Kaarten: MS | Quizlet

perverse effecten

effecten die tegengesteld zijn aan de oorspronkelijke bedoelingen van een handeling en die soms zelfs vernietigen

keynesiaanse spaarparadox

sparen is goed op microniveau, maar niet op macroniveau als het gespaarde niet terug id economische kringloop wordt gebracht via investeringen en consumptie -> gezinnen die sparen om zich te beschermen tegen onzekerheden van een crisis, versteken daardoor de crisis

wat zijn enkele gekende perverse effecten uit het sociologisch denken? (3)

"- Marx en het kapitalisme: ""voor alles haar eigen doodgraver"" klasse van arbeiders die ze ih leven roept zal ertoe bijdragen dat kapitalistische maatschappij verdwijnt - protestantse ethiek: is een belangrijke factor voor het ontstaan van het moderne kapitalisme, maar die ethiek wordt later door het kapitalisme verzwakt - puriteinse waarden: stimuleerden studie naar natuur, maar leiden op den duur tot inzichten die religieuze leerstellingen ondergroeven"

mattheuseffect

Mechanisme dat wijst op de middenklasse die meer vruchten plukt van sociale voordelen en diensten, zoals gezondheidszorg of onderwijs, dan de lagere inkomens voor wie ze van levensbelang zijn (en voor wie ze vaak ook bedoeld zijn).

hoe verhoudt de maandelijkse minimale uitkering in België zich tov de Europese armoedegrens? wat moeten mensen in armoede daardoor doen?

het licht 100den euro's onder de Europese armoedegrens -> mensen in armoede zijn verplicht om op zoek te gaan naar bijkomende middelen

wat zou het gevolg zijn van het afschaffen van sociale uitkeringen/bescherming?

het zou indirecte kosten voor de samenleving doen stijgen, door vb. verslechtering vd gezondheidstoestand van mensen in armoede

scheefwerken

werken in een baan die (ver) onder het opleidings- en ervaringsniveau vd werknemer ligt DOORDAT: iedereen streeft nr een zo hoog mogelijk opleidingsniveau, maar jobs vr hoger opgeleiden zijn maar beperkt beschikbaar -> veel kandidaten vallen uit de boot

middelpuntzoekende krachten - wat betekent het? - synoniem?

mensen en groepen zoeken elkaar op en werken samen = centripetale krachten -> houdt de samenleving samen

middelpuntvliedende krachten - wat betekent het? - synoniem?

mensen bestoken elkaar en sluiten elkaar uit = centrifugale krachten -> rukt het sociaal weefsel stuk

hoe verhouden middelpuntvliedende- en middelpuntzoekende krachten zich tov elkaar?

ze zijn aan elkaar tegengesteld, maar treden toch vaak samen op

donkere zijde van sociale cohesie

het maakt groepen sterk en biedt geborgenheid voor de leden van die groep, maar het sluit vaak leden op en uit (soms zelfs fysieke opsluiting; vb. sektes, gesloten etnische gemeenschappen)

tot wat leidt een te sterke cohesie binnen een groep?

minder mobiliteitskansen voor de leden (meisjes worden vb gehinderd om hogere studies te beginnen, te verhuizen, zelf een partner kiezen,...)

simplismen - wat betekent het? - voorbeeld?

ze maken het leven eenvoudiger, maar helpen niet om de maatschappelijke werkelijkheid te begrijpen, deze is veel complexer dan op het eerste gezicht lijkt vb.: verhouding tssn individu en samenleving; als een tegenstelling tussen individuele vrijheid en maatschappelijke dwang

literatuur en filosofie: de 'menselijke conditie'

mensen zijn 'in de wereld geworpen' - ze hebben zelf niet gekozen voor hun bestaan, maar mensen moeten en knn deze wereld veranderen

Simmel: wat zijn 2 drijfveren van de mens op het vlak van mode?

