KONFILI GT 1

wika

nagsisilbing kaluluwa ng isang bansa

wika

kumakatawan sa pagkakakilanlan ng mga mamamayan ng isang bansa sapagkat ito ang nagbibigay anyo sa kanilang mga kaisipan, paniniwala, gawi, at kultura

Henry Gleason

Sistematikong balangkas ng mga sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong nabibilang sa iisang kultura

Hemphill

Masistemang kabuuan ng mga sagisag na sinasalita at binibigkas na pinagkaisahan o kinugalian na ng isang pangkat ng mga tao at sa pamamagitan nito’y nagkakaugnay, nagkakaunawaan at nagkakaisa ang mga tao

Sapiro

Likas at makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at mga hangarin sa pamamagitan ng isang kusang-loob na kaparaanan na lumikha ng tunog

Edgar Sturvevent

Isang Sistema ng mga arbitraryong simbolo ng mga tunog para sa komunikasyon ng tao

Webster

Kalipunan ng mga salitang ginagamit at nauunawaan ng isang maituturing na komunidad

Archibald Hill

Pangunahin at pinakaelaboreyt na anyo ng simbolikong gawain ng tao

wikang opisyal

wikang ginamit sa pakikipagtalastasan na may tiyak na layunin

wikang opisyal

ginagamit na midyum sa pagtuturo sa mga paaralan

biliggwalismo

isang penomenang pangwika na tahasan at puspusan tinatalakay sa larangan ng sosyolinggwistiks

1974 - 1975

taon kung kailan nagsimula ang panuntunan sa pagpapatupad ng Edukasyong Bilinggwal sa mga paaralan

Kautusang Pangkagawaran Blg. 52 ng 1987

pormal na pangalan ng Patakaranf Bilingwal

Patakarang Bilinggwal

naglalayong makapagtamo ng kahusayan sa Filipino at Ingles sa antas pambansa, sa pamamagitan ng pagtuturo ng dalawang wikang ito bilang midyum ng pagtuturo sa lahat ng antas

Patakarang Biliggwal

patakarang nag-uutos ng magkahiwalay na paggamit ng Pilipino at Ingles bilang midyum ng pagtuturo ng mga tiyak na asignatura sa primarya, intermediya at sekondarya

mulitilinggwalismo

tumutukoy sa paggmait ng hindi lamang sa dalawang wika kundi sa maraming wika

wikang Filipino

hindi lamang nakabatay sa Tagalog, kundi lahat ng dayalektong ginamit ng mga tao sa bansa (kasama ang wikang banyaga) na naging bahagi ng ating kuturang kinagisnan

Multilingual Language Education

kahulugan ng MLE

MLE

(acronym) bunsod ng matagumpay na proyektong Lubuagan, Kalinga Mother Tongue Language Education Experiment na nagsabing mabisa ang paggamit ng unang ika ng bata bilang wikang panturo sa mga asignaturang Filipino, English at Mathematics sa elementarya

unang wika

katutubong wika; sinusong wika

unang wika

wikang natutunan at ginamit ng isang tao pagkapanganak hanggang sa panahon kung kailan lubos na naunawaan at nagamit ng tao ang nasabing wika

ikalawang wika

wikang natutuhan at ginagamt ng isang tao labas pa sa kanyang unang wika

1935

taon kung saan nakasaad sa saligang batas na '‘Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika’

Seksyon 3, Artikulo XIV

Saligang Batas, 1935: '‘Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika’

1936

pinagtibay ng Batasang Pambansa ang Batas Komonwelt blg 184 na lumikha ng isang Surian ng Wikang Pambansa

1937

Wikang Tagalog ang batayan ng wikang pambansa

Tagalog

nagtataglay ng humigit kumulang 5000 salitang hiram sa Kastila, 1500 sa Ingles, 1500 sa Intsik at 3000 sa Malay

1940 -1950

mga taon kung saan naging maigla ang pagsulong ng isang Wikang Pambansa batay sa Tagalog; nailathala ang ortograpiya, gramtika at diksyonryo para sa wikang ito

Agosto 13 1959

tinawag na Pilipino ang wikang pambansa

Kalihim Jose E. Romero

naglahad ng atas pagkagawaran na nagpabisang ang Pilipino ang tatawaging wikang pambansa

1973

nagkaroon ng Constitutional Convention

Konstitusyon ng 1973

nakasaan ang pagbabago sa pagtawag sa wikang pambansa

probisyong pangwika ng 1987 Konstitusyon

binura ang Pilipino at inilulok ang isang wikang Filipino na payayamanin at pauunlarin batay sa mga katutubong wika ng Filipinas

