Fizyka

Fala

Fala

Okresowe w czasie i przestrzeni rozchodzenia się drgań, któremu towarzyszy przenoszenie energii bez jednoczesnego transportu masy

Rodzaje fali

Mechaniczne (na wodzie), elektromagnetyczne (światło, fale radiowe), materii (elektronowe, atomowe), grawitacyjne (supernowe), poprzeczne (kierunek drgań cząstek ośrodka jest prostopadły do kierunku rozchodzenia się fali), podłużne (kierunek drgań cząstek ośrodka jest równolegle do kierunku rozchodzenia się fali)

Własności fali

Amplituda (A)- maksymalne odchylenie od punktu równowagi. Długość fali (lambda)- odległość pomiędzy kolejnymi powtórzeniami fali. Okres (T)- odstęp czasu pomiędzy momentami, gdy grzbiety/doliny dwóch sąsiednich fal przechodzą przez ten sam punkt. Częstotliwość (f)- ilość grzbietów/dolin, które w ciągu jednej sekundy przechodzą przez ten sam punkt. Prędkość fazowa fali (v)- prędkość z jaką porusza się fala.

Matematyczny opis fali

Fale okresowe można opisać definiując: amplitudę, długość fali, okres, częstotliwość, prędkość. Fale można także opisać rozważając ruch cząstek ośrodka, przez który fala przechodzi. Położenie cząstek ośrodka można określić za pomocą tzw. Funkcji falowe. Funkcja falowa pozwala określić nie tylko położenie, lecz także prędkość i przyspieszenie cząstek ośrodka, przez który biegnie fala w dowolnej chwili.

Zasada superpozycji

Gdy równocześnie pojawia się kilka efektów, ich wypadkowy skutek jest sumą skutków poszczególnych efektów

Fala stojąca

Powstaje w wyniku interferencji dwóch identycznych fal sinusoidalnych, poruszających się w przeciwnych kierunkach. Dla liny z umocowanymi końcami fala stojąca opisana jest wzorem: y’(x,t)=[2Asin(kA)]cos(wt). Fala stojąca charakteryzuje się ustalonymi położeniami punktów, w których amplituda drgań jest równa zeru.

Rezonans

Zjawisko, które występuje, gdy częstotliwość zewnętrznego źródła siły jest równa naturalnej częstotliwości drgań układu, co prowadzi do gwałtownego wzrostu amplitudy drgań. Oznacza to, że energia jest efektywnie przekazywana do układu.

Światło widzialne

Promieniowanie elektromagnetyczne, emitowane przez drgające elektrony w atomach, na które reaguje ludzkie oko. Długość fali światła widzialnego zawiera się w przedziale od 380nm do 780nm. Ogólnie promieniowanie optyczne ma zakres fal elektromagnetycznych od 100nm do 1mm i zostało podzielone na trzy zakresy: ultrafiolet, światło widzialne, podczerwień. W oddziaływaniu fali z materią uwidaczniają się właściwości falowe i korpuskularne.

Teoria Huygensa

Szyszków punkty czoła fali zachowują się jak punktowe źródła elementarnych kulistych fal wtórnych. Po czasie t nowe położenie czoła fali jest wyznaczone przez powierzchnię styczną do powierzchni czoła fal wtórnych.

Prawo odbicia

Kąt padania jest równy katowi odbicia

Prawo załamania

n1sin&1=n2sin&2

Polaryzacja

Określa kierunek drgań fali względem kierunku jej rozchodzenia (propagacji)

Prawo Malusa

Natężenie światła przechodzącego przez polaryzator jest powiązane z natężeniem światła podającego na polaryzator zależnością I=I0cos²& I0- natężenie fali spolaryzowanej, padającej na polaryzator, &- kąt pomiędzy kierunkiem polaryzacji fali i kierunkiem polaryzacji polaryzatora

Prawo Brewstera

Światło odbite jest całkowicie spolaryzowane dla kąta odbicia (kąta brewstera), danego zależnością tg&B=n2/n1

Światło spolaryzowane liniowo

Drgania elektryczne zachodzą tylko w jednej określonej płaszczyźnie

Światło spolaryzowane kołowo

Koniec wektora natężenia pola elektrycznego zakreśla linie śrubową wokół wektora propagacji, ruch po okręgu

Światło spolaryzowane eliptycznie

Uogólnienie polaryzacji kołowej

Doświadczenie Younga z dwoma szczelinami

Polega na przepuszczeniu przez dwie blisko siebie położone szczeliny i obserwacji obrazu powstającego na ekranie. W wyniku interferencji światła na ekranie pojawiają się jasne (maksima interferencyjne) i ciemne (minimum interferencyjne) prążki, które są wynikiem wzmacniania i wygaszania fal świetlnych. Celem doświadczenia było zbadanie natury czy światło zachowuje się jak cząstki, czy jak fale. Doświadczenie wykazało, że światło zachowuje się jak fala, zdolna do interferencji i dyfrakcji.

