Seminarium 3 - fizjologia cyklu

W jakim wieku jest okres pokwitania?

11-14 lat

Jakie początkowo mogą być cykle?

Nieregularne

Menarche

Okres, kiedy pacjentka zaczęła miesiączkować

Czym jest przekwitanie

Wygaszanie funkcji hormonalnej jajników - wydłużanie się i zanikanie cykli płciowych w wieku 45-55 lat

Fitoestrogeny (3)

• Naturalne lub syntetyczne związki o budowie podobnej do estrogenów

• Dostępne bez recepty

• Działanie podobne do estrogenów ale słabsze

Estrogeny - terapia (4)

• Pod kontrola lekarska

• Leki na receptę

• Nadmiar może prowadzić do rozwoju nowotworów estrogenozaleznych

• Moga powodować nadkrzepliwość

Owulacja (2)

• Około 14 dnia cyklu dochodzi do pęknięcia dojrzałego pęcherzyka jajnikowego pod wpływem hormonu lutenizejącego (LH)

• Szczyt LH - dzień przed owulacją

Ciałko żółte - jaki hormon produkuje, jakie są funkcje tego hormonu? (2)

• Produkuje progesteron - hormon, który:

  • zmienia fazę wzrostowa w wydzielnicza.

  • Decyduje o utrzymaniu ciąży, spadek = wzrost ryzyka poronienia

II faza cyklu (4)

• Faza wydzielnicza, sekrecyjna, lutealna

• Błona śluzowa macicy osiąga swoja maks grubość wynoszącą 6-12mm

• Wnętrze pęcherzyka po wydaleniu komórki jajowej wypełnione początkowo jest krwią

• Następnie pęcherzyk zostaje zapełniony przez komórki luteinowe i przekształca się w ciałko żółte produkujące progesteron

Jakie zmiany zachodzą w organizmie w II fazie cyklu? (4)

• Może pojawić się PMS

• Zmiana krystalizacji śluzu

• Powiększenie się sutków

• Przed końcem II fazy (przed miesiączka) - zatrzymanie wody w organizmie

Fazy cyklu płciowego (4)

• Faza krwawienia miesiączkowego (menstruacja) - około 4 dni

• Faza I (folikularna) - faza zmiennej długości, trwa około 9 dni, faza zmienna

• Owulacja - trwa 1 dzień

• Faza II (lutealna) - faza stala cyklu, trwa zawsze 14 dni

Ból podczas miesiączki - przyczyny (4)

• Intensywne skurcze macicy

• Endometrioza

• Wzrost stężenia prostaglandyn

• Ograniczenie odpływu krwi przez szyjkę macicy

I faza cyklu (5)

• Faza wzrostowa, proliferacyjna, folikularna

• Następuje odbudowa błony śluzowej macicy

• Błona śluzowa osiąga grubość jaką miała bezpośrednio przed złuszczeniem

• Odnowa dotyczy też gruczołów endometrium

• Trwa około 9 dni

Śluz S (4)

• Estrogenozależny

• Wytwarzany w gruczołach szyjki macicy

• Umożliwia przechodzenie plemników do jamy macicy

• Rzadki, zawiera 98% wody, dużo jonów sodu, krystalizuje

Jaki jest objaw wskazujący na obecność cykli płciowych?

Krwawienie miesiączkowe

W czasie prawidłowego krwawienia następuje utrata jakiej ilości krwi?

70ml

Co stanowi 1 dzień cyklu?

Dzień w którym pojawia się krwawienie miesiączkowe

Ile przeciętnie trwa cykl?

28 dni

Faza krwawienia miesiaczkowego

1. Spadek stężenia hormonów płciowych → niedokrwienie endometrium

2. Następnie przekrwienie endometrium

• Mechanizm obkurczania najdrobniejszych naczyń krwionośnych

3. Odwarstwianie endometrium

• Dochodzi do złuszczania powierzchownej warstwy błony śluzowej macicy

• Złuszczone fragmenty tkanek są usuwane na zewnątrz wraz z krwią

• Wzmożona czynność skurczowa macicy - ból

Śluz L (4)

• Estrogenozależny

• Produkowany w całym kanale szyjki macicy

• Zatrzymuje plemniki niepełnowartościowe, uszkodzone

• Gęstszy, zawiera 90-95% wody, krystalizuje

Śluz G (4)

• Zależny od progesteronu

• Wytwarzany w dolnej części kanału szyjki macicy

• Gesty, zawiera do 90% wody, nie zawiera jonów sodu, nie krystalizuje

• Śluz typu mniej płodnego

Śluz S i L (2)