1987

taon kung saan ang kasalukuyang ngalan ng pambansang wika ng Pilipinas ay Filipino

Artikulo XIV Seksyon 6-9

partikular na pormal na artikulo na nagsasaad na Filipino ang pambansang wika ng Pilipinas

Seksyon 6

seksyong nagsasaad na ang wikang pambansa ay Filipino, F bilang simbolo ng sosyo-politikal at ang wikang pambansa ay hindi puro

F

simbolo ng protestang sosyo-politikal

1972

inilatag na ang F ay simbolo ng protestang sosyo-politikal

276

bilang ng ethnic community na kabilang sa wikang pambansa

tagalog

dayalekto o wikain sa Pilipinas na sinasalta sa mga lalawigan;

batayan ng wikang pambansa

dayalekto

isang partikular na wika na sinasalita ng isa sa mga etnolinggwistikong grupo

Pilipino

opisyal na wika noong 1959

Pilipino

wikang pambansa na nakabatay sa Tagalog, wikang Kastila, at ibang wikain sa Pilipinas

Filipino

lingua franca na nagsisilbing pagalawang wika ng higit na nakararami sa buong bansa

batay sa maraming wikain sa bansa kasama ang salitang banyaga na naging at nagiging bahagi ng ating kabihasnan

Komisyon sa Wikang Filipino

kahulugan ng KWF

KWF

(acronym) nilikha ng Batas Republika Blg 7104 na iniaatas ng Saligang Batas ng Pilipinas, na magsasagawa, mag-uugnay, at magtataguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap at preserbasyon ng Filipino at ng iba pang mga katutubong wika ng Pilipinas

Batas Republika 7104

batas na naglikha ng KWF

Agosto 4, 1991

araw ng pagkalikha ng KWF

KWF

magbalangkas, magunay, magpatupad ng mga progrmama at proyekto sa pananaliksik upang higit pang mapabilis ang pagsuling at pagbulas ng wikang Filipino bilang midyum ng pangkalahatang talastasan at ng mga layuning intelektwal

DLSU

ang intelektwalisasyon ng wikang Filipino sa iba’t ibang larangan ay matitiyak lamang kung may asignaturang Filipino na may inter/multidisiplinaring disenyo sa kolehiyo

Filipino ang wika ng mga ordinaroyong mamamayan sa mga kommunidad na pinaglilingkuran

Ateneo

hindi lamang midyum ng pagtuturo ang Filipino, isa itong disiplina

lumikha ng sariling larangan ng karunungan na nagtatampok sa pagka-Filipino sa anumang usapin sa loob at labas ng akademya

magdudulot ng ibayong pagsasalaylayan o marhinalisasyon ng mga wika at kulturanf panrehiyon

UP

hindi kinikilala ang pagaaral ng wikang Filipino bilang isang lehitimng dominyo ng karunungan

sariling wika ang pinakamabisang daluyan para mapalaganap ang dunong-bayan at kaalamang pinanday sa akademya

Bienvenido Lumbera

nagsabing

• wika ay palatandaan ng pagkakaroon ng identidad ng isang bayan

• wika kapag ginafamit sa edukasyon, ay makakatulong nang malaki sa papapalalim ng ideya sa pagmamahala sa bayan, pagpapahalaga sa kasaysayan, panitikan

• panitikan at wika ay mahalagang baagi ng karanasan ng isang estudyanteng nagdaan sa paaralan

• wika ay nag-uugnya sa estudyante sa kanyang pamilya, komunidad, kahapon ng bayan

  • lipunan ay lipunang hinubog ng kolonyal na panananakot

Pilipino

hinubog ng kamalayan na tinatanggap lamang ang binigay sa kanila ang ibinigay ng may kapangyarihan

ched memo

bunga ng kolonyal na edukasyon

Ingles

wika ng internasyonalization at globalization

Wikang Filipino

di maaaring gamitin sa pandaigdigang talastasan

Austronesian

wikang pinaguugatan ng WF

cognates

ibang wika sa kapuluan na magkakapareho ng anyo at kahulugan

Ilocano

di nalalayo sa Bisaya o Kapampangan

Laguna Copperplate inscription

pinakaunang ebidensya ng WF

Laguna Copperplate Inscription

may halong lumang salita sa Malay, Sanskrit, Java at Tagalog

Laguna Copperplate Inscription

itinuturing na pinakamatandang dokumentog nakasuat sa kapuluan

Baybayin

matandang paraan ng pagsusulat

14 siglo

kailan ginagamit ang Baybayin

Baybaying Tagalog

mula sa Kawi script

Kawi script

ang hugis nito ay galaw ng tubig sa ilog

Alibata

galing sa alif-bata ng wikang Arabic

Vocabulario de la Lengua Tagala

salalayan ng WF noong dumating ang Kastila

kodipikasyon ng mga unang anyo ng WF sa panahon ng Kastila

16-19 siglo

nakasulat sa Sucesos delas Islas Filipinas na mataas ang literasi ng katutubo dahil sa Baybayin

