MPA

carcinoom

epitheel

sarcoom

steun en bindweefsel

adeno-

klier(buisjes)

Tumorstroma

gebied tussen tumorcellen → heeft invloed op groei tumor

anginogenese

vorming bloedvaten door tumor

anginogenese remmers

VEGF (behoren tot -mab)

4 soorten systeemtherapie

chemo (cytostatica)

doelgericht

hormoon

immuun

neo-adjuvant

voor operatie

adjuvant

na operatie

concomitant

bestraling en chemo versterken erlkaar

Chemo werking

werkt op celdeling (snel delende cellen)

verschillende middelen verschillende fases celdeling

Goldie-Coldman

kankercellen genetisch instabiel → gevoelig voor chemo → middelen combineren

cell kill hypothese

chemo dosisdensiteit

hoe dicht je op elkaar chemo kan geven

doelgericht werking

grijpt aan op moleculaire drivers, kankercellen maken liganden die een hele cascade in gang zetten → therapie kan receptor of intracellulair aanslaan waardoor alles stilvalt

doelgericht medicijnen

-mab → ligand/receptor niveau, monoclonale antilichamen (block, flag, deliver)

-ib → intracellulair (Tyrosine kinase inhibitors)

doelgericht dosis

niet hoger doseren want t werkt wel of niet → uiteindelijk ook resisstentie

doelgericht vormen

VEGF(endothelial), EGFR(long, colon, hoofdhals), BRAF(melanoom)

hormoon werking

remmen hormonen → alleen geschikt tumoren die hormoonafhankelijk zijn

hormoonafhankelijke tumoren

borst, prostaat, schildklier

hormoontherapie borstcel werking

als er meer receptoren op een borstcel zit kan er te veel DNA stimulatie zijn

hormoontherapie oestrogeen (2)

blokeren oestrogeenreceptor

verlagen oestrogeenspiegel

blok oestrogeenreceptor

anti-oestrogeen, SERM selectief

Tamoxifen → competitie met oestrogeen (premenopauzaal minder baat want die heeft fucking veel oestrogeen)

verlagen oestrogeenspiegel

aromataserememmers → aromatase veranderd androgenen in oestrogeen dus die wil je blokken

immuun werking

eigen afweer stimuleren om kankercel aan te vallen

immuun aangrijping

op CTLA-4 → CTLA4 van Tcel kan binden met DC waardoor de Tcl wordt geinactiveerd, dus blokeren hiervan zorgt dat de tcel zn werk doet

op PD-1 → PD1 en PDL1 zijn ook inhibitoire connectie, dus het blokkeren hiervan zorgt dat de DC wel de kanker vermoord

Aspiraat

losse cellen en brokjes → binnen 1 dag

botbiopt

beenmerg in botverband → 5 dagen

cytogenetica

structurele en numerike afwijkingen

moleculaire diagnostiek

translocaties (FISH)

mutaties (PCR)

pancytopenie

tekort alle bloedcellen → alles zit vast in beenmerg → leukemie zorgt voor mindere aanmaak

hoge leukocyten en hoge LDH

tumorlyse → veel afvalstoffen, slecht voor nieren

AML (acute myeloide leukemie)

toename immature myeloide cellen (ongecontroleerde proliferatie en differentiatie)

Non-Hodgkin lymfoom klinisch beeld

zwelling lymfeklieren (niet pijnlijk), koorts, nachtzweten, gewichtsverlies, jeuk, vermoeidheid

Non-hodgkin agressief

diffuus groeiend in klieren, grootcellig, gevoelig chemo

Non-hodgkin indolent

foleculair groeiend, klein cellig, langzaam beloop, weinig gevoelig chemo, vaak verder stadia

b-symptomen/klasse

symptomen koorts, nachtzweten, 10% gewichtsverlies in 6maanden

Retuximab

immuun → CD-20 remmer

Pembrolixumab

immuun → PD1/PDL1 remmer

CAR-T

cellen uit patient en aanpassen om sterker te maken

fotonen

indirecte stralingschade → veroorzaakt ionisaties in weefsels waarbij vrije radicale worden veroorzaakt

fractionering

standaard/conventioneel of fractionering

hypofractionering

minder vaak maar hogere fractiedosis

BIRADS calssificatie

waarschijnlijkheidsgraad voor maligniteit mamma

Karnofsky-performance score

hoe goed je nog kan leven (0-100)

Histologisch biopt vs cytologische puncti

histologisch maakt onderscheid tussen in situ en invasief

vet maakt

oestrogeen

c of p bij TNM classificatie

c = klinisch geconstateerd

p = pathologisch

M1 is altijd

stadium 4

Neuronen chemo

neuronen zijn langzaamdelend maar wel gevoelig omdat de chemo in de uitendes van de neuronen gaat zitten dus je gevoel daar vergaat

Eindstandige stom

makkelijk aan te leggen en voor altijd

dubbelloops stoma

iets tijdelijk, darm als bij de embryologie dr uit en dan een gaatje

stereotactische radiotherapie

gerichte straling → hogere dosis → kan necrose veroozakens

stereotactische radiotherapie vereiste

4 of minder hersenuitzaaiingen, niet groter dan 4cm

Auerse staven

meyloide cellen (korrels)

takkenbos → APL (acute promyelocyten leukemie)

APL (acute promyelocyten leukemie)

activering fibrinolyse (levensbedreigende verhoogde bloedingsneigingen)

veel kleine stollingen → stollingsfactoren op voor echte issues

BITE

bispecifieke

bind aan de ene kant CD20 en cd3(t-cel) en vormt een brug tussen zieke en t-cellen(tcel beter dan b-cel)

Autologe stamceltransplantatie

stamcellen van zichzelf terugplanten

hierdoor kan je hogere dosis chemo geven die je stamcellen verpest omdat je daarna ze weer terugplant

Cytokine release syndroom

te veel cytokines door CAR-T cel→ remming met stereoide