mikrobiologia egzamin baza (copy)

Jaka jest najczęstsza metoda pobrania moczu na posiew?

Metoda środkowego strumienia – po dokładnym umyciu okolic cewki; pierwsza porcja do toalety, środkowa do jałowego pojemnika

Dlaczego metoda środkowego strumienia ma największe ryzyko kontaminacji?

Ponieważ flora z ujścia cewki moczowej i okolic łatwo zanieczyszcza próbkę mimo prawidłowej higieny

Kiedy pobiera się mocz przez nakłucie nadłonowe?

U noworodków, niemowląt, pacjentów niezdolnych do prawidłowego pobrania oraz przy podejrzeniu zakażenia bakteriami beztlenowymi. To najbardziej jałowa metoda

Jak pobiera się mocz u osób z cewnikiem?

Przez nowo założony cewnik (do 30 min od wymiany), po dezynfekcji – aspiracja strzykawką przez wkłucie w górną część cewnika. Nigdy z worka!

Jak pobierać mocz przy podejrzeniu gruźlicy układu moczowego?

6–12 porannych próbek przez 6–12 kolejnych dni, każda ≥200 ml.

Jak przechowywać mocz, jeśli dostarczenie zajmie >2 godziny?

W temperaturze 4°C

Kiedy najlepiej pobrać krew na posiew?

30 minut przed szczytem gorączki i przed podaniem antybiotyku

Ile próbek krwi należy pobrać?

Minimum 3 zestawy w ciągu doby (każdy: butelka tlenowa + beztlenowa).

Czy można pobierać krew na posiew z cewnika?

Nie, wyjątkiem jest diagnostyka zakażeń odcewnikowych.

Jakie są zasady dezynfekcji skóry przed pobraniem?

Alkohol 70% → po wyschnięciu powidon jodu/jodyna/0,5% chlorheksydyna → ponownie alkohol. Nie dotykać pola wkłucia po dezynfekcji.

W jakiej temperaturze transportować butelki z krwią?

W 35–37°C, aby uniknąć ochłodzenia

Ile PMR pobiera się na badania mikrobiologiczne?

2–3 ml, do jałowej probówki. Pobranie wykonuje lekarz.

Jakie są wymagania transportu PMR?

Dostarczyć w 15 minut, transport w 35–37°C, nie wolno ochładzać.

Co należy pobrać oprócz PMR w podejrzeniu ZOMR?

PMR + krew + wymaz z nosogardzieli (meningokoki)

Ile próbek kału pobiera się do badania w kierunku Salmonella/Shigella?

3 próbki w 3 kolejnych dniach, każda do podłoża transportowego. Przechowywanie w temp. pokojowej.

Jak długo można przechowywać próbkę kału do badań parazytologicznych?

Do 3 dni w temperaturze 4–10°C.

Jak pobiera się wymaz okołodbytniczy?

Rano, przed wypróżnieniem, bagietką z celofanem

Jak pobrać prawidłową próbkę plwociny?

Rano, po przepłukaniu jamy ustnej wodą; materiał musi pochodzić z dolnych dróg oddechowych, nie śliny. (zasada analogiczna do higieny przy wymazie z gardła)

Jakie materiały pobiera się w diagnostyce zakażeń DDO?

Plwocina,

BAL,

bronchoaspirat,

aspiraty z płuc,

płyn opłucnowy,

bioptaty płuc.

Czym różni się materiał BAL od plwociny?

BAL ma minimalną kontaminację florą jamy ustnej i jest pobierany podczas bronchoskopii.

Kiedy pobrać wymaz z gardła?

Rano, przed jedzeniem i przed myciem zębów, po przepłukaniu jamy ustnej wodą.

Jak pobrać wymaz z nosa?

Osobne wymazy z obu przewodów nosowych, zwilżoną jałową solą fizjologiczną.

Jak pobierać materiał przy podejrzeniu ozeny?

