Dermatologie - les 10 huidtumoren

Wat is de meest voorkomende kanker in België? + geef prevalentie in percentage (tov kankers)

huidkanker (40% van alle kankers)

borstkanker (10%)

prostaatkanker (9%)

longkanker (8%)

darmkanker (7%)

Waarom neemt het maatschappelijk belang van huidkanker toe?

prevalentie EN incidentie neemt toe

110.000.000

Hoveel bedraagt de jaarlijkse kost voor huidkankers volgens de laatste cijfers van 2014?

Hoe heet dit klinisch beeld?

verruca seborrhoica

verruca seborrhoica

= tumor die ontstaat uit keratinocyten en adnexen, ook wel bijgenaamd een verruca senilis

= goedaardig

= geelbruin/grijsbruin aspect, stuck-on appearance

• vnl. oudere pt

• vnl. romp en gelaat

R/ evt. cryotherapie, curretage

Hoe heet dit klinisch beeld?

verruca seborrhoica

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

Kerato-acanthoom

= maligne huidttumor (keratinocyten)

~ pompoen

- goedaardig

Wat is de evolutie van een verworven naevus?

1. junctional nevi

2. compound nevi

3. intradermal nevi

4. giant pigmented nevi

Beschrijf de eigenschappen van verworven naevus?

- homogeen kleurpatroon (huidskleurig - donkerbruin)

- rond / symmetrisch

- vlak (junctionele naevus) OF verheven (compound naevus)

- < 5 mm diameter

- goedaardig

- komen voor op zon blootgestelde gebieden

- < 50 in totaal

- aantal ~ melanoomrisico

Beschrijf de verschillende eigenschappen die een atypische naevus moet bezitten

- niet-egale kleur / inhomogeen

- assymetrisch / onregelmatige vorm

- > 5 mm diameter

- niet scherp begrensd

- verhevenheid of vlak

(3 of meer van volgende criteria)

= goedaardig

verhoogd risico op melanoom

Hoe heet dit klinisch beeld?

klinisch atypische naevus

- goedaardig

Hoe heet dit klinisch beeld?

congenitale naevus

- goedaardig

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

hypertroof litteken

- zacht, rood, verheven

- op litteken

- kan spontaan afvlakken

- individuele gevoeligheid

- goedaardig

R/ siliconegel/-pleister // evt corticoid lokaal of intralesioneel

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

keloid litteken

- hard, huidskleurig/lichtrood

- op en buiten litteken /mineur trauma

- vlakt niet spontaan af- meer bij fototypes VI

- goedaardig

R/ corticoid lokaal of intralesioneel, radiotherapie

Hoe heet dit klinisch beeld?

keloid litteken

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

fibroma filliforme = skin tags

- hals / oksel / inframammair

- multiple

- goedaardig

R/ evt. knippen , shaven, cryotherapie

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg

Fibroma pendulum : meestal solitair

- goedaardig

R/ evt. knippen, shaven, cryotherapie

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

dermatofibroom = fibreus histiocytoom

- frequent

- vnl bij vrouwen

- vnl OL- ontstaat na mineur trauma b.v. insektenbeet

- vast aanvoelende rode of gepigmenteerde nod(ul)us

- dimple sign

- goedaardig

dimple sign : leg uit

Hoe kunnen we onze hypothese van dermatofibroom testen?

= laterale druk uitoefenen waardoor letsel naar beneden geduwd wordt is een typisch beeld voor?

Hoe heet dit klinisch beeld?

hemangioom

hemangioom uitleg

= goedaardige tumor van de huid ( endotheelcellen bloedvaten)

- prevalentie: 2-10%

- soms van bij geboorte, gwl kort na de geboorte

- M:V = 1:2

- vnl gelaat- rode/paarse/blauwe tumor met soms belangrijke subcutane component

• evt ulceratie

toename eerste levensjaar; nadien geleidelijk involutie : meestal verdwenen voor 7j

R/

• geen

• lokaal beta-blokker thv probleemzones / bij ulceratie

Hoe heet dit klinisch beeld?

hemangioom

Hoe heet dit klinisch beeld?

hemangioom

Hoe heet dit klinishc beeld?

hemangioom

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

naevus flammeus = aangeboren capillaire dilatatie / malformatie van het vaatbed

‘wijnvlek’

GEEN tumor

- prevalentie: 6/10000

- rozerode, scherp omschreven macula

- over de loop van de tijd soms paarser/meer papuleus

- geen spontane involutie

R/ evt vaatlaser

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

naevus van unna = oiievaarsbeet ~ naevus flammeus

- op hoofd kan spontaan verdwijnen

- op nek verdwijnt niet spontaan

- goedaardig

Hoe heet dit klinisch beeld + uilteg?

angioma senile = cherry angioma:

- helrood, rond soms licht verheven letsel

- multiple (meestal)

- goedaardig

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

granuloma pyogenicum = granuloma teleangiactaticum

- gesteelde, glanzend rode tumor die snel groeit en gemakkelijk bloedt.