Interferencja

Zjawisko powstawania nowego, przestrzennego rozkładu amplitudy fali (wzmocnienia i wygaszenia) w wyniku nakładania się (superpozycji) dwóch lub więcej fal.

Interferometr Michelsona

Przyrząd optyczny służący do precyzyjnego pomiaru zmian odległości, a także długości fali lub jej zmian, który daje obraz w postaci prążków interferencyjnych. Obraz ten powstaje wskutek rozdzielenia wiązki światła na dwie wiązki, które pokonawszy drogę optyczną o różnej długości, spotykają się i interferują ze sobą. Urządzenie to składa się z lasera, dyfuzora, przepuszczalnego zwierciadła i ekranu.

Interferometr

Przyrząd optyczny, który wykorzystuje zjawisko interferencji do bardzo precyzyjnych pomiarów zmian odległości, a także długości fali lub jej zmian.

Dyfrakcja

Uginanie się fal wokół krawędzi otworu lub przeszkody (zespół zjawisk związanych z uginaniem się fal wokół krawędzi otworu lub przeszkody i interferencja fal wtórnych)

Siatka dyfrakcyjna

Układ zawierający N równoległych szczelin. Seria szczelin używanych do rozdzielenia padającej fali świetlnej na jej składowe o różnej długości fali przez przestrzenne odseparowanie ich maksimów dyfrakcyjnych. Siatkę dyfrakcyjną charakteryzują dyspersja D i zdolność rozdzielcza R.

Dyspersja

Zjawisko polegające na rozszczepieniu wiązki światła, składającej się z fal o różnych częstotliwościach na wyraźnie oddzielone od siebie fale.

Zdolność rozdzielcza

Miara zdolności układu optycznego do rozróżniania dwóch blisko siebie położonych punktów jako odrębnych obiektów. Jest ograniczona przez zjawisko dyfrakcji, co powoduje, że obraz punktowego źródła światła ma postać wzoru dyfrakcyjnego. (Wzór)

Kryterium Rayleigha

Dyfrakcyjna granica rozdzielczości określa, że dwa punkty są rozróżnialne, gdy środek obrazu dyfrakcyjnego jednego z nich znajduje się w miejscu pierwszego minimum obrazu dyfrakcyjnego drugiego. (Dwa wzory)

Dyfrakcja rentgenowska

Technika badawcza używana do analizy struktury krystalicznej materiałów. Wykorzystuje zjawisko dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego, które występuje, gdy fale rentgenowskie oddziałują z uporządkowaną strukturą atomów w krysztale. Polega na oświetlaniu próbki promieniowaniem rentgenowskim, które ulega dyfrakcji na płaszczyznach atomowych kryształu.

Warunek Bragga

opisuje warunki, przy których następuje konstruktywna interferencja promieni rentgenowskich (lub innych fal) odbitych od równoległych płaszczyzn atomowych w kryształach. Jest to kluczowy element w analizie struktury krystalicznej przy użyciu promieniowania rentgenowskiego. Określa maksima dyfrakcyjne promieniowania rentgenowskiego. 2dsin&=m(lambda)

bezwzględna wartość ładunku elementarnego

1,602*10^-19C

właściwości ładunków elektrycznych

dwa rodzaje ładunków, ładunek jest skwantowany, zasada zachowania ładunku, ładunek jest zachowany w układach izolowanych

dielektryk

izolator, substancja, w której praktycznie nie ma ładunków swobodnych

elektryzowanie przez indukcję

polega na wzbudzeniu ładunku elektrycznego w przewodniku bez bezpośredniego kontaktu z naładowanym obiektem. Gdy zbliżamy naładowane ciało do przewodnika, w przewodniku następuje przesunięcie ładunków: ładunki przeciwnego znaku oddalają się. Jeśli przewodnik uziemimy, ładunki tego samego znaku odpływają, pozostawiając przewodnik naładowany przeciwnie do ciała indukującego.

