Ethiek examen

Flashcards in Dutch based on lecture notes about ethics, morality, and related concepts.

Zedenkunde

Geheel van feitelijke actuele gewoonten, die zich niet uitspreken over goed en kwaad

Moraal

Geheel van waarden en normen dat een individu, groep of cultuur als richtlijn voor gedrag beschouwt

Waarde

Iets dat een persoon of samenleving belangrijk vindt/ iets om na te streven

Norm

Een concrete richtlijn, afspraak, wet, … waarin je de achterliggende waarde probeert te realiseren

Ethiek

Reflectie op onze moraal, de waarden en normen waaraan wij onszelf en anderen achten bij poging om ordening aan te brengen i/h maatschappelijke verkeer

Beroepsethiek

Morele regels en waarden binnen een bepaald beroep

Bedrijfsethiek

Morele richtlijnen over gedrag v/e bedrijf tegenover partners (klanten, werknemers, …)

Economische ethiek

Kritische reflectie op morele vragen binnen economisch systeem

Integriteit

Doen wat juist is, volgens waarde en normen ook al is het moeilijk

Gulden regel

Behandel de ander zoals je zelf behandeld wil worden

Moreel juist handelen

Recht doen aan de ander – op een rechtvaardige en respectvolle manier

Moreel kompas

Innerlijk gevoel/ systeem van waarden en normen dat mensen helpt om te bepalen wat goed en slecht is + hulp bij het maken van ethische keuzes

Empathie

Vermogen om gevoelens, gedachten en perspectieven van anderen te begrijpen en te waarderen

Deugdenethiek

Benadering met de focus op wie ben ik als mens en wat zijn mijn motieven en karaktereigenschappen

Deugd

Eigenschap om de juiste houding aan te nemen in wisselende situaties

Gevolgenethiek

Benadering met de focus op de gevolgen/ het resultaat v/e handeling (grootste geluk voor het grootse aantal mensen)

Plichtethiek

Benadering met de focus op rechten, plichten en principes

Zorgethiek

Benadering met de focus op zorg voor een ander

Moreel juist

Wanneer een handeling voldoende rekening houdt met de rechten en belangen van alle betrokkenen

Moreel probleem

Situatie waarin het welzijn of de rechten en belangen van een of meerdere betrokkenen onder druk staat of in het geding is

Algemeen goed

Het beschavingsniveau van onze samenleving

Moreel dilemma

Botsing tussen 2 even waardevolle dingen (goed&goed of kwaad&kwaad)

Een recht

Aanspraak op een bepaald iets

Een beginsel

Regel waar je je in ieder geval aan wilt houden

Batari box

Jouw gedrag en houding hebben invloed op dat v/e ander

Roos van Leary

Model dat aantoont welk gedrag een ander gedrag als gevolg heeft

Dramadriehoek

Rollen binnen een conflictsituatie

Waarneming

Proces waarbij iemand met behulp van zijn zintuigen info uit de omgeving opneemt en interpreteert

Interpretatie

Persoonlijke uitleg of duiding dat iemand geeft aan een waarneing gebaseerd op ervaringen, kennis en overtuigingen

Oordeel

Mening of beschouwing die je vormt over iets of iemand

Primair gevoel

Directe en authentieke emoties als reactie op gebeurtenis of waarneming

Secundair gevoel

Gevoelens over gevoel (reactie op primair gevoel)

Pseudogevoel

Uitingen die als gevoelens worden gepresenteerd, maar eigenlijk interpreaties, gedachten of oordelen zijn

Behoeften

Fundamentele menselijke noden die essentieel zijn voor welzijn en geluk

Strategie

Concrete acties of plannenom een behoefte te vervullen

Verzoek

Concrete, positieve en haalbare vragen die bijdragen a/h vervullen van behoefte (ruimte voor een nee)

Wens

Verlangens die niet perse concreet of haalbaar zijn

Eis

Vorderingen of gedachten zonder ruimte voor discussie

Ongeldige argumenten

Redeneringen die fouten bevatten in hun structuur of aannamens waardoor ze niet overtuigend of betrouwbaar zijn

Ehtos

Geloofwaardigheid/ betrouwbaarheid

Logos

Logische samenhang en redeneringen

Pathos

Oproepen van emoties bij publiek

Asch experiment

Sociaal psychologisch experiment dat de invloed van groepsdruk op individueel gedrag onderzoekt

Bystander effect

Fenomeen dat beschrijft hoe mensen minder geneigd zijn om iemand te helpen in een noodsituatie als er andere mensen in de buurt zijn (zij denken dat andere omstaanders er wel iets aan zullen doen)