1) mensen willen conformeren en tegelijk 2) individueel onderscheiden van de 'grijze massa'

waarom zitten diegenen fout die enkel tegenstellingen zien tssn individu en samenleving?

omdat elk individu (onontkoombaar) deel uitmaakt van grote en kleine samenlevingsverbanden: gezin, vriendengroep, school, werkplek

op welke manier gaan we in het leven voortdurend relaties aan met anderen?

we gaan een relatie aan met mensen vanwege hun positie in de samenleving (en niet vanwege hun persoonlijkheid) (vb. je ervaart je docent niet als uniek individu met goede en slechte eigenschappen, maar vooral als lesgever)

aliënatie - wat is het? - voorbeeld

vervreemding = het behoort tot het menselijk bestaan dat onze scheppingen een eigen leven gaan leiden en zich zelfs tegen ons kunnen keren vb.: nieuwe technologieën geven ons vrijheid, maar tegelijk werken ze verslaving in de hand; consumentenvrijheid leidt tot enorme milieuverontreiniging -> bedreiging voor onze gezondheid

vervreemding volgens Marx

vervreemding van de arbeider als kenmerk van de kapitalistische productiewijze: arbeider moet aan de kapitaalbeheerder de waarde afstaan die hij toevoegt tijdens het productieproces -> arbeider vervreemdt vh product dat hij voortbrengt

Robin Crusoe

kon overleven op zijn eiland omdat hij voordien allerlei vaardigheden had aangeleerd: wie buiten de samenleving gaat staan kan dat enkel maar omdat hij/zij erin is gevoed en opgevoed

hikikomori

jongeren die zich maandenlang, soms jarenlang in hun kamer opsluiten met een pc, koptelefoon en spelconsole en resoluut weigert om mee te doen met de samenleving -> ook mensen die uit de samenleving stappen, kunnen dat alleen met behulp vh denken en spreken dat ze id samenleving hebben geleerd DUS 'uitstappers' blijven ook meespelen id samenleving

kenmerken van maatschappelijke structuren + voor wie waarschuwen sociologen tegenwoordig?

enorm weerbarstig, maat niet statisch; mensen kunnen ze veranderen (mits collectief optreden) sociologen waarschuwen tegenwoordig voor influencers en trendwatchers omdat zij de mogelijkheid van verandering overschattien

actor-factordilemma

maatschappelijke structuren vs actoren

actoren

gaat niet zozeer over mensen, maar organisaties en netwerken: vakbonden, politieke partijen, jeugdbewegingen, onderwijsinstellingen,... individuele actoren zijn vaak positioneel verbonden aan collectieve actoren

nature-versus-nature-debat

nature: genetisch materiaal dat van ouders op kind wordt doorgegeven (gaat over lichamelijke kenmerken, intelligentie en karakter) nurture: de maatschappelijke omgeving waarin een persoon opgroeit + invloed die deze omgeving heeft op de ontwikkeling van iemands capaciteiten en persoonlijkheid -> klassieke antwoord: het is een kwestie van zowel nature als nurture

wat is een teken van democratisering in het onderwijs? van wat is deze democratisering het gevolg?

de toegenomen instroom van jongeren die aan hogere studies beginnen - is het gevolg van verlagen van drempels nr het hoger onderwijs vr jongeren uit minderbegoede gezinnen

massificatie ih onderwijs

conservatieve stemmen betreuren openstellen vd poorten nr hoger onderwijs en zoeken hier de oorzaak voor daling vd kwaliteit ih hoger onderwijs, zij schrijven het toe à massificatie, die het gevolg zou zijn van democratisering

wat kunnen we concluderen over massificatie in het onderwijs volgens onderzoek?

massificatie leidde niet tot democratisering in termen van gelijke kansen, want de positie van arbeidskinderen tov andere sociale categorieën is niet verbeterd - ondanks het beleid is de sociale ongelijkheid gebleven!

welke soorten drempels zijn er in de samenleving?