podział ze względu na własności elektryczne

izolatory (zatrzymują ładunki tam, gdzie są- nie ma przepływu), przewodniki (rozprowadzają ładunek równomiernie po powierzchni), półprzewodniki (mają własności pośrednie między przewodnikami a izolatorami), nadprzewodniki ( cechuje je bezoporowy przepływ elektronów w niskich temp.)

prawo Coulomba

siła wzajemnego oddziaływania na siebie dwóch ładunków punktowych znajdujących się w odległości r. q- ładunek [C]; r- odległość [m]; k- stała elektryczna (8,99×10 Nm²/C²); ɛ₀-przenikalność elektryczna próżni (8,85×10^-12 C²/Nm²); ɛ_r- przenikalność elektryczna ośrodka

podobieństwa między grawitacją a siłą elektrostatyczną

ta sama zależność od 1/r^2; ładunek zastępuje masę, ale ta sama zależność od iloczynu, obie siły spełniają zasadę superpozycji; teoria o powłoce 1 i 2

różnice między grawitacją a siła elektrostatyczną

siły grawitacyjne zawsze są siłami przyciągania, a siły elektryczne mogą, zależnie od znaków ładunków, być siłami przyciągania lub odpychania; jeden rodzaj masy, ale dwa rodzaje ładunku

twierdzenie o powłoce 1.

jednorodnie naładowana powłoka kulista przyciąga lub odpycha naładowaną cząstkę znajdującą się na zewnątrz tej powłoki tak, jakby cały ładunek tej powłoki był skupiony w jej środku. (należy założyć, że ładunek na powłoce jest dużo większy od ładunku cząstki, gdyż wtedy można zaniedbać zmianę rozkładu ładunku na powłoce, spowodowaną obecnością ładunku cząstki)

twierdzenie o powłoce 2.

jeśli cząstka naładowana znajduje się wewnątrz jednorodnie naładowanej powłoki kulistej, to wypadkowa siła elektrostatyczna oddziaływania powłoki na cząstkę jest równa zeru.

pole sił

pole, w którym w każdym punkcie przestrzeni występuje działanie jakiejś siły.

pole elektryczne

obszar, w którym na nieruchome ciało obdarzone ładunkiem elektrycznym działa siła elektrostatyczna (Coulomba). Pola elektryczne są wywoływane przez ładunki elektryczne lub zmienne pole magnetyczne. Jest polem wektorowym. Każdemu punktowi przestrzeni można przyporządkować natężenie pola elektrycznego, które jest proporcjonalne do siły działającej na ładunku elektryczne.

natężenie pola elektrycznego

wektorowa wielkość fizyczna opisująca siłę elektrostatyczną, z jaką pole elektryczne działa na jednostkowy ładunek dodatni umieszczony w danym punkcie przestrzeni.

strumień pola elektrycznego

miara całkowitego pola elektrycznego, które przenika przez analizowaną powierzchnię. Wartość natężenia pola jest proporcjonalna do liczby linii pola elektrycznego przypadającego na jednostkę powierzchni.

potencjał elektryczny

siła elektrostatyczna działa w układzie cząstek, między dwiema lub większą ilością cząstek naładowanych, a układowi w którym występuje, możemy przypisać energię potencjalną. Jeśli układ zmienia swoją konfigurację ze stanu początkowego do innego stanu końcowego, to siła elektrostatyczna wykonuje pracę.

potencjał (V)

energia potencjalna przypadająca na jednostkowy ładunek w wybranym punkcie pola elektrycznego. stosunek pracy, wymaganej do przesuwania ładunku Q wzdłuż linii sił pola na odległość dl, do ładunku.

napięcie U_AB

różnica potencjałów w dwóch punktach pola A i B odległych od ładunku o r_A i r_B

powierzchnia ekwipotencjalna

powierzchnia równego potencjału, czyli zbiór punktów pola elektrycznego, w których potencjał jest jednakowy

pole zachowawcze

niezależność pracy do kształtu drogi

powierzchnia Gaussa

dowolny kształt, znajdujący się w polu elektrycznym. Powierzchnia jest podzielona na małe kwadraty o polu powierzchni ΔS.

prawo Gaussa

określa związek między natężeniem pola elektrycznego w punktach na zamkniętej powierzchni Gaussa i całkowitym ładunkiem objętym powierzchnią.

