Mikrobiologia ćwiczenia 2

Zakażenia drogą oddechową

5-100 mikrometrów —> rozpryskują się i osiadają, skażają powierzchnię wokół pacjenta

poniżej 5 mikrometrów —> są zawieszone w powietrzu przez wiele godzin (wysuszona ślina, wydzielina - jądra kropelkowe z drobnoustrojami)

Strefy sanitarne

od I do IV

strefa sanitarna I

ciągłej czystości, np. magazyny materiałów sterylnych, boksy jałowe etc.

strefa sanitarna II

ogólna czystość medyczna, np. sale chorych, gabinety lekarskie 

strefa sanitarna III

czystości zmiennej, np. sale operacyjne, gabinety zabiegowe, opatrunkowe —> powstają odpady zakaźne 

strefa sanitarna IV

ciągłe skażenie, np. toalety, baseny, schody

higiena rąk personelu

• zwykłe mycie usuwa 65% drobnoustrojów

• mycie rąk higieniczne + środek dezynfekujący - 90% flory przejściowej

• mycie rąk chirurgiczne - ręce i przedramiona + dezynfekcja 2-5 min (usuwa florę przejściową i stałą)

sanityzacja - co to + przykłady? 

zmniejszenie liczby drobnoustrojów do poziomu bezpiecznego 

np. poprzez wietrzenie, mycie, odkurzanie, pranie, mycie rąk 

dekontaminacja

całokształt procesów usuwających lub niszczących drobnoustroje, aby otrzymać bezpieczny do użycia przedmiot lub otoczenie

np. czyszczenie, dezynfekcja, sterylizacja, konserwacja

czym jest aseptyka?

zabieg profilaktyczny ma na celu niedopuszczenie do zakażenia ran —> aseptyka ran chirurgicznych, materiałów, płynów, pożywek —> opalanie wylotu probówki

czym jest antyseptyka?

dezynfekcja chemiczna, używamy antyseptyków (środki dezynfekcyjne) na ranach, błonach śluzowych i skórze, ALE te środki nie działają szkodliwie na organizm

dezynfekcja - co to?

odkażanie, czyli zabijanie lub usuwanie wegetatywnych form drobnoustrojów przy użyciu środków odkażających; zapobiega transmisji; usuwanie patogenów z przedmiotów lub skóry

kiedy dezynfekcja jest nieskuteczna?

w przypadku przetrwalników bakterii, niektórych zarodników grzybów i niektórych wirusów

jednorazowy proces dezynfekcji powinien

usunąć ok. 1000 CFU/cm²

jakie wyróżniamy stopnie dezynfekcji?

• niski

• średni

• wysoki

niski stopień dezynfekcji - przykłady

• 4-rzędowe związki amonowe

• związki fenolowe

• niektóre jodofory

usuwa większość wegetatywnych form bakterii, niektórych wirusów czy grzybów

pozostają przetrwalniki, zarodniki!!

stosuje się przy: elektrodach, stetoskopach, aparatach do pomiaru krwi

średni stopień dezynfekcji - przykłady

• alkohol etylowy, propylowy

• związki chloru

• związki fenolowe

zabija WSZYSTKIE formy WEGETATYWNE

NIE są usuwane zarodniki grzybów oraz przetrwalniki bakterii 

nimi odkaża się laryngoskopy, wzierniki, endoskopy światłowodowe 

wysoki stopień dezynfekcji 

• aldehyd glutarowy 

• dwutlenek chloru 

• kwas nadoctowy

• 6% nadtlenek wodoru

zabija formy wegetatywne, mniejsze ilości przetrwalników bakterii

czyścimy —> sprzęty, które nie nadają się do sterylizacji, np. narzędzia chirurgiczne z plastikiem, niektóre endoskopy 