wettelijke, reglementaire, informatieve, dispositionele, situationele en institutionele drempels

wat bedoelen we met: de samenleving heeft ook kenmerken die als beperkingen worden ervaren

we bedoelen niet alleen expliciete verboden en geboden in de vorm van wetten en reglementen, maar ook sociale krachten verkleinen of vergroten de sociale speelruimte van mensen

institutionele en situationele drempels - waar doen ze zich voor?

knn zich voordoen aan de kant vd dienst of vd potentiële gebruiker & knn slaan op de verbinding tussen beide

institutionele en situationele drempels: waar gaat het over aan de kant van de dienst?

omstandigheden & procedures die potentiële deelnemers uitsluiten van of ontmoedigen tot deelname vb. fysieke onbereikbaarheid (trappen en geen liften), manier waarop dienstverlening gebeurt (talenkennis) en tijdstip of frequentie vd openingsuren

hoe kunnen hulpverleners, door hun gedrag of uiterlijk optreden? (institutionele en situationele drempels)

als vraagverschrikkers (als poortwachters)

institutionele en situationele drempels: waar gaat het over aan de kant van de potentiële gebruiker?

er zijn drempels die voortkomen uit concrete levensomstandigheden, zoals gebrek aan geld, transport of kinderopvang

dispositionele drempels

drempels gebaseerd op attitudes of percepties tav bijvoorbeeld 'leren' en 'school' -> knn ertoe leiden dat mensen de behoefte aan een of andere voorziening niet ervaren of dat ze die niet willen vragen en opnemen, ookal hebben ze er recht op

filosofie: 'eindige vrijheid' - illustreer adv voorbeeld

verkeersregels: dat we voor een rood licht moeten stoppen, betekent meteen dat we kunnen doorrijden wnr het licht groen wordt -> tweeslachtigheid van de samenleving: beperkingen zorgen voor vrijheid!!

voordelen van routines in de samenleving -> wnr is samenleven onmogelijk?

we moeten niet bij iedere ontmoeting opnieuw uitvinden hoe we ons moeten gedragen, het komt vanzelf -> samenleven is onmogelijk zonder een zekere voorspelbaarheid vh handelen, zodat we knn vooruitlopen op het gedrag van anderen

uit wat blijkt dat we als mens heel vertrouwd zijn met scenario's van het samenleven + vb.

blijkt wanneer ze niet meer worden gerespecteerd vb. war iemand vrolijk liederen zou zingen tijdens een begrafenis

solidariteit VS strijd

het complexe samenspel van deze beide krachten houdt de samenleving 'samen' en 'levend' -> conflict en consensus zijn id maatschappelijke werkelijkheid sterk verweven (vb. wnr groepen met elkaar in conflict -> wnr oorlog worden nationalistische gevoelens sterk aangewakkerd)

wat kan binnen groepen leiden tot een interne machtsstrijd?

verschillende opinies over hoe met het conflict moet worden omgegaan

onder welke voorwaarden wordt de samenhang van de groep bij conflicten niet bedreigd? (2)

- conflicten spelen zich af binnen een gemeenschappelijk kader - volgens bepaalde regels

hoe kunnen we solidariteit zien binnen een samenlevingsverband?

als een bindmiddel, cement voor de nodige sociale cohesie

solidariteit

het verwijst naar wat een groep, een organisatie, een samenleving samenhoudt, solide maakt, een identiteit geeft

welk soort solidariteit houdt onze samenleving bij elkaar? + leg uit

'koude', structurele solidariteit; heeft een veel ingrijpendere en langdurigere impact op ons leven = structurele mechanismen die in de samenleving zijn ontwikkeld om het samenleven te bevorderen

wat is een voorbeeld van structurele solidariteit?

grootschalige arbeidsdeling: voor álles zijn we op anderen aangewezen (bakkers zorgen voor ons brood, wegenbouwers en piloten voor onze mobiliteit, leerkrachten bieden ons informatie, ....)

tot wat hebben doorgedreven vormen van arbeidsdeling geleid? -> naar wat verwijs deze term? -> met wat gaan maatschappelijke welvaart samen in onze moderne samenleving? hoe noemen sociologen dit?