kondensator

urządzenie wykorzystywane do magazynowania ładunku elektrycznego i energii elektrycznej. Składa się z przynajmniej dwóch powierzchni umieszczonych w pewnej odległości od siebie. Powierzchnie te nazywamy okładkami kondensatora.

pojemność kondensatora

miara ilości ładunku jaką należy umieścić na okładkach, aby wytworzyć pewną różnicę potencjałów między nimi. Im większa jest pojemność tym więcej potrzeba ładunku.

kondensator płaski

okładki są powierzchniami ekwipotencjalnymi. Pomiędzy okładkami istnieje różnica potencjałów U. Ładunek Q zgromadzony na powierzchni okładek i różnica potencjałów są do siebie proporcjonalne. Q=C*U

kondensator z dielektrykiem

obecność materiału izolowanego pomiędzy okładkami kondensatora wpływa na jego pojemność elektryczną. Wprowadzenie dielektryka do kondensatora zwiększa pojemność w porównaniu do kondensatora, w którym między okładkami jest próżnia lub powietrze. Dzieje się tak dlatego, że dielektryk zmniejsza siłę pola elektrycznego wewnątrz kondensatora, co pozwala na przechowywanie większej ilości ładunku przy tej samej różnicy potencjałów.

względna przenikalność elektryczna (ɛ_r)

bezwymiarowa wielkość określająca ilokrotnie przenikalność elektryczna danego ośrodka jest większa od przenikalności elektrycznej próżni.

rezystywność

(oporność) miara tego jak bardzo materiał utrudnia ładunkom przepływ. Właściwość materiału wykorzystywanego do produkcji przewodów lub innych elementów elektrycznych. Przepływ ładunku następuje tylko wtedy, gdy dwa końce przewodnika mają różne potencjały

natężenie prądu elektrycznego

wartość ładunku przepływającego w czasie dt przez powierzchnię poprzeczną przewodnika. Jest to skalar.

gęstość prądu

wektorowa wielkość fizyczna, określająca jak dużo ładunku elektrycznego przepływa przez jednostkową powierzchnię w jednostce czasu.

rezystancja

(opór) określa jak trudno jest przepłynąć prądowi przez przewód lub element i zależy od rezystywności. Właściwość przewodu lub elementu.

rezystor

używany jest do ograniczenia przepływającego prądu lub zapewnienia spadku napięcia.

prawo Ohma

empiryczny związek między natężeniem prądu, napięciem a rezystancją dla typowych elementów obwodu, takich jak rezystor. Nie ma zastosowania w innych urządzeniach, takich jak diody.

obwody prądu stałego

zbiór podzespołów elektronicznych połączonych w sposób umożliwiający założone działanie.

źródło SEM

(siła elektromotoryczna) urządzenie podtrzymujące różnicę potencjałów. wykonuje pracę nad ładunkiem, aby utrzymać różnicę potencjałów między biegunami źródła.

wartość SEM

praca przypadająca na jednostkę ładunku, wykonaną nad ładunkiem przez źródło, gdy nie następuje przepływ prądu.

pole magnetyczne

stan przestrzeni wywołany istnieniem materii o właściwościach magnetycznych. Wytwarza siłę, która oddziałuje na poruszający się ładunek elektryczny. Jest składnikiem pola elektromagnetycznego. Wielkość pól elektrycznego i magnetycznego zależą od układu odniesienia obserwatora. Na poruszający się ładunek elektryczny działa siła Lorentza. Wielkością charakteryzującą pole magnetyczne jest wektor indukcji magnetycznej.

siła poprzeczna

wytworzona przez pole magnetyczne, działa ma elektrony poruszające się w przewodniku. Ta siła musi też działać na cały przewodnik, ponieważ elektrony przewodnictwa nie mogą się z niego wydostać.

efekt Halla

wytwarzanie poprzecznego napięcia w przewodniku z prądem przez zewnętrzne pole magnetyczne, czyli wystąpieniu różnicy potencjałów w przewodniku, w którym płynie prąd elektryczny, gdy przewodnik znajduje się w poprzecznym do płynącego prądu polu magnetycznym.