Zdjąć strupy przy użyciu wacika zwilżonego solą fizjologiczną

Jak przygotować przewód słuchowy do pobrania?

Oczyścić 70% etanolem.

Ile wymazówek pobiera się z ucha?

Dwie – jedna na preparat, druga na posiew; najlepiej umieścić w podłożu transportowym.

Kto może pobrać materiał przy perforacji błony bębenkowej?

Wyłącznie lekarz laryngolog.

Jak pobierać materiały płynne do badań wirusologicznych (krew, PMR, mocz, kał)?

Do jałowego pojemnika, bez podłoża.

Jak zabezpieczać materiały narażone na wysychanie (wymazy, biopsje)?

W podłożu z albuminą i antybiotykami.

W jakiej temperaturze transportować materiały wirusologiczne?

4°C.

Jaką probówkę stosuje się do krwi na PCR?

Probówkę z EDTA.

Skąd pobiera się materiał do badania grzybów skóry?

Zeskrobiny z obrzeża zmiany, gdzie są żywe strzępki grzybni.

ak pobierać materiał z paznokci?

Z granicy płytki zdrowej i zmienionej; pobrać materiał spod paznokcia i opiłki.

W jakich warunkach transportować materiał mykologiczny?

W temp. pokojowej, do 72 godzin.

Skąd pobiera się materiał z rany?

Z dna rany po opłukaniu solą fizjologiczną; najlepiej aspiracja strzykawką.

Jak pobierać materiał z ran rozległych?

Z części centralnej i z pogranicza zmiany.

Co to jest dekontaminacja?

Proces usuwania lub niszczenia drobnoustrojów, obejmuje sanityzację, dezynfekcję i sterylizację.

Co to jest dezynfekcja?

Obniżenie liczby drobnoustrojów przez ich zabicie lub dezaktywację do poziomu bezpiecznego dla zdrowia.

Czy dezynfekcja niszczy przetrwalniki?

Tylko dezynfekcja wysokiego stopnia częściowo eliminuje spory, ale nie zapewnia jałowości.

Jakie są rodzaje dezynfekcji?

Chemiczna,

termiczna,

chemiczno-termiczna,

filtracja,

promieniowanie UV.

Co to jest dezynfekcja chemiczna?

Stosowanie substancji:

chlor,

nadtlenki,

QAC,

alkohole,

aldehydy,

fenole.

Co to dezynfekcja termiczna?

Odkażanie wodą 93°C lub parą 105–110°C; brak toksyczności środków.

Co to dezynfekcja chemiczno-termiczna?

Połączenie środków chemicznych i temperatury 60°C dla sprzętu wrażliwego na wysoką temperaturę.

Kiedy stosuje się filtrację jako dezynfekcję?

Do płynów termolabilnych (antybiotyki, białka, hormony). Usuwa bakterie, grzyby, a przy małych porach także wirusy.

Jak działa promieniowanie UV?

Uszkadza DNA drobnoustrojów (dimery tyminy); najskuteczniejsze 240–280 nm; nie penetruje w głąb. (używane do dezynfekcji powietrza i powierzchni w gabinecie zabiegowym)

Co to sterylizacja?

Całkowite zniszczenie wszystkich drobnoustrojów, w tym spor, z prawdopodobieństwem błędu 1:1 000 000.

Jakie są wysokotemperaturowe metody sterylizacji?

Para wodna w nadciśnieniu (121°C, 134°C),

suche gorące powietrze (160°C/120 min; 180°C/30 min).

Jakie są niskotemperaturowe metody sterylizacji?

Tlenek etylenu,

formaldehyd,

plazma,

nadtlenek wodoru,

ozon,

promieniowanie jonizujące.

Jak kontroluje się proces sterylizacji?

Wskaźniki fizyczne, chemiczne (typy 1–6), biologiczne z najbardziej opornymi bakteriami.

Co to antyseptyka?