'veralgemeende afhankelijkheid'; verwijst ernaar dat we zonder onze netwerken niet zouden overleven id moderne samenleving gaat maatschappelijke welvaart samen met individuele hulpeloosheid - sociologen: paradox van de individualisatie

wanneer werd het indrukwekkendste systeem van structurele solidariteit ontworpen en ingevoerd? hoe heet het?

sociale zekerheid (ruimer: sociale bescherming) - na WOII

horizontale inkomensherverdeling + vb.

herverdeling van inkomen tussen mensen of huishoudens met een vergelijkbaar bruto-inkomen, maar met verschillende behoeften of omstandigheden vb. transfers van wie het beter heeft naar wie het moeilijker heeft, van gezonde mensen naar zieke mensen (ziekteverzekering), van fitte mensen naar mensen met een beperking (invaliditeitsuitkering) ...

overheidsmiddelen worden gefinancierd door belastingen - wat wil dit zeggen voor ouders die hun kinderen niet naar de universiteit kunnen sturen? -> hoe noemen we dit effect?

zij betalen mee voor de universitaire studies van kinderen uit beter gegoede gezinnen (wie wel naar de universiteit gaan) = mattheuseffect

mechanische solidariteit -> in welk soort samenlevingen overheerst deze? illustreer

overheerst in traditionele samenlevingen met beperkte arbeidsdeling en een relatief eenvoudige sociale structuur -> beroepen overgedragen van vader op zoon -> ouders kozen huwelijkspartners -> relaties en verplichtingen duidelijk omschreven -> individuele en collectieve bewustzijn vallen grotendeels samen (men was wat men betekende vr de gemeenschap)

organische solidariteit -> in welk soort samenlevingen overheerst deze?

overheerst in moderne samenlevingen met complexe arbeidsdeling = mensen steeds afhankelijker van elkaar (samenleving dringt dit op)

collectieve bewustzijn (Durkheim)

samenleven wil zeggen dat we ons opgenomen voelen in een bovenindividueel verband, het besef dat we samen met anderen een gemeenschap vormen en daarom moreel verplicht zijn de eisen van de gemeenschap te honoreren

collectieve bewustzijn in een moderne samenleving

heeft minder greep op individuen omdat staat en godsdienst gescheiden raken (godsdienst wordt vervangen door nieuwe, uiteenlopende betekenisgevers) -> alsmaar moeilijker om noodzakelijke maatschappelijke samenwerking te organiseren

welke sociale fenomenen hebben de traditionele normen van solidariteit onder druk gezet?

- individualisering - lossere banden met traditionele instituties - ingrijpende veranderingen in het arbeidsbestel - ontstaan van alternatieve vormen van solidariteit

sociale fenomenen die traditionele normen van solidariteit onder druk hebben gezet: INDIVIDUALISERING

er is geen dominant cultuurpatroon meer dat de eigen waarden, normen en gedragspatronen vd sociale klassen en andere groepen overkoepelt -> id mate dat er nog gem. geheel van waarden en normen bestaat, schrijft dat niet meer exact en dwingend voor wat we moeten doen

sociale fenomenen die traditionele normen van solidariteit onder druk hebben gezet: LOSSERE BANDEN MET TRAD. INSTITUTIES

vrijwel iedereen leefde vroeger binnen een zuilengemeenschap ('katholiek', 'socialist', 'liberaal' en dit 'voor het leven') -> het handelen van mensen kan minder dan vroeger voorspeld worden obv groeperingen waartoe ze behoren -> meer diverse samenleving

sociale fenomenen die traditionele normen van solidariteit onder druk hebben gezet: INGRIJPENDE VERANDERINGEN IH ARBEIDSBESTEL (leg uit adhv voorbeeld)

veel ongeschoolde en laaggeschoolde arbeiders die in fabrieken werkten, zijn vervangen door een groeiende groep van bedienden - vandaag worden ze 'kennismedewerkers' genoemd -> invoeren van 'eenheidsstatuut voor arbeiders en bedienden'

sociale fenomenen die traditionele normen van solidariteit onder druk hebben gezet: ALTERNATIEVE VORMEN VAN SOLIDARITEIT (voorbeelden)

nieuwste sociale bewegingen, netwerken van vrienden en latrelaties

tot wat leidt nationalisme? (2)

