Kafli 14 - Imagery

Skynmyndir (imagery)

Meðvitaðar skynjanir í huganum. Sá sem skynjar getur fundið fyrir hreyfingum, lykt, bragði og hljóði án þess að upplifa þessa þætti annars staðar en í huganum.

Hreyfiskynjun (kinesthetic sense)

Að finna fyrir líkamanum þegar hann hreyfir sig úr mismunandi stöðum

* Sérstaklega gagnlegt þegar kemur að því að bæta frammistöðu

Tegund skynmynda

1. Sjónrænar
2. Hljóð
3. Snerting
4. Lykt
5. Sjónarhorn

Þættir sem hafa áhrif á skilvirkni skynmynda

1. Eðli verkefnis
2. Getustig
3. Skynmyndageta
4. Skynmyndarþjálfun
5. Persónuleiki

Hlutverk skynmynda (function)

Skiptist í fernt


1. Motivational specific, MS
2. Motivational general, MG
3. Cognitive specific, CS
4. Cognitive general, CG

Motivational specific, MS

Hlutverk skynmynda.

Skynmyndir notaðar til að sjá fyrir sér sértæk markmið og markmiðatengda hegðun.

* Hjálpar íþróttafólki mest þegar kemur að því að halda sjálfstrausti og hvatningu

Motivational general, MG

Hlutverk skynmynda

Skiptist í:


1. Motivational general-mastery
2. Motivational general-arousal

Cognitive specific, CS

Hlutverk skynmynda.

Skynmyndir snúast um framkvæmd sérstakra hreyfinga.

Cognitive general, CG

Hlutverk skynmynda.

Skynmyndir snúast um að æfa heilu leikjarplönin, strategíur og rútínur sem tilheyra keppnum.

Tilgangur skynmynda

1. Umhverfi
2. Jákvætt eða neikvætt eðli
3. Tegund skynmynda
4. Sjónarhorn

Tilgangur skynmynda: Umhverfi

Til að undirbúa sig fyrir viðburð

Tilgangur skynmynda: Jákvætt eða neikvætt eðli

* Jákvæðar skynmyndir eru oftast notaðar á æfingum en neikvæðar á meðan keppni stendur
* Neikvæðar skynmyndir geta haft neikvæð áhrif á frammistöðu
* Jákvæðar skynmyndir hafa áhrif á frammistöðu óháð hversu oft þeim er beitt

Tilgangur skynmynda: Tegund skynmynda

Fjórar gerðir


1. Sjónrænar
2. Hreyfiskyn
3. Hljóð
4. Lykt

Hreyfi- og sjónmyndir eru oftast notaðar. Besta leiðin til að nota skynmyndir er að blanda þeim saman.

Tilgangur skynmynda: Sjónarhorn

Skiptist í:


1. Innra
2. Ytra

Innri skynmyndir

Tilgangur skynmynda.

Skynmyndir sem sýna framkvæmd hreyfingar frá eigin sjónarhorni.

Leggja áherslu að tilfinninguna sem kemur með hreyfingunni.

* Gott fyrir hreyfingar sem reiða sig á skynjun og eftirvæntingu

Ytri skynmyndir

Tilgangur skynmynda.

Einstaklingur sér sig frá sjónarhorni einhvers annars.

Lítil áhersla á tilfinninguna sem fylgir hreyfingu.

* Gott fyrir hreyfingar sem reiða sig á gott form

Þættir sem hafa áhrif á gagnsemi skynmynda

1. Eðli verkefnis


1. Skynmyndir sýna mest áhrif þegar verkefni er að mestu hugrænt

\
2. Hæfileikastig leikmanns


1. Hjálpar bæði byrjendum og lengra komnum en hefur sterkari áhrif hjá þeim sem lengra eru komnir

\
3. Hæfileiki í að ímynda sér


1. Hægt að auka með æfingu

\
4. Að nota skynmyndir samhliða líkamlegri æfingu

Kenningar um skynmyndir

1. Psychoneuromuscular theory
2. Symbolic learning theory
3. Bioinformational theory
4. Triple code model
5. Sálrænar skýringar

Psychoneuromuscular theory

Kenning um skynmyndir.

Carpente.

Byggir á ideomotor principle.

Ákveðin heilasvæði virkjast þegar fólk notar skynmyndir, sem virkjast ekki þegar einstaklingur er í hvíld.

Ideomotor principle

Psychoneuromuscular theory.

Carpente.

Skynmyndir auka nám á hreyfigetu vegna eðlis tauga- og vöðvavirknimynstra sem virkjast á meðan ímyndun stendur.

Symbolic learning theory

Kenning um skynmyndir.

Sackett.

Skynmyndir virka sem kóðakerfi til að hjálpa fólki að skilja og afla sér hreyfimynstur.

Bioinformational theory

Kenning um skynmyndir.

Lang.

Best þróaða kenningin.

Byggir á því að skynmynd sé skipulagt sett af tillögum (propositions) sem heilinn geymir.

Lýsing á skynmynd samanstendur af tvennu:


1. Áreitatillögum
2. Svörunartillögum

Áreitatillögur (stimulus propositions)

Bioinformational theory.

Staðhæfingar sem lýsa ákveðnum eiginleikum áreita í senunni sem er ímynduð.

Svörunartillögur (response propositions)

Bioinformational theory.

Staðhæfingar sem lýsa svörun/viðbragði þess sem ímyndar sér við ákveðnum aðstæðum, og eru hannaðar til að framkalla lífeðlisleg viðbrögð.

Triple code model

Kenning um skynmyndur.

Ahsen.

Leggur áherslu á að skilja þrjú áhrif, ISM, sem eru nauðsynlegur þáttur af skynmyndum.

ISM

Triple code model.

Áhrif sem eru nauðsynlegur þáttur af skynmyndum


1. I - Image, skynmyndin sjálf
2. S - Somatic response, líkamleg viðbrögð
3. M - Meaning, merking skymyndarinnar

Sálrænar skýringar

Kenning um skynmyndir.

Margar kenningar hafa verið settar fram, t.d. attention-arousal líkanið

Attention-arousal set

Sálræn skýring á skynmyndum.

Skynmyndir virka sem undirbúningur sem hjálpar til við að ná ákjósanlegu spennustigi.

Notkun skynmynda

1. Bæta einbeitingu
2. Auka hvatningu
3. Byggja sjálfstraust
4. Stjórna tilfinningaviðbrögðum
5. Eignun, æfing og leiðrétting á færni
6. Eignun og æfing á strategíu
7. Undirbúningur fyrir keppni
8. Leysa vandamál

Lykillinn að góðri skynmynd

1. Skýrleiki
2. Stjórnhæfi

Skýrleiki (vividness)

Lykill að góðri skynmynd.

Öll skynfæri notuð til að gera skynmynd eins skýra og smámunasama og mögulegt er.

Stjórnhæfi (controllability)

Lykill að góðri skynmynd.

Að læra að stjórna skynmyndum þannig þær geri það sem þú vilt að þær geri.

Að æfa skynmyndir

PETTLEP

PETTLEP

Physical

Environment

Task

Timing

Learning

Emotion

Perpective