Behandelingsmethodiek - 3

Indirecte observatie

data verzamelen door mensen om de client heen bevragen of vragenlijsten te laten invullen.

Directe observatie

data verzamelen. Zelf observatie doen op de groep. Bij voorkeur ook doen, zodat je een goed beeld kan vormen. Aanleidingen mee krijgen en vanuit buitenaf beter objectief kan kijken dan de mensen die middenin de groep staan.

Hypothese formuleren t.a.v. functie van het gedrag

conclusie opstellen voor de functie van het gedrag, naar aanleiding van de data die verzameld is (door de observatie).

Procedure selecteren o.b.v. hypothese

Welke antecedenten en consequenten moeten worden aangepast om gedrag te beïnvloeden.

Hypothese toetsen bij functionele analyse

d.m.v. try-out procedure, kijken welke dingen wel of niet werken. En als iets wel werkt behouden, werkt iets niet hypothese aanpassen.

Minimale data verzameling richtlijnen

1 gestructureerd interview, 1 vragenlijst, directe observatie of experimentele analyse (met beperkte categorieën)

VFP vragenlijst (vragenlijst functie probleemgedrag)

25 items die mensen in de omgeving van de cliënt invullen over het probleemgedrag. Maakt gebruik van mensen hun gevoel over het gedrag, daarom kun je het gebruiken als richting. Maar daarom is eigen observatie ook belangrijk.

Doel vragenlijst

inzicht krijgen antecedenten en consequenten. Richtinggevend voor vaststellen functie en behandeling. Kwantitatieve scores

Vragenlijsten minder bias

Vergelijking over tijd, tussen beoordelaars en situaties en binnen de schaal

Validiteit vragenlijst functie probleemgedrag

Betrouwbaarheid en validiteit verschilt sterk over de studies

Verschillende schalen VFP

aandacht (positieve bekrachtiging sociale aard), ontsnapping (negatieve bekrachtiging niet sociale aard), niet-sociaal, fysiek (vermijden van pijn niet sociaal en zelfstimulatie) en tastbaar (soms positieve bekrachtiging van sociale aard, als iemand anders jou iets geeft zoals een sticker of ipad, maar soms niet sociaal als het bijv alleen over de speen gaat).

Patroonanalyse

directe observatie, scatterplot. Beschrijvende analyse om temporele patronen van doelgedrag onder natuurlijke omstandigheden vast te stellen. Continue visuele inspectie.

Validiteit patroonanalyse

Hoewel clinici dit veel gebruiken, is er weinig onderzoek naar patroonanalyses

Antecedente en consequente gebeurtenissen in de omgeving

Beschrijvend (narratief). ABC-schema. Continu of wanneer het doelgedrag optreedt.

Categorieën patroonanalyse

Omgeving, gedrag dat daar plaats vindt, activiteiten, dag en tijd.

Noteren gedragingen patroonanalyse

Streepje als het 1-3 keer voorkomt. Kruis, 4-5 keer. Helemaal ingekleurd, meer dan 6 keer.

ABC-analyse

Observatieschema, waarin interactie tussen client en omgeving kolomsgewijs worden ingevuld. Nauwkeurig invullen (anders niet behulpzaam). Op basis van observatie of rapportage

B in de ABC analyse

Client staat centraal in de B (+ of -). Altijd gedrag van de cliënt nooit de omgeving. + gedrag wel aanwezig, - niet

Sequentie

een opeenvolging van A B en C in een ABC analyse

Setting events

motivational operations. Omstandigheden dat het probleemgedrag kunnen verergeren.

Format van hypothese t.a.v. het gedrag

Het [omschrijving van het probleemgedrag] van [persoon] wordt in stand gehouden door [positieve/negatieve] bekrachtiging van [niet] sociale aard.

Stap 1 hypothese formuleren

Resultaten van functionele analyse uitvoeren, - Overkoepelend beeld ABC-analyse. - Uitkomsten vragenlijst. - Uitkomsten interviews

Stap 2 hypothese formuleren

Samenvattend schema

Stap 3 hypothese formuleren

Kwadrant van bekrachtigers (Remington, 1991). Functies van gedrag, positief/negatief sociaal/niet-sociaal.

Stap 4 hypothese formuleren

Formuleren diagnostische hypothese.

Diagnostische hypothese

Probleem, Causale relatie en Conditie

Hypothese formuleren op basis van de VFP

Welke schalen zijn hoog? Verschil tussen de schalen? Doorvragen op items

Procedure om A te verbeteren

manipuleer antecedenten om probleemgedrag te voorkomen en alternatief/gewenst gedrag te prompten.

Procedure om B te verbeteren

leer expliciet alternatief of gewenst gedrag aan. Zelfredzaamheid en communicatie.

Procedure om C te verbeteren

verander de consequenties om alternatief en gewenst gedrag te versterken en ongewenst gedrag te verminderen. Bekrachtig gedrag en correctieve feedback

Algemene uitgangspunten

Iedereen heeft recht op een veilige (werk)omgeving. Minder intrusief naar meer intrusief

Uitgangspunten vanuit ABA (A en C)

Antecedente en consequente technieken vullen elkaar aan.

Uitgangspunten vanuit ABA (meest effectieve procedure)

Analyseafhankelijke procedures zijn effectiever dan analyseonafhankelijke procedures. Contingente procedures zijn effectiever dan non-contingente procedures. Procedures gebaseerd op bekrachtigen zijn het meest effectief.

Situatie afhankelijk

Is een functionele analyse mogelijk? Directe of indirect behandeling. Draagkracht, complexiteit en intensiteit.

Contingente procedures

je leert meer van iets als de gebeurtenissen die dicht op elkaar liggen. Dus ook als er een consequentie volgt vlak na het gedrag, leer je hier meer van.

Interventies na een abc analyse

1. Alternatief gedrag aanleren (meest gewenst). 2. Verbeter de omgeving (antecedenten). 3. Consequenten aanpassen

Procedure interventie Antecedent

Antecedente controle, fading, non-contingente reinforcement

Procedure interventie behavior

Aanleren alternatief of gewenst gedrag

Procedure interventie consequent

Extinctie, positieve oefening, time-out, responsblocking.

Procedure kwadrant van Remmington (niet uitputtend)

bij elke verschillende functie van het gedrag heb je een andere procedure

Op onderliggende principe, uitdoving

extinctie, graduele extinctie, time-out.

Op onderliggende principe, bekrachtiging

tokensyteem, differential reinforcement, premack principle

Op onderliggende principe, bestraffen

positieve oefening, negatieve oefening, responscosts, etc