- zo een grote identificatie met de 'eigen volksgemeenschap' dat de leden ervan blind worden voor wat zich daarbuiten afspeelt - men stereotypeert de kenmerken vd eigen gemeenschap tot eigenschappen en die van de andere gemeenschappen tot gebreken

verklaar waarom conflicten binnen een samenlevingsverband nodig zijn?

ze schenken een samenlevingsverband de dynamiek om te veranderen en zich in een vernieuwde vorm te reproduceren

sociologen zijn het niet eens over het nut en belang van conflicten -> progressieven? -> conservatieven? -> reactionairen? -> revolutionairen? welke treffen we het frequentst aan?

- progressieven: het kan altijd nog beter - conservatieven: vinden de toestand het best zoals hij nu is - reactionairen: verlangen terug naar de premoderne tijd - revolutionairen: vinden het huidige maatschappelijke gebouw maar niks en kijken ernaar uit om het van de grond af opnieuw op te trekken -> progressieven en conservatieven = frequentst

functionalisten (strijd en conflict) -> hoe worden zij ook genoemd? -> uitgangspunt? -> hoe wordt de samenleving voorgesteld?

- = ordesociologen - uitgangspunt: alles wat bestaat id samenleving levert een bijdrage tot haar bestaan en voortbestaan - de samenleving voorgesteld als een systeem dat naar evenwicht streeft en elk conflict en elke afwijking vd norm negatief zijn negatief, omdat ze het voortbestaan van het geheel bedreigen

conflictsociologie (strijd en conflict) -> wat beklemtonen zij?

beklemtonen dat conflicten inherent zijn à samenlevingen

klassenconflict

(meest bestudeerd binnen sociologie - Marx) dynamiek vd samenleving valt samen met de strijd tussen twee klassen met onverzoenlijke belangen: proletariaat vs burgerij / werknemers vs werkgevers

wat betekent het dat de klassenstrijd vandaag de dag geïnstitutionaliseerd is?

deze grijpt plaats binnen het georganiseerde sociaal overleg, tussen vakbonden en werkgeversorganisaties - met toenemende inmenging vd OH

welke tegenstellingen worden geregeld binnen het Belgische bestel?

- levensbeschouwelijke - sociaaleconomische - taalpolitieke - communautaire tegenstellingen

oorlogen

vormen het ultieme conflict tussen grote sociale gehelen (natiestaten); om greep te verwerven op schaarse natuurlijke bronnen, interne spanningen onderdrukken, territorium onder controle krijgen, ... door aandacht te verleggen nr een externe vijand

individuele conflicten

we worden hier dagelijks mee geconfronteerd

belangenconflict -> wat is het? -> met wat kan dit samenvallen? maar hoeft niet!

- is wnr in een situatie van relatieve schaarste twee actoren dezelfde sociale goederen opeisen - kan samenvallen met waardenconflict, maar niet noodzakelijk

waardenconflict -> wat is het?

de ene actor wil, gedreven door de sterke overtuiging vh eigen morele gelijk, aan de andere actor zijn eigen opvattingen, waarden en normen opleggen

hoe staan waardenconflicten en belangenconflicten niet los van elkaar?