• Występują razem tworząc płodny typ śluzu

• Krystalizuje w formie liści paproci

Temperatura w godzinach porannych - faza folikularna

Nie jest podwyższona i nie przekracza 37 st

Temperatura w godzinach porannych - faza lutealna

• Jest stale podwyższona, przekracza 37 st

• Pod koniec fazy lutealnej, przed miesiączka zmniejsza się

Funkcje jajników (2)

• Hormonalna - produkcja endokrynna hormonów sterydowych (estrogenu i progesteronu wydzielanych do krwi)

• Owulacyjna - produkcja pęcherzyka Graffa

Co jest konieczne do wystąpienia fazy lutealnej?

Owulacja

Co produkuje progesteron?

Ciałko żółte w jajniku

Cykl owulacyjny:

• Koncepcja

• Brak koncepcji

• Spadek progesteronu

1. Ciałko żółte przekształca się w ciałko żółte ciążowe

2. Ciałko żółte przekształca się w ciałko białawe - zanikowe

3. Gdy następuje spadek progesteronu - pojawia się krwawienie miesiączkowe

Cykl bezowulacyjny (4)

• Cykl jednofazowy = cykl nieprawidłowy

• Endometrium pozostaje w fazie wzrostowej do końca cyklu

• Czas trwania cyklu różni się w kolejnych cyklach

• Krwawienie miesiączkowe może być bardziej obfite

Czym są spowodowane nieregularne cykle i co powodują cykle jednofazowe?

• Nieregularne cykle spowodowane: zmianami w podwzgórzu, przysadce, jajnikach

• Cykle jednofazowe = niepłodność

Przez co wydzielane są estrogeny?

Przez jajnik

Gdzie znajdują się receptory estrogenowe? (2)

• W sutkach

• W macicy

Estrogeny są wydzielanie przez jaki czas cyklu?

Przez cały czas trwania cyklu

Rodzaje estrogenu (3)

• Estradiol - obecny od podjęcia czynności hormonalnej do senium

• Estriol - wytwarzany przez łożysko w trakcie ciąży

• Estron - wytwarzany przez tk tłuszczową (ma działanie proonkotyczne)

Kiedy następuje fizjologiczny spadek estrogenów (3)

• Owulacja

• Miesiączka

• Okres okołomenopauzalny

Niedobór estrogenów (6)

• Nieregularne cykle

• Brak miesiączki

• Zmiany wsteczne w obrębie narządów płciowych (zmniejszenie jajników i macicy, atrofia pochwy)

• Uderzenia gorąca

• Zaburzenia snu

• Zespol moczowo-płciowy

Długość cyklu liczymy w jaki sposób?

Od 1 dnia miesiączki do 1 dnia następnej miesiączki

W granicach fizjologii cykl trwa?

21-35 dni

Cykle dłuższe lub krótsze niż fizjologiczne są?

Nieprawidłowe

Od czego zależy prawidłowa długość cyklu?

Od fazy zmiennej - folikularnej

W cyklu jednofazowym występuje która faza cyklu?

Folikularna

Co powodują cykle jednofazowe?

Niepłodność

Kiedy cykle jednofazowe są fizjologiczne? (2)

• Pierwsze miesiące po menarche

• Okres premenopauzalny

W której fazie cyklu i dlaczego nie powinno wykonywać się zabiegów z ciepłolecznictwa, polem elektrycznym i magnetycznym?

W drugiej fazie cyklu, ze względu na ryzyko wczesnej ciąży

W celu uniknięcia pomyłki ze wczesna ciąża co należy wykonać? U kogo nie trzeba?

• Należy wykonać test beta-hcg z krwi

• Nie trzeba u pacjentek stosujących skuteczna antykoncepcje

Co powodują zabiegi z ciepłolecznictwa?

Rozszerzenie ścian naczyń, zwiększony przepływ krwi

Bezpieczne wykonanie zabiegu - wywiad (4)

• Data ostatniej miesiączki

• Regularność miesiączek

• Przyjmowane leki - antykoncepcja

• Inne formy antykoncepcji

Co zalecić pacjentce na bolesne miesiączki (7)

• TENS

• Kinezyterapia

• Cieple okłady

• Masaż odcinka lędźwiowego

• Leki przeciwbólowe i rozkurczowe

• Kwas acetylosalicylowy

• Antykoncepcja hormonalna