Dezynfekcja skóry i błon śluzowych żywego organizmu, np. przed wkłuciem.

Jakie środki stosuje się w antyseptyce?

Chlorheksydyna,

jodofory,

alkohole,

triclosan.

Co to aseptyka?

Sposób postępowania, którego celem jest zapobieganie zakażeniom tkanek i skażeniom jałowych powierzchni

Podaj przykłady działań aseptycznych.

Izolacja pomieszczeń,

odzież ochronna,

jałowe narzędzia,

kontrola zakażeń,

zapobieganie transmisji przez personel.

Czym różni się aseptyka od antyseptyki?

• Aseptyka zapobiega wprowadzeniu drobnoustrojów.

• Antyseptyka niszczy drobnoustroje już znajdujące się na skórze/błonach pacjenta.

Dlaczego biofilm utrudnia dezynfekcję?

Utrudnia penetrację środków, chroni mikroorganizmy przed chemikaliami i antybiotykami.

Jaką drogą zakaża HAV (Hepatitis A Virus)?

Drogą pokarmową (fekalno–oralną) – należy do wirusów przenoszonych drogą pokarmową.

Jaką chorobę wywołuje HAV?

Wirusowe zapalenie wątroby typu A – ostre, zwykle samoograniczające się.

Jak przenosi się HBV (Hepatitis B Virus)?

Drogą krwiopochodną, seksualną oraz wertykalną (z matki na dziecko).

Do jakiej rodziny należy HBV?

Orthohepadnavirus, wirus DNA.

akie antygeny i przeciwciała są charakterystyczne dla diagnostyki HBV?

Antygeny: HBsAg,

HBcAg,

HBeAg;

Przeciwciała:

anty-HBs,

anty-HBc,

anty-HBe.

Jaką chorobę wywołuje HBV?

Wirusowe zapalenie wątroby typu B – ostre lub przewlekłe, z ryzykiem marskości i raka wątrobowokomórkowego.

Jaka jest główna droga zakażenia HCV (Hepatitis C Virus)?

Krwio-pochodna (przetoczenia, igły, zabiegi).

Czy HCV może szerzyć się drogą seksualną i wertykalną?

Tak – możliwe są obie drogi (kontakt seksualny i przeniesienie matka–dziecko).

Jaką chorobę wywołuje HCV?

Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C – z ryzykiem marskości i raka wątroby.

Jaka jest główna zasada zapobiegania zakażeniom HCV?

Ograniczenie kontaktu z krwią – szczególnie transfuzje tylko, gdy konieczne; badanie dawców krwi.

Jak przenosi się HEV (Hepatitis E Virus)?

Drogą pokarmową, podobnie jak HAV.

Jaka jest główna droga transmisji rotawirusów?

Pokarmowa, typowo zanieczyszczone ręce/żywność; powodują nieżyt żołądkowo-jelitowy.

Jak przenosi się norowirus?

Drogą pokarmową, przez skażoną wodę/żywność oraz kontakt bezpośredni.

Które adenowirusy przenoszą się drogą pokarmową i wywołują biegunkę?

Serotypy 40 i 41 (grupa F) – szerzą się drogą fekalno-oralną.

Jak przenoszone są astrowirusy?

Drogą pokarmową, zwłaszcza u małych dzieci.

Które wirusy są typowymi „jelitowymi”?

Rotawirusy, norowirusy, adenowirusy 40/41, astrowirusy.

Które wirusy hepatotropowe szerzą się drogą pokarmową?

HAV i HEV

Który materiał kliniczny posiewa się ilościowo?

Mocz – jako jedyny w rutynowej diagnostyce jest posiewany ilościowo.

Dlaczego mocz posiewa się ilościowo?

Aby określić liczbę bakterii w 1 ml (CFU/ml) i odróżnić zakażenie od zanieczyszczenia.

Jaki wynik potwierdza zakażenie dróg moczowych?