- waardenconflicten zullen pas goed worden besproken wnr ook belangentegenstellingen meespelen of - belangenconflict wordt toegedekt door een waardenconflict omdat het netter staat om voor verheven waarden te strijden

manifest conflict

= een open conflict: zichtbaar voor de actoren en de toeschouwers vb. oorlog, staking, politiek debat

latent conflict -> wat is het? -> met wat kan je het vergelijken?

suddert onderhuids, wordt niet waargenomen door de betrokkenen en zeker niet door de buitenstaanders (wordt manifest wnr het zichtbaar wordt) vergelijk: vulkaanuitbarsting na maandenlang ondergronds gegrom

functionele conflicten -> wat wat dragen deze bij? -> wat gaat gewoon door bij dit soort conflict?

- dragen bij tot de continuïteit of de groei van het samenlevingsverband - interactie tussen actoren gaat gewoon door

disfunctionele conflicten

- onderhandelingsruimte wordt gesloten en daarmee ook het vermogen om nr oplossingen te zoeken - dit conflict belemmert de vlotte werking vh betrokken verband

waarvan hangt het af of een conflict functioneel of disfunctioneel is? + vb.

positie, belangen en perceptie vd betrokken partijen vb. ontslag ve WN is mss functioneel voor de organisatie, maar disfunctioneel voor de betrokkene

conflictparadox - wat stelt deze vast?

stelt vast dat binnen samenlevingsverbanden conflicten vaak worden vermeden -> vooral zij die belang hebben bij de bestaande machts- en bezitsverhoudingen zorgen daarvoor! - toch kunnen conflicten die de bestaande verstoren, ertoe leiden dat de samenleving er wel bij vaart omdat nieuwe bronnen van sociale energie worden aangeboord. vb. emancipatiestrijd van de 'onderliggers' (arbeiders, vrouwen, etnische minderheden)

individuen gebruiken diverse middelen om conflicten te winnen, hoe zijn deze middelen gebonden?

positioneel: wie meer macht heeft, heeft gemakkelijker toegang tot massamedia, onderwijsinstituties en tot rechtspraak - minder machtige mensen ervaren meer drempels om hun stem te laten horen (kennen vaak hun rechten niet & onbekend met juridische procedures)

hoe zag men ongelijkheid enkele decennia geleden?

het werd beschouwd als een goede zaak voor de economie en dus voor de samenleving aangeprezen

tegenwoordig: aandacht voor stukmakende gevolgen van ongelijkheid

economische crisis (2008), hoge werkloosheid & enorme jeugdwerkloosheid, verarming van middenklasse, ...

in welk soort landen komen veel meer sociale problemen voor? + vb. bij welk soort landen zien we het omgekeerde? + vb.

in landen met een hogere inkomensongelijkheid (VS & VK) lagere inkomensongelijkheid (Scandinavische landen, maar ook BE en NL scoren niet slecht)

3 perspectieven op gelijkheid

1) juridische gelijkheid 2) gelijkheid als uitkomst 3) gelijke kansen

juridische gelijkheid (3 perspectieven op gelijkheid)

het probleem is opgelost wanneer iedereen formeel dezelfde rechten heeft - alle mensen vertrekken gelijk en de achterstand die ze doorheen hun leven oplopen, heeft te maken met de risico's van het leven

gelijkheid als uitkomst (3 perspectieven op gelijkheid)

het beschrijft een staat waarin mensen ongeveer dezelfde materiële rijkdom en hetzelfde inkomen hebben, of waarin de algemene economische omstandigheden van hun leven hetzelfde zijn - bereiken van gelijke resultaten omvat overdracht van inkomen of vermogen van rijkere nr armere individuen, of nemen van andere maatregelen om gelijkheid van omstandigheden te bevorderen (positief discrimineren van armeren & negatief discrimineren van rijkeren)

gelijke kansen (3 perspectieven op gelijkheid)

= meer eigen à de moderne samenleving mensen hebben gelijke rechten bij hun geboorte, maar daarmee gaan geen gelijke middelen gepaard (heeft te maken met 'toegewezen kenmerken': gender, etnische herkomst en het sociale milieu)

wat zal proberen om drempels te slechten of weg te werken?

een structureel beleid

er hangt een sluier over elke realiteit, welke opdracht hebben wetenschappers? wat is hun droom?

minstens het tipje van de sluiter op te lichten, hun droom is de werkelijkheid helemaal te ontsluieren = proces van onttovering

proces van onttovering: hoe verliep de wetenschappelijke belangstelling?