alpabetong Romano

dahilan kung bakit bumaba ang literasi ng katutubo matapos ang 200 taon

Kalakalang Galyon

unang anyo ng globalisasyon

1600-1900

kalakalan mula Acapulco, Mexico at Tsina kung saan ginamit ang Pilipinas bilang daungan at naging masgila ang palitan ng wika at kultura

green politics

pag-aaral ng kultura sa pamamagitan ng pag-aaral ng wika

homogenizing

epekto ng englization/mcdonaldixation

Mother Tongue Rights

itinutulak ng UN noong 2008

1935

ang Kongreso at inaatasang magpaunlad at magpatibay ng pagkalahatang Pambansang Wika na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika (wala pa noong ahensya ng pamahalaan na mangangasiwa sa patakaran)

Oktubre 27 1936

naganap ang Unang Pambansang Asamblea, Manuel L Quezon

Manuel L Quezon

nagsabing ang mga mamamayang may isang nasyonalidad at estado ay dapat magtaglay ng wikang sinasalita at nauunawaan ng lahat

Batas Komonwelt Blg. 184

itinatag ang Surian ng Wikang Pambansa na mag-aaral ng mga dayalekto sa pangkalahatan para sa layuning magpaunlad at magpatibay ng iasng pambansang wikang batay sa isa sa mga umiiral na wika

Disyembre 13 1937

pinagtibay na ang Tagalog ang batayan ng wikang pambansa ng Pilipinas

1940

taong nagkabisa ang kautusang ang Tagalog ang batayan ng Wikang Filipino

Batas Komonwelt Blg. 570

kumikilala sa Pambansang Wikang Filipino bilang isa sa mga opisyal na wika ng Filipinas

Ordinansa Militar Blg. 13

1942, kapwa Nihonggo at Tagalog ay pisyal na wika sa buong kapuluan

1950

binuo ang Panatang Makabayan

1956

Isinalin sa Wikang Filipino ang pambansang awit nang ilang beses at naging opisyal noong taong ito

Agosto

Buwan / Linggo ng Wika

true

habang nililinang ang Filipino ay dapat itong payabungin at pagyamanin nang nakasalig sa mga katutubong salitang umiiral sa wikang Filipino at iba pang wika.

Saligang Batas ng Biyak-na-Bato

1896. Ang wikang Tagalog ang magiging opisyal na wika ng Pilipinas

Saligang Batas ng 1935

Ang Kongreso at gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay s isa sa mga umiiral na katutubong wika

Saligang Batas ng 1973

Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa paglinang at pormal na adopsyon ng isang panlahat na wikang pambansa na tatawaging Filipino

Artikulo XIV Seksyon 6

Ang wikang pabansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito at ay dapar payabungin at pagyamanin pa salig sa uniiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang wika.

Artikulo XIV Seksyon 7

ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang itinadhana ang batas, Ingles.

Artikulo XIV Seksyon 8

Ang Konstitusyom ay daat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wiakng panrehiyon

Artikulo XIV Seksyon 9

Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon

Disyembre 30, 1937

iprinoklamang ang wikang Tagalog ang magiging batayan ng Wikang Pambansa

1940

ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa ikaapat na taon sa lahat ng ampubliko at probadong paaralan at sa mga pribadong institusong pasanayang pangguro

Hunyo 4, 1946

nagkabisa ang Batas Komonwelt Blg. 570 at pinagtibay ng Pamabansang Asamblea noong Hunyo 7 na nagproklama na ang Wikang Pambansa na Wikang Pambansang Pilipino

1959

ibinaba ng Kalihim Jose B. Romero ng Edukasyon ang Kautusang Pagkagawaran Blg.7

nagsasaad na ang wikang pambansa ay tatawaging PIlipino upang mailagan na ang mahabang katawagang, “Wikang Pambansang Pilipino” o “Wikang Pambansa na nakabatay sa Tagalog

1987

Filipino ang wikang pambansa