prawo Biota- Savarta

jest to równanie umożliwiające wyznaczenie wartości i kierunku wektora indukcji pola magnetycznego, wytwarzanego przez przepływający prąd elektryczny. Wektor indukcji pola magnetycznego, wytwarzanego przez przewód z prądem o skończonej długości, określony jest wyrażeniem:

dipol magnetyczny

zamknięta pętla przewodnika z przepływającym prądem lub para biegunów magnetycznych w przypadku, gdy rozmiary źródła, pętli lub pary biegunów, są traktowane jako niewielkie (w granicy- znikające)

domeny magnetyczne

spontaniczne namagnesowane obszary w ferromagnetykach, w których momenty magnetyczne są uporządkowane

materiały diamagnetyczne

materiały, których dipole magnetyczne ustawiają się przeciwnie do zewnętrznego pola magnetycznego; po usunięciu pola materiały te pozostają nienamagnesowane

materiały ferromagnetyczne

materiały zawierające spontanicznie namagnesowane obszary (domeny); po usunięciu pola materiały te są nadal namagnesowane

materiały paramagnetyczne

materiały, których dipole magnetyczne ustawiają się zgodnie z kierunkiem przyłożonego pola magnetycznego; po usunięciu pola materiał nie jest namagnesowany

podatność magnetyczna

stosunek wartości indukcji pola magnetycznego wewnątrz materiału do wartości indukcji magnetycznej pola przyłożonego do materiału w danej chwili; dodatnie podatności są charakterystyczne dla paramagnetyków i ferromagnetyków (uporządkowanych zgodnie z zewnętrznym polem), ujemne podatności- dla diamagnetyków (uporządkowanych przeciwnie do zewnętrznego pola).

prąd indukowany

prąd wytwarzany w pętli

indukowana siła elektromotoryczna SEM

praca przypadająca na jednostkę ładunku, wykonaną w celu wytworzenia prądu

zjawisko indukcji elektromotorycznej

zjawisko wytwarzania prądu i SEM

prawo Faradaya dla pola magnetycznego

wartość siły elektromotorycznej ɛ indukowanej w przewodzącej pętli jest równa szybkości z jaką strumień magnetyczny przechodzący przez tę pętle zmienia się w czasie. Indukowana siła elektromotoryczna ɛ usiłuje przeciwdziałać zmianie strumienia.

reguła Lenza

kierunek indukowanej siły elektromotorycznej jest taki, że wywołany przez nią prąd zawsze przeciwdziała zmianie strumienia pola magnetycznego, która tę siłę generuje. Prąd indukowany ma taki sam kierunek, że wytwarzany przez niego własny strumień magnetyczny przeciwdziała pierwotnym zmianom, które go wywołały.

prawo Faradaya dla pola elektrycznego

zmienne pole magnetyczne wytwarza pole elektryczne. SEM jest indukowane przez zmienny strumień magnetyczny nawet wtedy, gdy ramka wewnątrz której strumień się zmienia jest hipotetyczną krzywą, a nie rzeczywistym przewodnikiem. Zmienny strumień magnetyczny indukuje pole elektryczne o natężeniu E w każdym punkcie krzywej, a indukowana siła SEM jest wyrażona wzorem:

indukcyjność

własność urządzenia określająca jego zdolność do indukowania SEM w innym urządzeniu

samoindukcyjność

zjawisko wytwarzania się SEM w urządzeniu, w którym płynie prąd. Gdy natężenie prądu przepływającego przez obwód zmienia się to zmienia się też, wytworzony przez ten prąd, strumień pola magnetycznego, przenikający obwód, więc zgodnie z rasem indukcji Faradaya, indukuje się w obwodzie SEM.

prawo Gaussa dla elektryczności

strumień pola elektrycznego przenikający przez dowolną powierzchnię zamkniętą równy jest ładunkowi elektrycznemu, zamkniętemu wewnątrz tej powierzchni. Opisuje związek pomiędzy ładunkiem elektrycznym a polem, które on wytwarza.

prawo Gaussa dla pola magnetycznego

strumień indukcji magnetycznej przez dowolną powierzchnię zamkniętą równy jest zero. Jest to równoznaczne ze stwierdzeniem, że linie pola magnetycznego są ciągłe- nie mają początku ani końca.

prawo Faradaya

zmieniający się strumień indukcji magnetycznej indukuje siłę  SEM, a przez to pole elektryczne. Kierunek siły SEM stara się zapobiec zmianom. Linie pola elektrycznego, indukowanego przez zmienne pole magnetyczne, mają kształt zamkniętych pętli, bez początku ani końca.