1) ver verwijderde fenomenen: sterren (heliocentrische theorie Copernicus, ondersteund door Galilei) 2) nabijere werkelijkheid: eerst de dode natuur (Newtons wet vd zwaartekracht) en daarna de levende (Linnaeus' nomenclatuur & classificatie v mensen en dieren; Darwins evolutieleer) 3) sociologie: bestudeert de samenleving waarin de mensen leven (1893 = erg laat) 4) psychologie & psychiatrie: innerlijke van de mens (Freud 1900)

wat is een mogelijke verklaring voor het feit dat de sociologie zo laat tot leven kwam?

de ruimte voor een eigen wetenschap van de samenleving kwam er pas toen die omgeving in vraag werd gesteld en niet langer als een goddelijke of natuurlijke ode werd ervaren; pas dan konden wetenschappelijke verklaringen de rol overnemen van mythen en goden

vanaf wanneer (geen datum) werd de sociologie voorwerp van onderzoek en beleid? wat moest daarvoor eerst gebeuren volgens Weber?

Weber: eerst Entzaübering der Welt zodra mensen de samenleving zagen als door hen gemaakt en dus ook als 'maakbaar' -> voorwerp van oz en beleid

hoe kunnen we dit proces dat de sociologie kenmerken? wat speelde hierbinnen een belangrijke rol?

het was een proces van lange duur, waarbinnen de Franse Revolutie en de industrialisering een belangrijke rol speelden

de Verlichting - wat is het? - wnr? - doel?

een (hoofdzakelijk) Europese beweging van intellectuelen in de 18 de eeuw die ht gebruik van de rede willen bevorderen (een rede die enkel steunt op feiten)

waarvoor stonden de filosofen van de verlichting? waartegen ageerden zij sterk? voor wat pleitten zij als eersten?

- voor de bevordering van wetenschap en intellectuele discussie - ageerden sterk tegen bijgeloof, mythen, goddelijk gezag & absolutisme - pleitten als eersten voor Grondrechten van de Mens

eerste mens- en maatschappijwetenschappers VS filosofen

- eerste mens- en maatschappijwetenschappers: in hoge mate gefascineerd door de successen van de (toenmalige) natuurwetenschappers - filosofen: stelden steeds dezelfde vragen en bedachten gelijkaardige antwoorden

August Comte - hoe wordt hij vaak genoemd? - wat wou hij scheppen? - hoe ging dit in zijn werk?

= vader van de sociologie - wou een wetenschap van de samenleving scheppen naar het beeld vd natuurwetenschappen - door maatschappelijke verschijnselen waar te nemen en te ordenen en uit die waarnemingen wetten formuleren

"Comte: ""Savoir pour prévoir afin de pouvoir."""

enkel wnr we de wetten kennen die de samenleving beheersen, kunnen we die samenleving veranderen

hoe noemde Comte eerst de wetenschap van de samenleving?

"""physique sociale"" of sociale fysica"

in welk jaartal treffen we voor het eerst de benaming 'socioloog' aan?

1888

klassieke sociologie: welk inzicht?

dat de maatschappelijke werkelijkheid onmogelijk volledig begrepen kan worden via de natuurwetenschappelijke methode

Verstehende Methode - door wie? - met wat moeten we volgens hem ook rekening houden? - wat proberen we dus via 'Verstehen' te begrijpen?

wie: Weber we moeten ook rekening houden met de betekenis van het sociaal handelen - die kan enkel worden achterhaald door te vragen nr de motieven die mensen tot handelen aanzetten of hen daarvan weerhouden -> via 'Verstehen' proberen we te begrijpen wat de zin is van het sociaal handelen en van de samenlevende mens