Milgram experiment

Experimenten die bedoeld waren te onderzoeken tot welke mate mensen zouden gehoorzamen aan autoriteit, zelfs als het betekende dat ze schoude zouden berokkenen aan anderen

Stanford prison experiment

Experiment waarin duidelijk werd dat mensen hun gedrag aanpassen aan de rol die ze krijgen binnen een bepaalde omgeving, zelfs als het leidt tot onethisch of schadelijk gedrag

Open samenleving

Samenleving waarvan de wetten, gewoontes en instituties openstaan voor correctie – vrije pers en kritische stemmen in media toestaan

Democratie

Een staatsvorm in handen van velen

Vrijheid van meningsuiting

Recht om je mening te uiten, info te ontvangen en te verspreiden, zonder inmenging van overheid of anderen

JEP

Onafhankelijk zelfregulerend orgaan dat toezicht houdt op reclame – zij zorgen dat reclameboodschappen in overeenstemming zijn met ethische en wettelijke normen + behandelt klachten over reclame

VRM

Toezichthouder voor de Vlaamse audiovisuele media die toezicht houdt op de handhaving v/d mediaregelgeving binnen de Vlaamse gemeenschap

Werthereffect

Negatieve aandacht kan leiden tot daad (zelfdoding)

Papageno-effect

Positieve voorbeelden helpen mensen in crisis

Allegorie v/d grot - Plato

Beschrijft hoe mensen in staat zijn van ontwetendheid en illusie, en de moeite die het kost om naar de echte realiteti en kennis te streven

Filterbubbel

Situatie waarin je vooral info te zien krijgt die aansluit bij eerdere zoekgedrag en voorkeuren, waardoor je minder diverse info en meningen tegenkomt

Echokamer

Principe dat je eigen ideeën bevestigd als je je enkel omringt door mensen die op dezelfde manier denken als jij

Verspreiding

Rondgaan van info, ideeën of berichten via netwerken of media

Framing

Woorden en beelden worden zo gekozen, dat ze impliciet enkele aspecten uitlichten

Complottheorie

Overtuiging dat een gebeurtenis het gevolg is v/e geheim plan

Propaganda

Massacommunicatie die bedoeld is om de publieke opinie of het gedrag van mensen te beïnvloeden

Privacy

Een vrije en ongebonden levenswijze die gerespecteerd moet worden voor zover de vrijheid en integriteit van andere mensen en de samenleving niet wordt geschaad

Profiling

Het verwerken van persoonsgegevens om gedrag te voorspellen of categoriseren

GDPR

General data protection regulation – Europese verordering die de regels voor de verwerking van persoonsgegevens door particuliere bedrijven en overheidsinstanties in de EU standaardiseert

Zingeving

Het zoeken naar een betekenis/ het doel in het leven

Zinvol werk

Werk waarbij men het gevoel heeft bij te dragen aan het grotere geheel en waarin men zichzelf kan ontplooien

Authentieke persoonlijkheid

Persoon die leeft vanuit eigen innerlijke fundamenten, waarden, bezieling en passies, zin en drijfveren – en daaraan trouw blijft in zijn denken en handelen

IQ

Intelligentie die toelaat om te analyseren, logisch na te denken, problemen op de lossen en strategisch te denken (wat ik denk)

EQ

Intelligentie die toelaat om vanuit zelfbewustzijn op een gepast wijze om te gaan met eigen emoties en die van anderen (wat ik voel)

SG

Intelligentie die toelaat om te leven vanuit je diepste waarden, je fundamentele zingeving en je uiteindelijke doel in het leven (wie ik ben)

Levensbeschouwing

Visie op het leven

Geloof

Een religieuze uitdrukken v/e levensbeschouwing

Godsdienst

Levensbeschouwing die steunt op een geloof in een goddelijk wezen

Roeping

Een van binneuit gevoel om een bepaalde levensopdracht of taak op zich te nemen

Humanisme

Mens bepaalt alles

Transhumanisme

Geloof dat de opmars van robotica en AI, de mens zal beïnvloeden  mens zal zichzelf overstijgen met behulp van wetenschap en technologie

Posthumanisme

Stelt dat we evolueren naar een tijdperk waarin de mens slechts een v/d rondlopende soorten is en artificiële instanties de hoofdrol spelen

Prudentia

voorzichtigheid

Lustitia

rechtvaardigheid

Fortitudo

moed

Temperantia

zelfbeheersing