prawo Ampere’a-Maxwella

przepływający prąd oraz zmienne w czasie pole elektryczne wytwarza (wirowe) pole magnetyczne. Pola magnetyczne są generowane przez poruszające się ładunki lub przez zmieniający się strumień pola elektrycznego.

ciało doskonale czarne

idealny absorber, pochłaniający całe padające na niego promieniowanie. Wyidealizowane ciało, którego promieniowanie jest w pełni określone przez jego temperaturę.

promieniowanie termiczne

promieniowanie wysyłane przez ciało ogrzane do pewnej temperatury. Jest wynikiem przyśpieszeń jakich doznają ładunki elektryczne, znajdujące się w atomach i cząsteczkach. Jest charakterystyczne przez intensywność promieniowania S(λ,T)

prawo przesunięcia Wiena

pozwala nam oszacować temperaturę odległych gwiazd poprzez pomiar długości emitowanego przez nie promieniowania. Maksimum spektrum intensywności ze wzrostem temperatury przesuwa się w kierunku fal krótszych.

prawo Stefana- Boltzmanna

pozwala nam oszacować jak dużo energii wypromieniowuje gwiazda, poprzez pomiar jej temperatury (na przykład wykorzystując prawo Wiena) (?)- stała Stefana- Boltzmanna (5,6705*10^-8   A- powierzchnia ciała doskonale czarnego

prawo przesunięcia Plancka

mówi, że źródłem promieniowania są drgania atomów w ściankach wnęki, oraz energia tych oscylacji może przybierać tylko dyskretne wartości.

prawo Rayleigha- Jeansa

nieaktualne, ponieważ promieniowanie elektromagnetyczne traktowali jaki falę. Wykorzystali klasyczne teorie elektromagnetyzmu i termodynamiki, aby obliczyć rozkład spektralny mocy promieniowania. Rozkład ten zgadza się wynikami eksperymentów dla dużych długości fal, ale dla krótkich wyniki całkowicie odbiegają. Ta rozbieżność nazywana jest katastrofą w ultrafiolecie.

hipoteza Einsteina

promieniowanie elektromagnetyczne (światło) jest skwantowane i istnieje w elementarnych porcjach (kwantach), które nazywamy fotonami. Kwant fali świetlnej o częstości v ma energię E=hv

powody emisji elektronowej

-emisja termiczna- ogrzanie powoduje wzrost energii elektronów wystarczających do ucieczki   - emisja wtórna- elektron uzyskuje energię ucieczki od innej wysokoenergetycznej cząstki, która uderza materiał z zewnątrz      - emisja polowa- silnie zewnętrzne pole elektryczne wyrywa elektron z materiału

Efekt fotoelektryczny zewnętrzny

padające na materiał światło (promieniowanie elektromagnetyczne) przekazuje elektronom energię wystarczającą do „ucieczki” z powierzchni ciała stałego. Elektrony te nazywamy fotoelektronami.

Równanie Einsteina dla zjawiska fotoelektrycznego

wyraża zależność między energią padającego fotonu a energią elektronów wybijanych z powierzchni metalu. hv=W+E_{kmax W- praca wyjścia}

zjawisko Comptona

fotony (które posiadają energię i pęd) po zderzeniu z materią oddziałują z elektronami. Jest to zderzenie elastyczne (obowiązują zasady zachowania energii i pędu). Zderzenie to powoduje zmianę długości fali rozproszonego fotonu.

fale de Broglie’a

każdej cząstce materii towarzyszy pewna fala, której długość jest odwrotnie proporcjonalna do wartości pędu cząstki. Prędkość przemieszczania się fali jest prędkością cząstki.

Doświadczenie Davissona- Germera

elektrony emitowane z ogrzewanego włókna przyśpieszane są napięciem U, które można regulować. Wiązka elektronów zostaje skierowana na kryształ niklu, a detektor jest ustawiony pod pewnym szczególnym kątem . Natężenie wiązki ugiętej na krysztale jest odczytywane przy różnej energii kinetycznej elektronów. Prąd w detektorze ujawnia maksimum dyfrakcyjne przy kącie 50^o dla U=54V.

charakter falowy

- zjawiska interferencji i dyfrakcji światła, fal radiowych, promieniowania rentgenowskiego - emisja i absorpcja promieniowania

charakter korpuskularny

- występowanie kwantów energii fal w widmie promieniowania termicznego - zjawisko fotoelektryczne - zjawisko Comptona