

behoren in een groep

vebleneffect

behoren tot de elite

syncratisch

samen beslissen in overleg met elkaar in de gezinscontext

referentiegroep

denkbeeldige groep die een sterke invloed heeft op de attitudes, aspiraties en gedrag van consumenten

identificatie groep

een groep waar je jezelf mee identificeert en waar je graag bij wilt horen. Je deelt hun waarden, normen en gedrag.

• Voorbeeld: Een tiener die fan is van een bepaalde band en zich kleedt en praat zoals de leden van die band.

formele groep

strikte organisatie en regels zoals een vereniging

informele groep

losse, spontane organisatie zoals een vriendengroep

primaire groep

Groepen waarmee je direct contact hebt zoals je vriendengroep of familie. Ze hebben een sterke invloed op je persoonlijkheid.

secundaire groep

groepen waarmee je minder vaak en minder intensief contact hebt, zoals collega's of leden van een vereniging.

aspiratie groep

Dit is een groep waar je graag bij zou willen horen, maar waar je (nog) niet toe behoort. Je kijkt naar deze groep op als een voorbeeld en je wilt hun waarden en normen overnemen.

• Voorbeeld: Een student die graag een baan bij een groot bedrijf zou willen en zich daarom verdiept in de bedrijfscultuur van dat bedrijf.

dissociatiegroep

Dit is een groep waar je juist niet bij wilt horen. Je verwerpt hun waarden en normen.

• Voorbeeld: Een vegetariër die negatief denkt over mensen die veel vlees eten.

Bandwagoneffect

Dit effect treedt op wanneer we iets doen of kopen omdat veel andere mensen dat ook doen. Het is alsof we op een bewegende trein springen. We willen erbij horen en niet buiten de boot vallen. Voorbeeld: Iedereen heeft een smartphone, dus jij wilt er ook een.

Vebleneffect

Dit effect is precies het tegenovergestelde van het bandwagoneffect. Hier gaat het erom dat we iets kopen om te laten zien dat we beter zijn dan anderen. We willen ons onderscheiden van de massa en laten zien dat we ons luxere dingen kunnen veroorloven. Voorbeeld: Het kopen van een dure sportwagen om te laten zien dat je succesvol bent.

Snobeffect

Dit effect lijkt op het Vebleneffect, maar is iets subtieler. Bij het snobeffect kopen we iets omdat we denken dat het exclusief is en niet iedereen het kan betalen. We willen ons associëren met een bepaalde sociale klasse of groep. Voorbeeld: Het kopen van een kunstwerk van een onbekende kunstenaar, omdat je denkt dat het over een paar jaar veel waard zal zijn.