- uitlokkende factoren: trauma, ZS

- vooral gelaat, mondmucosa en handen

- goedaardig

R/ excisie met APO

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

xanthelasmata palpebrum = optstapeling van lipiden intracellulair

goedaardig

- gelige letsels aan de mediale oogleden

- 1% v/d oudere populatie

- 50% bij lipidenstoornis

Wat is een belangrijk onderzoek die je moet uitvoeren in geval van xanthelasmatum palpebrarum

perifeer bloed onderzoek (vetten)

lipoom

= goedaardige tumor van het vetweefsel.

Ligt dieper in de huid (subcutis) en is typisch verschuifbaar + vaak multilobulair.

Hoe heet dit klinisch beeld?

actinische keratose

actinische keratose uitleg

= premaligne huidletsel dat voorkomt op zonblootgestelde delen van de huid

R/

• zonprotectie

• beperkt letsel (niet risico pt) => cryotherapie

• multiple letsels / risico pt

  • 5-fluoro-uracil

  • imiquimod

  • PDT

• follow up na 6-12 maand!

Hoe heet dit klinisch beeld?

actinische keratose

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

leukoplakie = premaligne mucosaal letsel van de mond, tong of genitaliën

- goedbegransde, witte vlek, soms erosief

- vnl onderlip bij rokers

Hoe heet dit klinisch beeld + uilteg

lichen sclerosis et atrophicus (LSA)

= jeukende witte parelmoer-achtige maculae

- evolueren naar een sclerotische atrofische huid

- mogelijke klachten van phimosis, dyspareünie of obstipatie

R/ potent corticoid, evt. circumsie bij persisterende fimosis

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg

lichen sclerosis et atrophicus (LSA)

= jeukende witte parelmoer-achtige maculae

- evolueren naar een sclerotische atrofische huid

- mogelijke klachten van phimosis, dyspareünie of obstipatie

R/ potent corticoid, evt. circumsie bij persisterende fimosis

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

ziekte van Bowen

= Maligne goed begrensde roodbruine vlek met schilfers en korsten bedekt

vaak solitair

DD: psoriasis, schimmelinfectie, eczeem

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

ziekte van Bowen

= Maligne goed begrensde roodbruine vlek met schilfers en korsten bedekt

vaak solitair

= SCC in situ

DD: psoriasis, schimmelinfectie, eczeem

Wat is de behandeling van een SCC in situ?

- 5-FU

- imuiquimod

- excisie

cornu cutaneum

= SCC in situ

= zeldzaam gesteeld keratotisch uitsteeksel van de huid waaronder diverse histopathologische veranderingen schuilgaan zoals verruca vulgaris, keratosis actina en plaveiselcelcarcinoma.

Hoe heet dit klinisch beeld?

lentigo maligna

= melanoma in situ

= grillig gevormde macula met sterk wisselende pigmentatie, meestal in het gelaat

Hoe heet dit klinisch beeld + uitleg?

ziekte van Paget

= zeldzame maligne aandoening van de anogenitale regio of borst, gaat gepaard met een eczeembeeld.

< anogenitaal => opzoeken adenocarcinoom

> tepel => mammografie

R/ chirurgie

In welke laag van de huid komt het spinocellulair carcinoom voor?

stratum spinosum

In welke laag van de huid komt een basocellulair carcinoom voor?

stratum basale

In welke laag van de huid komt een melanoom voor?

stratum basale / melanocyt

Geef de procentuele verdeling weer in huidkankers opgedeeld in melanoom en niet-melanoom?

- 90% niet-melanoom

- 10% melanoom

Beschrijf de opmaak van de niet-melanoom huidkankers? (90%)

- 20% SCC

- 70% BCC

De mortaliteit van een basocellulair carcinoom ligt quasi op 0 hoe komt dit?

lokale destructieve groei

zonder metastasering

Wat is de meest voorkomende plaats van BCC + extra info?

hoofd/hals

meest frequente kanker (70% v/d huidkankers)

Wat zijn risicogroepen voor de ontwikkeling van basocellulair carcinoom

- genetisch (Gorlin = basocellulair naevus syndroom)

- immuungecomprommiteerde

- bleke huidtypes

- voorgeschiedenis van huidkanker

oorzaken BCC?

intermittente zonexpositie

zonverbranding

Wellke types BCC komen voor?

- superficieel BCC

- nodulair BCC

- gepigmenteerd BCC

- cicatriserend BCC

- ulcus rodens

Hoe heet dit klinisch beeld?

superficieel basaalcelcarcinoom

Hoe heet dit klinisch beeld?

superficieel basaalcelcarcinoom

Hoe heet dit klinisch beeld?

nodulair basaalcelcarcinoom

• parelmoerglans

• teleangiëctasieën

Hoe heet dit klinisch beeld?

nodulair basaalcelcarcinoom

• parelmoerglans

• teleangiëctasieën

Hoe heet dit klinisch beeld

ulcus rodens = ‘niet genezend wondje’

Hoe heet dit klinisch beeld?

ulcus rodens = ‘niet genezend wondje’

Hoe heet dit klinisch beeld?

gepigmenteerd basaalcelcarcinoom

Hoe heet dit klinisch beeld (tip: atrofie)

cicatriserend basaalcelcarcinoom

Wat zijn de eerste optie behandelingen bij een superficieel BCC?