środki utleniające - jakie i gdzie się używa

antyseptyki - woda utleniona, jodyna, nadmanganian potasu oraz inne tj. podchloryny, ozon, chloraminy 

odkażanie błon śluzowych

fenole i krezole

lizol

• dezynfekcja narzędzi, powierzchni

• działanie bakteriobójcze, grzybobójcze, prątkobójcze

związki powierzchniowo czynne

ogólnie detergenty, dezynfekcja powierzchni - niszczą błonę komórkową patogenów (bakteriobójcze, grzybobójcze)

aldehydy - przykład i użycie

formaldehyd (aldehyd glutarowy), zachowują aktywność w obecności zanieczyszczeń organicznych 

barwniki - przykłady i użycie

fiolet krystaliczny, błękit metylenowy, zieleń malachitowa - odkażanie ran i śluzówek 

czym jest pasteryzacja?

jednorazowe podgrzanie płynów w określonej temperaturze - do 150*C (UHT)

niszczą się formy wegetatywne 

czym jest tyndalizacja? gdzie się jej używa?

pasteryzacja w parze wodnej (w aparacie Kocha) - zabijane są formy wegetatywne, przetrwalniki i grzyby

głównie do podłoży mikrobiologicznych, które nie mogą być wyjałowione w temperaturze wyższej niż 100*C

dekoktacja

zabijanie drobnoustrojów przez jednorazowe gotowanie, nie gwarantuje zabicia wszystkich drobnoustrojów i przetrwalników 

nieodwracalna denaturacja białek patogenów

promieniowanie niejonizujące UV - które działa najsilniej bakteriobójczo?

długość fali 230-270 nm, przez co uszkadza strukturę kwasów nukleinowych

promieniowanie niejonizujące UV - co robi?

uszkadza strukturę kwasów nukleinowych, co zaburza replikację; zmniejsza jedynie liczbę patogenów, dlatego jest stosowana jako metoda pomocnicza

promieniowanie niejonizujące UV - jaki sprzęt?

lampy kwarcowe - dezynfekcja pomieszczeń i powierzchni gładkich 

czym jest sterylizacja?

inaczej wyjaławianie - proces nieodwracalnego zabicia lub usunięcia drobnoustrojów:

• bakterii - wegetatywnych i zarodnikujących

• grzybów

• pierwotniaków

• wirusów

metody sterylizacji

chemiczne, mechaniczne, fizyczne

kiedy coś jest sterylne?

gdy poziom drobnoustrojów jest niższy niż jeden mikroorganizm na 1 milion sterylizowanych jednostek produktu końcowego

EN 556

gorące suche powietrze 

• metoda fizyczna sterylizacji 

• prowadzi się w sterylizatorach powietrznych

• temperatura około 160-180*C

• nie wolno stosować do sterylizacji narzędzi chirurgicznych!!

gorące suche powietrze - na co działa?

utlenianie, inaktywacja i degradacja składników komórkowych drobnoustrojów

co powoduje para wodna?

hydroliza, denaturacja i koagulacja enzymów i struktur kom.

gdzie stosuje się parę wodną?

w autoklawach (metodą fizyczną)

kontrola biologiczna sterylizatorów - autoklaw

sporal A - geobacillus strearothermophilus

kontrola biologiczna suszarek

sporal s - bacillus atripheus, dawniej subtilis

co do sterylizacji w stomatologii

• chemiklaw

• tlenek etylenu

• laser świetlny

• sterylizator kulkowy

co do sterylizacji kajaków korzeniowych, torbieli, rozpad miazgi, leczenie próchnicy?

laser świetlny

co do sterylizacji wiertel?

sterylizator kulkowy

czym dezynfekujemy rany?

dwuchlorowodorek octenidyny, alkohol fenoksyetylowy, glukonian chlorheksydyny

czym dezynfekujemy ręce, fotel?

propanol

etanol

glukonian jakiś

mleczan sodowy

dezynfekcja narzędzi

wodorotlenek potasu

propanil

dwualdehtd bursztynowy