college 1

besliskunde

onderzoek naar de kwaliteit van oordelen en beslissingen, en het beslisproces

psychometrie

onderzoek naar de kwaliteit van meetinstrumenten door het analyseren van antwoorden van personen

betrouwbaar

meet ik het goed, hoe goed/ nauwkeurig meet ik, meet ik consistent hetzelfde

validiteit

meet ik het goede, wat meet ik, meet ik wat ik wil meten

normatief

beslis ik goed, interpreteer ik de uitkomsten op de juiste wijze en neem ik de juiste beslissing

SPUTOVAMO

vragenlijst voor HA of SEH om te kijken of kinderen mishandeld worden. “ga je hiermee echt alle kinderen vinden die mishandeld worden, of heb je misschien zelfs te veel. zelf kritisch blijven kijken

psychologische besliskunde

domein binnen cognitieve psychologie waarin oordeels en besluitvorming van mensen wordt onderzocht

descriptieve benadering

hoe oordelen/beslissen mensen, beschrijft processen en uitkomsten. laat zien dat mensen bij oordelen en beslissen fouten maken

normatieve benadering

hoe oordelen en beslissen mensen op de beste wijze, beschrijft de ideale wijze van oordelen en beslissen

prescriptieve benadering

geeft recepten om de norm te benaderen

klinische benadering

toepassingsgebied van het algemene besliskunde naar de klinischse kant, clinici maken dezelfde soort (systematische) fouten als gewonen mensen

nut van goede testen

kan de kwaliteit van klinische oordeelsvorming vergroten. hiervoor is kennis van psychometrie nodig

heuristieken

cognitieve vereenvoudigingstechnieken. hierdoor sla je over wat onbelangrijk lijkt en kunnen er biases ontstaan

beschikbaarheids heurustiek

informatie die het meest beschikbaar is (het makkelijkste herinnerd, toegankelijk is, levendig) wordt gebruikt.

voordeel beschikbaarheidsheurustiek

als iets meer beschikbaar is, is het ook meer waarschijnlijk

nadeel beschikbaarheidsheurustiek

wat voor jou beschikbaar is, is toevallig (subjectief), verkeerder kansinschattingen, belangrijke informatie wordt niet gebruikt

representativiteits heuristiek

beoordelen van waarschijnlijkheid (behoort iets tot een cattegorie) dat A en B op basis van de gelijkenis van A met B’s. hoe representatief lijkt A voor de populatie van B.

voordeel represenativiteits heuristiek

als wat meer representatief is, ook meer waarschijnlijk is

nadeel representativteits heuristiek

Typische symptomen hoeven niet persee diagnostisch te zijn, Op basis van verschillend ervaringen kunnen verschillende prototype (typisch heden) ontwikkeld worden

base rate neglect (represenativiteits heuristiek)

wat is de prevalentie, iets wat zeldzaam is zal niet heel typisch zijn

conjunction fallacy (representativiteits heursistiek)

over het hoofd zien van wat niet representatief is (jongen met anorexia word minder snel herkend want is minder typisch)

verankering en aanpassing

Oordeel wordt beïnvloed worden door toevallig beginpunt, Mensen wijken onvoldoende afwijken van begin waarde die ze kregen (kan random). Mensen komen tot een hoger antwoord als ze een hoog anker (begin waarde) krijgen dan als ze een laag anker krijgen

affect heuristiek

oordeelsvorming op basis van een gevoel dar iemand/ een situatie oproept

confirmation bais

zoeken naar bevestigende informatie, tunnelvisie. Je kan kijken naar de zelfde dingen kijken en dit anders interpreteren door het zoeken naar je bevestigde info

hindsight bias

achteraf met kennis lijken uitkomsten voorspelbaarder dan ze vooraf waren

illusory correlation

zien van verbanden die niet bestaan, maar als deze logisch lijken zie je sneller het verband ookal hoeft ie niet te bestaan

overconfidence

meer en overmatig vertrouwen met meer ervating, meer informatie kan leiden tot goede oordelen, als je meer ervaring hebt denk je dat je dus ook beter wordt

prematture closure

alternatieven worden niet overwogen, je hebt snel een gevoel bam zekerheid en gaat verder niet doorzoeken.

invloed feedback

in een omgeving met directe feedback op juistheid beoordelen en beslissen zullen heuristieken eerder leiden tot efficiënte besluitvorming

in de praktijk ontbreekt feedback vaak op

juistheid oordelen, vertraagd op juistheid van oordelen, geen info over alternatieven, selecte steekproef

intervisie en supervisie

handig om te overleggen. maar let ook op dat binnen de teams er spraken is van verschillende biasen

normatief beslisproces van klinici

alle relevante info verzamelen en op de juiste wijze wegen tot juiste diagnose en indicatie stelling. logisch redeneren. Juiste waarschijnlijkheids berekeningen (bayesuaans: kansen updaten met nieuwe informatie)

hulpbronnen voor clinici

prescriptief. Van te voren al vast gezet om waarheidsvinding proces zo goed mogelijk te doorlopen. (denk aan de diagnostische cyclus)

prescripties

modellen voor klinische oordeels vorming,

Richtlijnen en protocollen. Instrumenten (wat zijn goede en war niet, COTAN) hoe gebruik je deze op goede wijzen.

waarom gebruik van psychometrische recepten

Fouten in oordeelsvorming voorkomen: stap 1 is bewustwording. Werk systematisch en controleer steeds je hypothesen. Dit is cruciaal, bv bij: beoordelen van tests, interpreteren van onderzoeksresultaten, stellen van diagnose, keuze van behandeling.