- imiquimod / 5-FU / fotodynamische therapie

- CO2 laser

- curretage

- (cryotherapie)

Wat is de algemene behandeling bij BCC?

- heelkunde

- radiotherapie

Wanneer chirurgie of radiotherapie niet werken kunnen we nog gebruik maken van?

- immunotherapie

- Hedgehog inhibitor (vb. vismodegib / sonidegib)

Waarom is spinocellulair carcinoom gevaarlijk?

• 20% van de huidkankers

• metastaserend

Wat is de meest voorkomende plaats van SCC?

- hoofd en hals

Wat zijn de risicofactoren voor het krijgen van een spinocellulair carcinoom?

- UV

- roet/teer

- precursorletsel

- transplantpatiënten

- radiodermitis, littekens van brandwonden

Hoe heet dit klinisch beeld?

spinocellulair carcinoom

Hoe heet dit klinisch beeld?

spinocellulair carcinoom

Hoe heet dit klinisch beeld?

Spinocellulair carcinoom

kerato-acanthoom

- vnl oudere patiënten

- vnl op aan zonlicht blootgestelde huid

- snel ontstane tumor (enkele weken) met opstaande rand en centrale hoornprop

- meer en meer beschouwd als spectrum met (goed gedifferentieerd) spinocellulair carcinoom

- spontane regressie mogelijk met nalaten litteken

R/

• excisie

• uitzonderlijk radiotherapie

• metastasen / inoperabel => immunotherapie

Hoe heet dit klinisch beeld?

Kerato-acanthoom

Hoe heet dit klinisch beeld?

Kerato-acanthoom

Wat is de plaats op het lichaam waar het meest frequent melanomen optreden + leeftijd?

- romp (man)

- OL (vrouw)

Wat is de epidemiologie van melanomen?

- intermittente zonexpositie

- zonverbranding

- zonirritatie in de kindertijd (eerste 10 levensjaren)

Wanneer heb je een sterk verhoogd risico op het ontwikkelen van melanoom?

- moedervlek verandert/verkleurd

- groot aantal atypische naevi

- groot aantal banale naevi

Wanneer heb je een intermediair risico op het ontwikkelen van melanoom?

- voorafgaand melanoom

- congenitale naevi > 1.5 cm

Wanneer heb je een licht verhoogd risico op ontwikkelen van melanomen?

- fototype I en II

- lichte verbranding op kinderleeftijd

Welke regel kan je gebruiken om in te schatten of het gaat om een naevocellulaire naevus vs. melanoom?

- ABCDE

- A: assymetrical

- B: border

- C: color

- D: diameter

- E: evolution

Welke types melanomen zijn er?

- superficiële melanomen

• ¾ van de melanomen

• initieel macula (horizontale groeifase)

• later verdikking / verhevenheid (verticale groeifase)

- nodulaire melanomen

• 10-15%

• snel verticale groeifase

• staalblauwe kleur / rood / zwart / niet-gepigmenteerd / ulcererend

- lentigo maligna

• 5%

• cumulatieve zonexpositie

• vnl ouderen : gelaat / handruggen / voorarmen

• = onregelmatige naevi

- acraal lentigineus melanoom

• thv handpalmen / voetzolen / nagelbed

Hoe heet dit klinisch beeld?

superficieel spreiden melanoom

Hoe heet dit klinisch beeld?

superficieel melanoom

Hoe heet dit klinisch beeld?

nodulair melanoma

Hoe heet dit klinisch beeld?

nodulair melanoma

Hoe heet dit klinisch beeld?

nodulair melanoma

Hoe heet dit klinisch beeld?

lentigo maligna

Hoe heet dit klinisch beeld?

lentigo maligna

Hoe heet dit klinisch beeld?

Lentigo maligna

Hoe heet dit klinisch beeld?

acraal lentigineus melanoom

hoe heet dit klinisch beeld?

acraal lentigineus melanoom

Voor de diagnose van een melanoom wordt een excisiebiopt verricht en de letsels worden op basis van de dikte ingedeeld volgens?

Breslow dikte

indeling in een T categorie

Therapie bij melanoom

1 - chirurgie : brede resectie

2 - evt sentinelklierbiopsie

Welke targeted therapy kan worden toegepast bij melanoom?

- BRAF inhibitoren

- MEK inhibitoren

Welke immunotherapie kan worden toegepast in geval van melanoom?

- anti-CTLA4

- anti-PDL1