Wysoka liczba bakterii (w zależności od metody i materiału klinicznego) w posiewie ilościowym moczu.

Do czego służy agar zwykły?

To podłoże proste, stosowane do hodowli bakterii o niewielkich wymaganiach wzrostowych.

Jakiego typu podłożem jest Columbia agar z krwią?

Podłoże wzbogacone, używane do hodowli bakterii wymagających.

Jakie bakterie wymagają agar czekoladowy?

Haemophilus influenzae, która potrzebuje czynników X i V z rozpadłych krwinek.

Jakiego typu podłożem jest Löwenstein–Jensen?

To podłoże wybiórczo–namnażające dla prątków gruźlicy.

Jak działają podłoża różnicujące?

Zawierają indykator różnicujący bakterie na podstawie reakcji metabolicznych.

Co łączą podłoża wybiórczo–różnicujące?

Cechy selektywności i różnicowania bakterii.

Co pozwalają wykryć podłoża chromogenne?

Nadają bakteriom charakterystyczne kolory zależnie od metabolizmu.

Do czego służy podłoże Mueller–Hinton?

Do wykonywania antybiogramów – oznaczania lekowrażliwości.

Czym różni się MHF (Mueller-Hinton z krwią) od MH?

Zawiera 5% krwi końskiej → dla bakterii trudniejszych w hodowli.

Do czego służy podłoże Sabouraud?

Do hodowli grzybów (kazeina, tkanki, glukoza).

Jak uzyskuje się selektywność podłoża Sabouraud?

Poprzez obniżenie pH i dodanie antybiotyków (np. chloramfenikol).

Po co stosuje się podłoża transportowe?

Aby utrzymać żywotność drobnoustrojów podczas transportu materiału klinicznego.

Do czego służy barwienie metodą Grama?

Do podziału bakterii na Gram-dodatnie (fioletowe) i Gram-ujemne (różowe/czerwone).

Jaki jest pierwszy etap barwienia Grama?

Przygotowanie i utrwalenie preparatu (rozmaz, wysuszenie, opalenie).

Co robi się po przygotowaniu preparatu?

Barwi się fioletem krystalicznym – wszystkie bakterie barwią się na fioletowo.

Do czego służy jod w barwieniu Grama?

Tworzy kompleks fiolet krystaliczny–jod, wzmacniając wiązanie barwnika.

Co dzieje się podczas odbarwiania alkoholem?

Gram+ zatrzymują barwnik, Gram– tracą barwnik wskutek uszkodzenia błony zewnętrznej i cienkiego peptydoglikanu.

Po co stosuje się barwnik kontrastowy (safranina/fuksyna)?

Aby zabarwić Gram– na różowo/czerwono; Gram+ pozostają fioletowe.

Jaki kolor mają bakterie Gram-dodatnie?

Fioletowy (zatrzymują kompleks).

Jaki kolor mają bakterie Gram-ujemne?

Różowy/czerwony (przyjmują barwnik kontrastowy).

Podaj przykład bakterii Gram+ i Gram–

Gram+ – Staphylococcus aureus;

Gram– – Escherichia coli.

Co to jest szczepionka atenuowana?

Szczepionka zawierająca żywe, odzjadliwione drobnoustroje, zachowujące immunogenność, ale niezdolne do wywołania choroby.

Jakie szczepionki bakteryjne są atenuowane?

BCG – przeciw gruźlicy, Sabin (OPV), MMR (odra–świnka–różyczka), ospa wietrzna.

Która szczepionka przeciw polio jest atenuowana?

: Szczepionka Sabina (OPV) – żywa doustna.

Jakie choroby obejmuje atenuowana szczepionka MMR?

Odra,

świnka,

różyczka.

Dlaczego szczepionek atenuowanych nie podaje się w ciąży i w niedoborach odporności?

Ponieważ zawierają żywe drobnoustroje, które mogłyby się namnażać u osoby z zaburzoną odpornością lub teoretycznie przenieść na płód.